AHMET AKİF ERBAŞ, GÜLŞAH BATDAL KARADUMAN, GÜNEŞ YAVUZ

SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ BİLİŞÖTESİ FARKINDALIK DÜZEYLERİ, YARATICILIK DÜZEYLERİ VE PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Eğitim kurumlarının istenen insan tipinin yetiştirilmesine yaptığı katkıya her tarihte ve her platformda değinilmektedir. Sistemli ve düzenli eğitim kurumlarının oluşmasıyla birlikte eğitim felsefeleri, eğitim programları, öğretim programları, dersin amaçları, kazanım, süreç, değerlendirme, çıktı, öğretmen, öğrenci gibi birçok kavram eğitim literatürüne girmiş durumdadır. Yeni bilgilerin ve yeni bulguların her an ortaya çıktığı günümüzde bu literatür her geçen gün genişlemektedir. Bilişötesi, yaratıcılık, problem çözme, eleştirel düşünme, sorgulayıcı, soyut düşünme, araştırmacı, yenilikçi, değerlerine bağlı, ahlaki gibi kavramlar günümüzde yetiştirilmeye çalışılan insan tipinin bazı özellikleri olarak ortaya çıkmaktadır. Bu bağlamda araştırmamızda sınıf öğretmeni adayları özelinde bilişötesi, yaratıcılık ve problem çözme kavramları ve bu kavramların sınıf öğretmeni adaylarında bulunma düzeyleri ele alınarak aralarındaki ilişkiler ve birbirlerini yordama durumlarının olup olmadığının bulunması amaçlanmıştır. Bu araştırmada var olan durumu saptamaya yönelik betimsel bir çalışma yapılarak tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2015-2016 Eğitim-Öğretim yılında Bülent Ecevit Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi ve İstanbul Üniversitesi Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Sınıf Eğitimi Anabilim dalında öğrenim gören 1., 2., 3. ve 4. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Çalışma grubunda 370 öğretmen adayı bulunmaktadır. Veri toplama araçları olarak; Bilişötesi Farkındalık Envanteri, Yaratıcılık Ölçeği ve Problem Çözme Envanteri kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesi aşamasında SPSS16 programı kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda sınıf öğretmeni adaylarının bilişötesi farkındalık düzeyleri ile problem çözme becerileri arasında, bilişötesi farkındalık düzeyleri ile yaratıcılık düzeyleri arasında ve problem çözme becerileri ile yaratıcılık düzeyleri arasında pozitif bir ilişkinin olduğu görülmüştür.

THE INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN THE CLASSROOM TEACHER CANDIDATES' COGNITIVE LEVELS, CREATIVITY LEVELS AND PROBLEM SOLVING SKILLS

The contribution of educational institutions to the training of the desired human type is mentioned in every history and every platform. With the formation of systematic and regular education institutions, many concepts such as educational philosophies, educational programs, curriculums, aims of the course, acquisition, process, evaluation, output, teacher, student are in the literature. This literature is expanding day by day as new information and new findings emerge. Concepts such as cognition, creativity, problem solving, critical thinking, questioning, abstract thinking, researcher, irrelevant, innovative, valued, moral are emerging as some characteristics of the type of human being being trained today. In this context, it is aimed to investigate whether there is a relationship between the students, taking into account the cognition, creativity and problem solving skills of classroom teacher candidates and the level of possession of classroom teacher candidates. A descriptive work with the survey method was used to reach the goals of the study. The study group consists of 1st, 2nd,3rd and 4th grade students who are having education in the Classroom Educatıon Department of Ereğli Faculty of Education in Bülent Ecevit University and in Hasan Ali Yücel Faculty of Education in İstanbul University for 2015 – 2016 academic year. There are 370 teacher canditates in the study group. As data collection tools; Cognitive Awareness Inventory, Creativity Scale and Problem Solving Inventory was used. The SPSS16 program was used to analyze the data. As a result of the research, it was found that there is a positive relationship between the levels of cognitive awareness of classroom teacher candidates and problem solving abilities, between cognitive awareness levels and creativity levels, and between problem solving skills and creativity levels.

PDF

___

Adalar, H. ve Yüksel, İ. (2017). Sosyal Bilgiler, Fen Bilimleri ve Diğer Branş Öğretmenlerinin Görüşleri Açısından Zekâ Oyunları Öğretim Programı. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume: 12(28).
Akdoğan, A. ve Ulutaş, F. (2017). 5-6 Yaş Çocukların Sosyal Problem Çözme Becerilerine İlişkin Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi (Sivas Örneği). International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume: 12(18).
Akın, A., Abacı, R., Çetin, B. (2007). Bilişötesi Farkındalık Envanteri’nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, Sayı:7(2).
Aksoy, B. (2004). Coğrafya Öğretiminde Probleme Dayalı Öğrenme Yaklaşımı. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Aktamış, H. ve Uça, S. (2010). Motivasyonel, Bilişsel ve Bilişüstü Yeterlilikler Ölçeği’nin Türkçeye Uyarlanması. İlköğretim Online, Sayı:9(3). http://ilkonline.dergipark.gov.tr/ilkonline/issue/8594/106889#article_cite. [18.12.2017].
Altıntaş, E. ve Özdemir, A.Ş. (2015). Geliştirilen Farklılaştırma Yaklaşımının Öğrencilerin Yaratıcı Düşünme Becerileri Üzerindeki Etkisi. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, Sayı: 23(2).
Baba Öztürk, M. ve Güral, M. (2016). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Bilişötesi Farkındalık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi: OMÜ Örneği. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume: 11(19).
Bal, M. (2011). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Problem Çözme Becerileri İle Eleştirel Düşünme Eğilimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Bakioğlu, B. ve Arkadaşları. (2015). Öğretmen Adaylarının Bilişötesi Farkındalık Düzeyi, Problem Çözme Becerileri ve Teknoloji Tutumlarının İncelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 1(1).
Batdal Karaduman, G. (2016). Gelişimin Sihri: Yaratıcılık. Nihal Kuyumcu (Ed.), Kuram İyi de Sınıfta Ne Yapalım? Öğretmen El Kitabı. Gelişimin Sihri Yaratcılık (s.163-187). İstanbul: E Yayınları.
Batdal Karaduman, G. (2017). Probleme Dayalı Öğrenme. Serap Emir (Ed), Özel Yeteneklilerin Eğitiminde Program Tasarımı (s.150-165). Ankara: Pegem Akademi.
Baykara, K. (2011). Öğretmen Adaylarının Bilişötesi Öğrenme Stratejileri İle Öğretmen Yeterlik Algıları Üzerine Bir Çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:40.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara. Pegem.
Çepni, S. (2009). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş. Trabzon.
Çınar, O., Hatunoğlu, A., Hatunoğlu, Y. (2009). Öğretmenlerin Problem Çözme Becerileri. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 11(2).
Demirtaş, H., Dönmez, B. (2008). Ortaöğretimde Görev Yapan Öğretmenlerin Problem Çözme Becerilerine İlişkin Algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 9(16).
Dilci, T., Kaya, S. (2012). 4. ve 5. Sınıflarda Görev Yapan Sınıf Öğretmenlerinin Üstbilişsel Farkındalık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:27.
Emir, S., Ateş, S., Aydın, F., Bahar, M., Durmuş, S., Polat, M., yaman, H. (2004). Öğretmen Adaylarının Yaratıcılık Düzeyleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:9.
Emir, S., Erdoğan, T., Kuyumcu, A. (2007). Türkçe Öğretmenliği Öğrencilerinin Yaratıcı Düşünme Düzeyleri İle Sosyo-Kültürel Özelliklerinin İlişkisi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:7(1).
Esen, U. (2012). Okul Yöneticilerinin Yönetici Kaygı Düzeyleri ile Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Esendemir, Ö. (2011). Matematiksel Problem Çözme ve Üstbiliş Üzerine Hazırlanan Bir Mesleki Gelişim Programı ve Bu Programın Etkililiği. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Esmer, E. ve Özden, B. (2017). Öğretim Yöntem ve Tekniklerinin Düşünme Stilleri İle Bilişüstü Farkındalıkları Yordama Gücü: Sınıf Öğretmeni Eğitimi Üzerine Bir Araştırma. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume: 12(28).
Gürşimşek, I., Çetingöz, D., Yoleri, S. (2017). http://eab.org.tr/eab/2009/pdf/217.pdf. [24.04.2017].
İnel, D., Evrekli, E., Türkmen, L. (2011). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Problem Çözme Becerilerinin Araştırılması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 29.
Karakelle, S. (2012). Üst Bilişsel Farkındalık, Zekâ, Problem Çözme Algısı ve Düşünme İhtiyacı Arasındaki Bağlantılar. Eğitim ve Bilim, Sayı:37(164).
Karasar, N. (2004). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
Karataş, S. ve Özcan, S. (2015). İşbirlikçi Öğrenme Ortamındaki Yaratıcı Etkinliklerin Öğrencilerin Yaratıcı ve Eleştirel Düşünmeleri İle Akademik Başarıları Üzerine Etkisi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, Sayı:5(2).
Kışkır, G. (2011). Öğretmen Adaylarının Bilişötesi Farkındalık Düzeyleri İle problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Koşar, A. (2010). BÖTE Bölümü Öğrencilerinin Problem Çözme Becerilerinin, Öğrenme Biçemlerinin ve Yaratıcılıklarının Aralarındaki İlişkilerin İncelenmesi: İzmir Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Otacıoğlu, G.S. (2007). Eğitim Fakültelerinin Farklı Branşlarında Eğitim Alan Öğrencilerin Problem Çözme Beceri Düzeylerinin Karşılaştırılması. Eurasian Journal of Educational Research, Sayı:29.
Öncü, T. (1992). Yaratıcılığın Betimlenmesi ve Yaratıcılık Üzerine Çevresel Etkiler. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü Dergisi, Sayı: 0(14).
Öztürk, A. (2011). Okulöncesinde Yaratıcılık. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Öztürk, E. (2001). Yaratıcılık ve Eğitim. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:1.
Sarpkaya, G., Arık, A., Kaplan, H.A. (2011). İlköğretim Matematik Öğretmen Adaylarının Üstbiliş Stratejilerini Kullanma Farkındalıkları ile Matematiğe Karsı Tutumları Arasındaki İlişki. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, Sayı:6(2).
Serin, O. (2004). Öğretmen Adaylarının Problem Çözme Becerisi ve Fene Yönelik Tutum İle Başarıları Arasındaki İlişki. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultay.(6-9 Temmuz 2004). Malatya: İnönü Üniversitesi.
Sonmaz, S. (2002). Problem Çözme Becerisi ile Yaratıcılık ve Zeka arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Sünbül, A.M. (2005). Öğretmenin Dünyası. Ankara: Mikro Yayıncılık.
Şahin, N, Şahin, N.H, ve Heppner, P (1993). Psychometric Properties of the Problem Solving İnventory in a Group of Turkish University Students. Cognitive Therapy and Research, Sayı: 17(4).
TDK. (2017). Türk Dil Kurumu. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5a38dabc 2161c8.92141576. [19.12.2017] .
Tunca, N., Alkın Şahin, S. (2014). Öğretmen Adaylarının Bilişötesi (üst biliş) Öğrenme Stratejileri İle Akademik Öz Yeterlik İnançları Arasındaki İlişki. Anadolu Journal of Educational Sciences International, Sayı: 4(1).
Tuncer, M. (2009). Proje Tabanlı Öğrenme İle Problem Tabanlı Öğrenmenin Fark ve Benzerlikleri. e-Journal of New World Sciences Academy, 4(2), 395-409.
Tüysüz, C. (2013). Üstün Yetenekli Öğrencilerin Problem Çözme Becerisine Yönelik Üstbiliş Düzeylerinin Belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 10(21).
Ülger, K., İmer, Z. (2013). Probleme Dayalı Öğrenme (PDÖ) Yaklaşımının Öğrencilerin Yaratıcı Düşünme Becerileri Üzerine Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 28(1).
Üstündağ, T. (2002). Yaratıcılığa Yolculuk. İstanbul: Pegem Yayıncılık.
Yavuz, G., Arslan, Ç. ve Çağırgan Gülten, D. (2010). The Perceived Problem Solving Skills of Primary Mathematics and Primary Social Sciences Prospective Teachers. Procedia Social and Behavioral Sciences, Sayı:2.
Yıldırım, B. (2006). Öğretmenlerin Yaratıcılığa Bakış Açısı ve Anasınıfı Çocuklarının Yaratıcılık Düzeylerinin, Öğretmenin Yaratıcılık Düzeylerine Göre İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Zeytun, S. (2010). Okul Öncesi Öğretmenliği Öğrencilerinin Yaratıcılık ve Problem Çözme Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.