BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ÖĞRETMENLERİNİN PSİKOLOJİK ŞİDDETE MARUZ KALMA DÜZEYLERİNİN MOTİVASYON DÜZEYLERİ ÜZERİNE ETKİLERİNİN İNCELENMESİ
İnsanlığın geleceğine yön veren eğitim alanında en yüksek verimliliğe ulaşmanın yolu çalışanların yüksek motivasyon düzeyine ulaşması gerektiği düşünülmektedir. Eğitim örgütlerinde, mobbingin yaşanması veya yaşanma ihtimali hepimizin geleceği adına büyük bir sorundur ve eğitim örgütlerinde mobbing konusunun araştırılması gerekli kılmıştır. Bu çalışmada, Kayseri ilindeki resmi ortaokul ve liselerde görev yapan beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin psikolojik şiddete maruz kalma düzeylerinin motivasyon düzeyleri üzerine etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, gönüllü katılım koşuluyla rassal örnekleme yöntemi kullanılarak seçilen toplam 170 (67 Kadın ve 113 Erkek) katılımcıdan oluşmuştur. Veri toplama araçları olarak kişisel bilgi formu, Yatçı Ehi (2011) tarafından geliştirilmiş olan “Psikolojik Şiddet (Mobbing) Ölçeği” ve Aksoy (2006) tarafından geliştirilmiş olan “Motivasyon Düzeyi Belirleme Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Katılımcıların psikolojik şiddet ve motivasyon düzeyleri puan ortalamalarının; yaş ve eğitim kademesi değişkenlerine göre istatistiksel olarak anlamlı farklılıkların olup olmadığının belirlenmesi amacıyla değişkenlere göre sırasıyla ANOVA’dan ve T-Testi’nden ayrıca katılımcıların psikolojik şiddete maruz kalma düzeylerinin motivasyon düzeyleri üzerine etkilerinin incelenmesi için ise Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi’nden yararlanılmıştır. Araştırmaya ilişkin bulguların yorumlanmasında anlamlılık düzeyi 0,05 olarak kabul edilmiştir. Elde edilen bulgular incelendiğinde; eğitim kademesi değişkenine göre Psikolojik Şiddet Ölçeği’nin mesleğe yönelik mobbing ve şahsa yönelik mobbing alt boyutlarında ve psikolojik şiddet toplam ölçek boyutunda istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Yaş değişkenine göre katılımcıların motivasyon ölçeği puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur. Araştırma bulgularına göre eğitim kademesi ve yaş değişkenleri göz önüne alındığında diğer ölçek boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklara ulaşılmamıştır. Katılımcıların psikolojik şiddete maruz kalma düzeylerinin motivasyon düzeyleri üzerine etkileri incelendiğinde katılımcıların mesleğe, şahsa ve sosyal yaşama yönelik mobbing düzeylerinin model bazında motivasyon düzeyleri üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Araştırma bulguları; yerli ve yabancı literatüre ait bilgiler ışığında karşılaştırmalı olarak tartışılmıştır. Sonuç olarak; katılımcıların psikolojik şiddete maruz kalma düzeylerinin motivasyon düzeyleri üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Katılımcıların öğretmenlik mesleğine ilişkin motivasyonlarının artırılması ve artan motivasyonlarının muhtemel sonucu olarak yüksek performans sergileyebilmeleri için psikolojik şiddete maruz kalmalarına yol açan etkenlerin ortadan kaldırılması gerekmektedir.
INVESTIGATION ON THE EFFECTS OF MOTIVATION LEVELS OF PSYCHOLOGICAL VIOLENCE EXPOSURE LEVELS ON PHYSICAL EDUCATION AND SPORT TEACHERS
It is considered that the way to reach the highest efficiency in the field of education that gives the future of mankind needs to reach the high motivation level of the employees. In education organizations, the possibility of experiencing or experiencing mobbing is a big problem for the future of all of us and it has become necessary to investigate the subject of mobbing in educational organizations. In this study, it was aimed to investigate the effects of physical education and sports teachers' motivation levels of psychological violence exposure levels in official secondary and high school in Kayseri province. The study's study group consisted of a total of 170 (67 women and 113 men) participants selected using random sampling method on the condition of voluntary participation. As a data collection tool, personal information form, "Mobbing Scale" developed by Yatçı Ehi (2011) and "Motivation Level Scale" developed by Aksoy (2006) were used. Relational search model was used in the study. Participants' psychological violence and motivation levels were compared with the mean scores; Multiple Linear Regression Analysis was used to examine the effects of ANOVA and T-Test on variables and motivation levels of participants' psychological severity exposure levels in order to determine statistically significant differences according to age and education level variables. The level of significance was accepted as 0,05 in interpreting the findings related to the research. When the findings are examined; According to the educational stage variable, Psychological Violence Scale has statistically significant differences in occupational mobbing and personal mobbing subscales and psychological violence total scale dimension. Statistically significant differences were found between participants' motivation scale average scores according to age variable. According to the research findings, when the education level and age variables were taken into consideration, no statistically significant differences were found in other scale dimensions. When the effects of participants 'motivation levels on psychological violence exposure levels were examined, it was determined that participants' mobbing levels towards occupational, personal and social life had a statistically significant effect on model-based motivation levels. Research findings; in the light of information of domestic and foreign literature is discussed in comparative. As a result; participants were found to have a negative influence on the motivation levels of psychological violence exposure levels. Increasing participants' motivation for the teaching profession and the increasing motivation to be able to perform as high as a possible conclusion should expose the psychological aggression that has led them to be exposed.
___
- Aksoy, H. (2006). Örgüt ikliminin motivasyon üzerine etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans
Tezi), Marmara Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Avcı, L. (2015). Öğretmenlerin mobbing yaşama düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi.
(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü,
İstanbul.
- Ayaydın, M., Tok, H., (2015). Motivasyonu etkileyen faktörlere ilişkin sınıf öğretmenlerinin
görüşlerinin incelenmesi (Gaziantep örneği). Turkish Studies International Periodical for the
Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 10/11 Summer 2015, p.
187-200, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8530 ISSN:1308-2140,
Ankara-Turkey.
- Candoğan, R. (2015). Öğretmenlerin okul yöneticilerinden beklediği motivasyon yaklaşımları.
Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
- Çobanoğlu, Ş. (2005). Psikolojik şiddet işyerinde duygusal saldırı ve mücadele yöntemleri, İstanbul:
Timaş Yayınları.
- Dolunay, S. K. (2007). Okul kültürü ve Türkçe öğretimi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11
(3), 9-22.
- Duman, N. (2014). Okul yöneticilerinin kullandığı motivasyon faktörleri ve öğretmen görüşleri:
Ankara ili ilköğretim ve lise okulları örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Yeditepe
Üniversitesi/ Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Eğerci, Ç. T. (2009). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin maruz kaldıkları
psikoşiddetin (mobbingin) örgütsel güven düzeyine etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans
Tezi), Sakarya Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
- Ertek, Ş. S. (2009). Yıldırma ve yıldırma mağduru öğretmenler üzerine bir araştırma.
(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Beykent Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü,
İstanbul.
- Gökçe, A. T. (2008). Mobbing: İş yerinde yıldırma eğitim örneği. (1. Baskı). Ankara: Pegem
Akademi Yayınevi.
- Habacı, İ., Karataş, E., Adıgüzelli, F., Ürker, A., Atıcı, R. (2013). Öğretmenlerin güncel sorunları.
Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of
Turkish or Turkic Volume 8/6 Spring 2013, p. 263-277, ISSN: 1308-2140,
www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8020,
Ankara-Turkey.
- İbak, S. (2010). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretmenleri güdüleme rollerini gerçekleştirme
düzeylerine ilişkin öğretmen görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Sarıyer
ilçesi örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi/ Sosyal Bilimler
Enstitüsü, İstanbul.
- Kocaoğlu, M. (2007). Mobbing (işyerinde psikolojik taciz, yıldırma) uygulamaları ve motivasyon
arasındaki ilişkinin incelenmesine yönelik bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans
Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı,
İstanbul.
- Korkut, A. (2008). İlköğretim okullarındaki yönetici ve öğretmenlerin örgüt kültürünü algılama
düzeyleri: Büyükçekmece örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe
Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Kulpcu, O. (2008). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmen ve yöneticileri motive etmede
kullanılabilecek motivasyon araçları üzerine bir inceleme. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans
Tezi), Gaziantep Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
- Püsküllüoğlu, A. (2004). Türkçe sözlük. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
- Taner,
D. (2008). Öğretmenlerin umutsuzluk düzeyi ile okul kültürü arasındaki
ilişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri
Enstitüsü, İstanbul.
- Tınaz, P. (2008), İşyerinde psikolojik taciz. (2. Baskı). İstanbul: Beta Yayıncılık.
- Tınaz, P. (2011). İşyerinde Psikolojik Taciz (mobbing). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
- Türkmen, M. (2013), Erken cumhuriyette beden eğitimi ve sporun ideolojik temelleri. Turkish
Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or
Turkic, Volume 8/6 Spring 2013, p. 729-740, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net,
DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8020, Ankara-Turkey.
- Ural, C. P. (2009). Psikoşiddete maruz kalmış öğretmenlerin öğrenilmiş çaresizlik düzeylerinin
incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Üniversitesi/ Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Sakarya.
- Yatçı Ehi, D. (2011). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin psikolojik şiddete
(mobbing) ilişkin görüşleri. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi), Harran Üniversitesi/ Sosyal
Bilimler Enstitüsü, Şanlı Urfa.
- Zeytin, N. (2008). İlköğretim okullarında bürokratikleşme ve okul kültürü.