URARTU DEVLETİ’NİN EKONOMİK YAPISINA GENEL BAKIŞ

M.Ö. 9. Yüzyılda Van Gölü ve çevresinde kurulan Urartu Devleti batıda Malatya'ya kadar uzanmıştır ve 3 asır boyunca Mezopotamya'daki Asur'un en büyük rakibi olmuştur. Zaman içerisinde karşı karşıya gelen Urartu Devleti ve Asur Devletinin mücadeleleri sonucunda Urartular Asur'u vergiye bağlamayı başarmışlardır. Urartu'nun ekonomik faaliyetlerine baktığımızda oldukça dikkat çekicidir ve günümüzde bile bir çok devletin oluşturamadığı bir düzen ve proje dahilinde yapılmış olduğu göze çarpmaktadır. Urartular da ekonomik faaliyetlerin genel olarak devlet eliyle organize edildiği görülmektedir. Şehircilik planlaması yapılırken devletin ekonomik yapısı da göz önünde bulundurulmuştur diyebiliriz örneğin sulama problemi sulama kanalı yapılarak çözülmüştür. Bu sayede bağ ve bahçe tarımı gelişmiştir. Ayrıca bölgenin bakır ve demir gibi madenlerce zengin olması bu yatakların işletilmesini de sağlamıştır. Şüphesiz Urartu'nun diğer devletlere olan münasebetinde sahip olmuş olduğu yer altı kaynaklarının ve özellikle demir madeni yaşanılan çağ itibariyle oldukça büyük öneme sahiptir. Aynı zamanda bölgenin hayvancılığa uygun olması hayvancılığı da geliştirmiştir. Tarımsal faaliyetlere bakıldığında da su kaynaklarına uzak olan alanlara büyük bir mühendislik harikası sayesinde suyun kanallar ile taşınması ve gerekli bölgelere barajlar inşa edilerek bölgelerini su ihtiyaçları karşılanmıştır. Ve bu buralarda bağlık bahçelik alanlar oluşturarak tarımsal faaliyetlerde bulunmuşlardır. Önemli ticaret yollarının kavşağında bulunmaları ticari yönden de gelişmelerini sağlamıştır. Urartu Devleti Doğu Anadolu Bölgesi'nin ilk düzenli yollarını yapan devlet olarak kabul ediliyor. Doğu Anadolu yüksek yaylasının ulaşım ağı, sosyal ve kültürel bağlantı derecesinin bir göstergesi olmakla beraber tüm değişim ve gelişim biçimlerinin bir belirtisidir. Bölgenin ekonomik ve sosyal faaliyetlerine birinci derecede etkide bulunan ulaşım ağı, ekonomik ve kültürel gelişmenin en canlı kanıtıdır.

A GENERAL WIEW TO ECONOMIC STRUCTURE OF URARTIAN STATE

Urartu State, that is established in Van Lake and its neighborhood in B.C 9th Century was enlarged its borders till Malatya and has been the biggest rival of Assures for 3 decades. At the end of the encounters and conflicts that arises from time to time between Assures and Urartu State, Urartu State succeeds to dominate Urartu state. If we focus on the economical activities of Urarties, it is extremely invincible and the activities were organized in a harmony that even most of the modern countries cannot reach that level. It is noticed that Urartu mostly organized its economic activities by state. When it is time to city planning, it is also considered the economic situation of the state. For example, they built water - channel to the areas that has water problems that also helped the agriculture to progress. On the other hand, the regions was rich in terms of copper and iron and Urartu operated this mines It is obvious that, if we take into consideration that decades, the iron mines has big majority and importance in the relations of Urartu with other nations. The land was also convenient to animal husbandry and it was also developed. In terms of agriculture, even the far places from the source of the water had chance to be considered s agriculture areas after the water channel that are a product of high level engineering. They were commercially developed too. The main reason was their strategic position between the commercial destinations. Urartu are considered to be the first state that built proper roads in Eastern Anatolia region. The transportation made the Access easy between communities and that resulted the social and cultural interaction and also an indication of the development and evolution. The transportation facilities in the region that s the main actor in the economic activities is also the most obvious evidence of the economical and cultural development

PDF

___

AR, Mustafa Selçuk, Urartu Kılavuzu, İstanbul 1944.
ARSLANTAŞ, Yüksel, Prehistorik Çağlarda Anadolu’da Madencilik (En Eski Çağlardan Asur Ticaret Kolonileri Dönemine Kadar), Elazığ,2008.
ARSLANTAŞ, Yüksel, Tarih Öncesi Dönemde Elazığ, Elazığ,2013.
AŞAN, M. Beşir,”Van Yöresi Üzerine Yapılan Tarih Araştırmaları Ve Bazı Düşünceler”,Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, İstanbul,1993,S.87,s.147-169.
ATALAY İbrahim -Kenan Morttan, Türkiye Bölgesel Coğrafyası, İstanbul,2006.
BELLİ, Oktay ; “Van Bölgesinde Bulunan Yeni Urartu Barajları”, III. Anadolu Demir Çağları Sempozyumu Bildirileri Van,6-12 Ağustos 1990,Ankara,1994.s.8-17.
BELLİ, Oktay, “Doğu Anadolu’da Urartu Yol Şebekesinin Araştırılması ”, Türkiye Arkeolojisi ve İstanbul Üniversitesi, Ankara,2000,s.409-414.
BELLİ, Oktay, “Urartular”, Görsel Anadolu Tarihi Ansiklopedisi, İstanbul,1982,C.1,s.140-208.
BELLİ, Oktay,” Van Bölgesi’nde Urartu Baraj ve Sulama Sisteminin Araştırılması”, VI. Araştırma Sonuçları Toplantısı (23-27 Nisan1988),Ankara,1988, s.313-327.
BELLİ, Oktay,”Doğu Anadolu’da Urartu Yol Şebekesinin Araştırılması ”, Türkiye Arkeolojisi ve İstanbul Üniversitesi, Ankara,2000,s.409-420.
BELLİ, Oktay,”Dünya’nın En Büyük Hidrolik Uygarlığı: Urartu”, Türkiye Arkeolojisi ve İstanbul Üniversitesi Ankara,2000,s.394-402.
BELLİ, Oktay,”Eskiçağ Dünyası’nın En Büyük Madenci Krallığı: Urartu”, Türkiye Arkeolojisi ve İstanbul Üniversitesi, Ankara,2000,s.371-382.
ÇİLİNGİROĞLU, Altan, Urartu Krallığı Tarihi ve Sanatı, İzmir,1997.
ÇİLİNGİROĞLU, Altan, Urartu ve Kuzey Suriye Siyasal ve Kültürel İlişkiler, İzmir, 1984.
ERİNÇ Sırrı, Doğu Anadolu Coğrafyası, İstanbul, 1953.
ERZEN, Afif,Doğu Anadolu ve Urartular,T.T.K.,1984.
GÜNALTAY, Şemseddin, Yakın Şark II Anadolu, Ankara, 1987.
Kitabı-ı Mukaddes (Tevrat-ı Şerif Yahut Eski Ahit Kitabı), Yalçın Ofset, İstanbul, 1993.
KONAKÇI, Erim, Urartu Krallığı’nda Toplu Nüfus Aktarımları ve Bu Uygulamanın Urartu Kültürüne Etkileri, Ege Üniversitesi Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir,2006.
KÖROĞLU, Kemalettin, Urartu Krallığı Döneminde Elazığ (Alzi) ve Çevresi,İstanbul,1996.
LIOLYD, Seton, Türkiye’nin Tarihi Bir Gezginin Gözüyle Anadolu Uygarlıkları (Çev: Ender Varinlioğlu),Ankara, 2000.
ÖĞÜN, Baki,”Urartu Araştırmaları’nın Anadolu, Yunanistan ve Etrüks Tarihi ve Arkeolojisi Bakımından Önemi”, VI T.T.Kongresi (20-26 Ekim 1961),Ankara, 1967,s.65-70.
SALVİNİ, Mirjo , Urartu Tarihi ve Kültürü (Çev: Belgin Aksoy), Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 2006.
SEVİN, Veli, “Urartular Ait Dünyanın En Eski Karayolu”, Anadolu Araştırmalı XI, İstanbul,1989,s.47-56.
TARHAN, M.Taner, “Urartu Devleti’nin Yapısal Karakteri”,IX.Türk Tarih Kongresi,C.I.Ankara,21—25 Eylül 1982,s.285-301.
UMAR, Bilge, Türkiye Halkının İlkçağ Tarihi, İzmir,1982.
YILDIRIM Recep, Eskiçağ’da Anadolu, İzmir, 1996.
YILDIRIM, Recep, “Urartu’nun Batı Bölgesi”, XI. Türk Tarih Kongresi Bildirileri, Ankara, 1994, s. 288-293.
YILDIRIM, Recep, Eskiçağ’da Anadolu,İzmir,1996.