TÜRKÇE VE HİNT AVRUPA DİLLERİNDE PARALEL BİÇİMBİRİMLER « tornare, tourner, turn »

Bu çalışma sözcüklerin bin yıllar süren gizemli yolculuğunun neden olduğu kökenbilimsel sorunlar üzerinedir. Sözcüğün geldiği kaynağı, ya da doğduğu dili belirlemek her zaman kolay değildir. Çünkü sözcükler girdikleri yeni dile çoğu zaman kolayca uyum gösterirler. Dünya dilleri arasında dolaşan gezegen sözcükler değişik dillerin söz dağarcığında kendilerine rahatlıkla yer bulur ve o dilin sesbilimsel görünümüne bürünürler. Bir süre sonra bu dillerin yabancılığı konuşucularca asla hissedilmez hale gelir ve hiç yadırganmazlar. Bu sözcükler aynı anda değişik dillerde göze çarptığında aslında hangi dilin mutfağından çıktıkları konusu dilbilimsel bir sorun olarak ortaya çıkar. Saussure ile ilke ve yöntem sahibi araştırmaların durulaştırdığı dilbilimsel yaklaşımlar, artık sözcüklerin yapısal çözümlemeyle hangi dilin ürünü olduğu konusunda yol açıcı olmaya başlamıştır. Saussure'ün yapısal ve Meillet'nin tarihsel yaklaşımı ile ele aldığımız kimi gezegen sözcükleri örneklerini daha önce çeşitli bilimsel toplantılarda yayınladığımız "derin biçimbilim" yöntemiyle çözümledik. Bin yılların sözcükler üzerine örttüğü sesbilimsel biçimbilimsel ve anlambilimsel esnemeleri, değişmeleri ve kaymaları göz önüne alarak bugünkü görünümüyle tanınan bu yapıların üzerinde durduğu kök biçimbirimleri araştırdık. Ulaştığımız sonucu daha önce yapageldiğimiz diğer araştırmalarla ilişkilendirerek sunduk. Ele aldığımız Latince "tornare, Fransızca tourner ve İngilizce tourn" sözcüklerini anlam ve yapı, biçim ve içerik açısından derin biçimbilim yöntemiyle inceledik. Ulaştığımız sonuçların son yüzyıldan beri derinleşen nostratik söylemi ne kadar desteklediğini paylaşmaya çalıştık

PARALLEL MORPHEMES IN TURKISH AND IN INDOEUROPEAN LANGUAGES "tornare, tourner, turn"

This study focuses on the etymological problems of words caused by the journey lasted for thousands of years. It is not easy to determine the origin of the word because words adapt easily to the new language. Words that roam freely among the languages for centuries have used to carve a place cleverly in the vocabulary of a particular language. Languages generally adopt these words without problem from all sides. Yet the words are being adopted morphologically deformed and semantically confused. For linguists, it is not easy to remove the dust of centuries on those travelers whose origin has long been forgotten. Thanks to modern linguistic methods which derived from structuralist efforts Saussure and his followers, these morphemes are no longer untouchable and that the morphosyntactic analysis now have more ways to discover the genetic codes of linguistic structures. Inspired by the structuralist theory of Saussure, we try to apply a morphological approach called "deep" structures that coexist in both languages radically different strain. For this purpose, we chose the Latin example "tornare" the French example “tourner” and the English example “turn” which shows itself in different aspects in the Indo-European languages. Following our analysis, we want to share the results that encourage Nostratik efforts for half a century

PDF

___

ATALAY, Besim (1943). Divanü Lûgat-it Türk İndeksi “Endeks”, c. 4, Alâeddin Kıral Basımevi, Ankara
HAMON, Albert (1992). Les Mots du Français (=Fransızcanın Sözcükleri), Hachette, Paris
MEILLET, Antoine (1982). Linguistique historique et linguistique générale, Edition Champion, Paris
NICHOLS, Johanna (2007). "Diversity and Stability in Language." The Handbook of Historical Linguistics. Joseph, Brian and Richard D. Janda (eds). Blackwell Publishing, 2004. Blackwell Reference Online. 11 December
SARICA, M. (2007). “Türkçe ve Fransızcada görev ve görüntüsü aynı olan biçimbirimler” (Morphèmes ayant les mêmes aspects et valeurs en turc et en français), V. Ulusal Frankofoni Kongresi Bildiriler, 25–26 Ekim 2007, Atatürk Üniversitesi, Ankara, s. 417- 423
SARICA, Mustafa (2008). “Ayrı Dillerde Görev ve Görüntüsü Eşdeğer Biçimbirimler”, in Dil Karşısında Dil, Örneklerle Karşılaştırmalı Dilbilim, YYÜ Yayınları, Van
SARICA, Mustafa (2009). “Derin Biçimbilim ve Türkçenin Kara Kutusu”,Dilbilim Dergisi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
SARICA, Mustafa (2010). “Türkçe ve Hint- Avrupa Dillerinde Evrensel Biçimbirimler” (Universal Morphemes in Turkish and Indo-European Languages), 3. Dünya Dili Türkçe Sempozyumu, Dokuz Eylül Üniversitesi, 16-18 Aralık 2010, İzmir, Kanyılmaz Matbaası, 2011, s. 801-809.
SARICA, Mustafa (2012). “Kök Biçimbirimlerin İzinde: 'Tanrı ve Türk' Sözcükleri”, 4. Dünya Dili Türkçe Sempozyumu, Muğla Üniversitesi, 22-24 Aralık 2011, Ofset Yayıncılık, , Ankara, I. Cilt s. 841-850.
SARICA, Mustafa (2013). “Dillerde Yapısal Kimliğin Belirlenmesi”, 5. Dünya Dili Türkçe Sempozyumu, Pamukkale Üniversitesi, 19-22 Aralık 2013, Denizli
SARICA, Mustafa, ERATALAY, Süleyman (2008). “Türkçede Kökte Ses(li) Değişmeleri”, 22. Ulusal Dilbilim Kurultayı, 8-9 Mayıs 2008, YYÜ, Van
SAUSSURE, Ferdinand de, (1995) Cours de linguistique générale, Editions Payot
Le Grand Robert, Version Electronique
Türk Lehçeleri Sözlüğü, TDK (Ağ Sürümü)
Güncel Türkçe Sözlük, TDK (Ağ Sürümü)