19580

TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE DİL VE DÜŞÜNME BECERİLERİNİ GELİŞTİRMEYİ AMAÇLAYAN BİR EĞİTİM DURUMU ÖRNEĞİ

"Herkes, her şeyiöğrenebilir. Eğer öğrencilere duyarlı ve planlı bir öğretim hizmeti sağlanırsa..." (Bloom, 1976: 7). Çağdaş eğitim modelleri göz önüne alındığında bilgiyi depolayan, ezberleyen değil; bilgiyi üreten, yorumlayan ve kullanabilen insan niteliklerine ulaşma hedeflenmektedir. Düşünme becerilerinin temele oturtulduğu bu yaklaşım, düşünme ve öğrenmenin aracı olan dili ve dil becerilerine yönelik araştırmaları da önemli kılmaktadır. Dil becerileri bireyin bilişsel-duyuşsal gelişiminde etkin bir role sahiptir. Bilindiği üzere her türlü öğrenme dil becerileri sayesinde gerçekleşmektedir. Bir sanat eğitimi süreci olan dil öğretimi dersi bireyin dilsel becerilerinin yanı sıra düşünsel becerilerin bireye kazandırılmasında da uygun ortamlar sunar. Türkçe öğretimi bilgi üzerine temellendirilmiş bir ders değildir. Bilginin hedeflendiği, ezberlendiği, sınavlarla ölçüldüğü bir öğrenme alanı olarak değil dinleme, konuşma, yazma, okuma, görsel okuma ve görsel sunu gibi temel dil becerilerine yönelik kazanımların hedeflendiği bir öğrenme alanı olarak düşünülmelidir. Türkçe dersi; eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, iletişim kurma, problem çözme, araştırma, karar verme gibi temel becerileri, öğrenciye dil becerileri ile kazandırmayı hedeflemektedir. Bu sebeple Türkçe öğretiminde öğrenme ve öğretme ortamları, öğrencinin düşünme becerilerini geliştirecek ve düşüncelerini düzenlenmelidir. En basit ifadeyle öğrenme ortamına dâhil edilecek bir müzik dinletisi, sahne olarak kullanılabilecek bir yükselti ya da sınıfın duvarlarını süsleyen öğrenen bireyin düş gücünü harekete geçirebilecek görsel metinler bile bireyin kendi duygu ve düşüncelerini özgün biçimde ifade edebilmesine olanak sağlayacaktır. Okul türü öğrenme ortamında bunu sağlayacak ve bireye rehberlik edecek en önemli kişi ise öğretmenlerdir. gerçekleştirilmesi sürecidir. Bu etkinliklerin uygulanması ve elde edilecek başarı ise doğrudan öğretimin planlanması ve öğretmenin bu ilkelere göre hareket etmesine bağlıdır. Öğretmen, çocukların çok boyutlu düşünmelerini sağlamak için uygun strateji, yöntem ve teknikleri eğitim ortamında kullanmalıdır. Öğrencilere kazandırılması amaçlanan dil ve düşünme becerilerinin örnek bir eğitim durumuyla sunulduğu bu çalışmada öncelikle ilköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu gereğince bir öğretim döneminde öğrencilere kazandırılacak davranışlar saptanmıştır. Ardından saptanan bu davranışların kazandırılmasında bir araç olarak kullanılacak metinler belirlenmiş ve belirlenen her metnin içeriğine göre içlerinde bütünleştirilmiş öğrenme-öğretme yaklaşımına uygun bir ortamın yaratılmaya çalışıldığı bir "Ders Planı" hazırlanmıştır. Ders planı hazırlanması aşamasında hem basılı hem de elektronik ortamda yer alan ana dili öğretimi, dil ve düşünme becerilerini geliştirici etkinlikler ve eğitim durumu hazırlama konusundaki yerli ve yabancı bilimsel kaynaklardan yararlanılmıştır. İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu gözden geçirilmiş, Türkçe ders kitabı, Türkçe öğretiminde kullanılmak üzere hazırlanan eğitim durumu örnekleri incelenmiştir. Ana dili öğretimi için geliştirilen bu eğitim durumu örneğinin, Türkçe/dil ve edebiyat öğretimi alanı çalışmalarına katkılar sağlayabileceği gibi uygulamaya yönelik olmasıyla da sınıf öğretmenleri, Türkçe öğretmenleri ve Türk dili ve edebiyatı öğretmenlerinin derslerine yansıtabilecekleri bir çalışma niteliğinde olduğu da düşünülmektedir

A SAMPLE CASE INTENDED TO IMPROVE LANGUAGE AND THINKING SKILLS IN TURKISH LANGUAGE TEACHING

An analysis of contemporary educational models shows that the goal is to teach individuals to produce, interpret and use knowledge instead of only storing and memorizing it. This approach is based on thinking skills, and it attaches even more importance to research on language and language skills, which are the tools for thinking and learning. Language skills play a major role in the cognitive and affective development. It is a widely known fact that all kinds of learning are accomplished thanks to language skills. Language and literature courses, an art education process, teach not only language skills, but also thinking skills. Turkish language courses do not depend on knowledge. They should be seen, not as a learning field that intends to impart knowledge to be memorized and assessed in examinations, but as a field where basic language skills such as reading, listening, speaking and writing are taught. The aim of Turkish courses is to teach basic skills such as critical thinking, creative thinking, building communication, problem solving, doing research and making decisions using language skills. For this reason, learning and teaching environments in Turkish language teaching should be organized to improve students' thinking skills and prioritize the free expression of their opinions. In schools, teachers are responsible for making this happen. While native language education starts in families and continues with the interactions with the environment and school, it is clear that teachers have a great responsibility. Education is the process of teaching desired behaviors to students in planned activities. The implementation of these activities and the achievement to be gained from them directly depend on planning education and teachers acting according to these principles. Teachers should use suitable strategies, methods and techniques in education environments to be able to teach multidimensional thinking. Based on the findings of this study, the authors designed a sample educational case which was consistent with the integrative teaching and learning approach for native language teaching. For data collection, the author used both printed and digital materials in activities that improve the teaching of students’ native language and thinking skills as well as national and international resources for the preparation of educational cases. The author also reviewed the curriculum of the Turkish course and its guide book, and analyzed the textbook of the Turkish course along with the educational cases that were prepared for use in Turkish language teaching. This sample case will contribute to the studies of Turkish language and literature teaching, and it is also a practical study. This indicates that classroom teachers, Turkish language teachers and Turkish language and literature teachers can use this study in their own classrooms

PDF

___

ABAZAOĞLU, İ., YILDIRIM, O. ve YILDIZHAN, Y. (2014). Türkiye’nin Öğretmen Profili, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/2 Winter 2014, p. 1-20, ISSN:1308-2140, www.turkishstudies.net, Doi Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6491 . 8020, ANKARA-TURKEY.
AKARSU, B. (1998). Dil – Kültür Bağlantısı. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
AKSAN, D. (1995). Her Yönüyle Dil - Ana Çizgileriyle Dilbilim- II (2. Baskı). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları- 439.
ASLAN, C.(2010). Düşünme Becerilerini Geliştirici Dil ve Edebiyat Öğretimi Ortamları-Bir Eğitim Durumu Örneği. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 13(24), 127-152.
BLOOM, B., HASTİNGS, T.J. and MADAUS, G.F. (1972) Handbook on formative and summative evaluation of students learning. New York: McGraw-Hill.
BLOOM, B. S. (1976). Human Characteristics and School Learning. New York.
CAULFIELD-S., MARYROSE B. and RUZİCKA, M. F. (2005). The effect of teachers’ staff development in the use of higher-order questioning strategies on third grade students’ rubric science assessment performance. Planning and Changing, 36 (3&4), 157-175.
CHAFFEE, J. (1991). Thinking critically. Boston: Houghton Mifflin Company.
ÇELİK, T. (2010). Çağdaş Bir Dil ve Edebiyat Öğretimi Program Modeli Önerisi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Doktora Tezi.
ÇELİK, T. (2011). Dil ve Edebiyat Öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
ÇELİKKAYA, T. (2014). Sosyal Bilgiler Dersinde Drama Yönteminin Önemi ve Uygulama Örnekleri. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/2 Winter 2014, p. 447-469, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, Doi Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6160. 8020, ANKARA-TURKEY.
DEMİR, T. (2008). Türkçe Eğitimi Bölümü Öğrencilerinin Öğrenme Stilleri ve Bunların Çeşitli Değişkenlerle İlişkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 1/4.
DEMİR, K. (2008). Bütünleştirilmiş Öğretim Programının İşbirliğine Dayalı Ve Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımıyla Uygulanmasının Etkililiği. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Doktora Tezi.
FACIONE, P.A. (1998). Critical thinking: What it is and what it counts?. California: California Academic Press.
HALADYNA, T.M. (1997). Writing test items to evalute higher order thinking. London: Allyn & Bacon.
İPŞİROĞLU, Z. (2004). Eğitimde Yeni Arayışlar. İstanbul: Adam Yayıncılık.
KAVCAR, C. (1993). Yeni Türk Edebiyatı Öğretimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 26(1), 29-38.
KOCAMAN, A. (2009). Dil ve Eğitimi Düşünmek. İstanbul: Toroslu Kitaplığı.
KOÇAK, Ş. (2003). Planlı Öğretimde Günlük Plan Uygulamaları. Çanakkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 3, 2.
KÖSTERELİOĞLU, İ., BAYAR, A., KÖSTERELİOĞLU, M.A. (2014). Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/2 Winter 2014, p. 1035-1047, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, Doi Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6406 ,8020, ANKARATURKEY. LIPMAN, M. (1994). Thinking in education. Cambridge University Press.
Millî Eğitim Bakanlığı. (2006). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı. Ankara: MEB.
ÖZBAY, M. (2006). Türkçe Özel Ögretim Yöntemleri.Ankara: Öncü Kitap.
ÖZDEN, Y. (1998). Öğrenme ve Öğretme (2. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
ÖZDEN, Y. (2005). Öğrenme ve Öğretme (7. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
RUGGIERO, V.R. (1988). Teaching thinking across the curriculum. New York: Harper & Row Publishers.
SAVAŞ, B. (2006). Okuma Eğitimi ve Çocuklarda Dil Gelişimi. İstanbul: Alfa Yayınları.
SENEMOĞLU, N.(2009). Gelişim, Öğrenme ve Öğretim (15. Baskı). Ankara: Pegem A Akademi.
SEVER, S. (2003). Çocuk Kitaplarına Yansıtılan Şiddet (Miili Eğitim Temel Yasası ve Çocuk Haklarına Dair Bir Sözleşme Bağlamında Bir Değerlendirme). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 35 (1-2), 80-92.
SEVER, S. (2006). Türkçe Öğretiminin Çözülemeyen Sorunları. Varlık , 1189, 8-16.
SEVER, S. (2011). Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme (5. Baskı). Anı Yayıncılık: Ankara.
SEVER, S., KAYA, Z., A., C. (2011). Etkinliklerle Türkçe Öğretimi. Tudem Yayıncılık: Ankara.
SÖNMEZ, V. (2001). Program Geliştirmede Öğretmen El Kitabı (9.Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
TEMİZYÜREK, F., BALCI, A. (2006). Cumhuriyet Dönemi İlköğretim Okulları Türkçe Programları.Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.