ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖÇ ALMA DAVRANIŞINA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

Öğretmenlik, kişiler arası olumlu ilişkiler kurmayı gerektiren bir meslektir. Öğretmen, işinin doğası gereği tüm okul paydaşlarıyla sürekli iletişim halindedir. Bu iletişim sürecinde zaman zaman olumsuz olaylar da yaşanabilmektedir. Öğretmenler, haksızlığa uğradıklarını ya da kasıtlı olarak kendilerine karşı tavır alındığını düşünebilmektedir. Bu durumlarda, bireyler benzer bir davranışla karşılık vermek isteyebilmektedirler. Alanyazında öç alma olarak tanımlanan bu duygu, kontrol edilmezse örgüt içinde olumsuz iş yeri davranışlarının oluşmasına neden olmaktadır. Bu nedenle öç alma davranışına karşı bireylerin tutumlarının ne olduğunun ortaya çıkarılmasının önemli olduğu düşünülmektedir. Özellikle henüz öğretmen adayı olan bireylerde bu tutumun ortaya çıkarılmasının, öğretmenlik eğitim programlarına bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu çalışmada amaç öğretmen adaylarının öç alma davranışına ilşikin görüşlerini ortaya çıkarmaktır. Çalışmanın örneklemini 2014 - 2015 öğretim yılında Çankırı Karatekin Üniversitesi Pedagojik formasyon Eğitimi Sertifika Programına kayıtlı üniversite 350 dördüncü sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Tarama türünde olan araştırmada nicel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Stuckless ve Goranson (1992) tarafında geliştirilen ve Satıcı, Can ve Akın (2012; 2015) tarafından Türkçeye uyarlanan 20 maddeden oluşan "İntikam ölçeği" kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, t testi ve ANOVA kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre öğretmen adaylarının, her ne kadar affetmeyi daha kolay bulsa da öç alma duygusuna katıldıkları görülmektedir. Ayrıca öğretmen adaylarının görüşleri cinsiyet değişkenine göre anlamlı fark göstermektedir

OPINIONS REGARDING REVENGE BEHAVIOUR OF CANDIDATE TEACHERS

The teaching profession requires the establishment of positive inter-personal relationships. The teacher, by the very nature of the profession, must be in continuous communication with all stakeholders of the school. However, sometimes undesirable events can be experienced. The aim of the study is to ascertain the opinions of candidate teachers regarding revenge seeking behaviour. The research of the study is conducted by means of a general survey, as it displays the current situation. The sample of the study comprised of 350 4thYear students enrolled in the Pedagogical Formation Training Certificate Program of the Çankırı Karatekin University. Of the data collected from 350 subjects, data of 316 was entered into the SPSS software program. The data collection tool of the study was the 20 item “Revenge Scale” developed by Stuckless and Goranson (1992) and adapted to Turkish by Satıcı, Can and Akın (2012; 2015). Arithmetic means, standard deviation, t-test and ANOVA were used in the data analysis. According to the findings of the research, it was found that candidate teachers agreed with revenge, despite finding it easier to forgive. Male candidate teachers have more intent on revenge seeking behaviour in comparison with female candidate teachers

PDF

___

BİES, R. J., ve TRİPP, T. M. (2005). The study of revenge in the workplace: conceptual, ıdeological and empirical ıssues. In Fox, Suzy & Spector, Paul E. (Eds). Counter productive workbehavior: Investigations of actor sandtargets. 65-81. Washington, DC,US: American Psychological Association. vii.
BİES, R.J. ve TRİPP, T.M. (2001). A passion for justice : The rationality and morality of revenge, In Cropanzano, R. (Ed.) Justice in the workplace: From theory to practice, Volume 2, USA: Lawrence Erlbaum Associates Inc. 197 – 207.
BİES, R. J., TRİPP, T. M., ve KRAMER, R. M. (1997). At the breaking point: Cognitive and social dynamics of revenge in organizations. In R. A. Giacalone & J. Greenberg (Eds.), Antisocial behavior in organizations (p. 43). Thousand Oaks, CA: Sage
BİES, R. J., ve TRİPP, T. M. (1996). Beyond distrust: “Getting even” and the need for revenge. In R. M. Kramer& T. Tyler (Eds.), Trust in organizations. 246–260. Newbury Park, CA: Sage.
BROWN, R. P. (2003). Measuring individual differences in the tendency to forgive: Construct validity and links with depression. Personality and Social Psychology Bulletin, 29, 759– 771.
COTA-MCKİNLEY A.,L., WOODY W.D., ve BELL, P.A. (2001) Vengeance: Effects of gender, age, and religious background, Aggressive Behaviour 27(5), 343-350.
EAGLY, A. H. (2009). The his and hers of prosocial behavior: An examination of the social psychology of gender. American Psychologist, 64, 644-658.
EAGLY, A. H., & MLADİNİC, A. (1989). Gender stereotypes and attitudes toward women and men. Personality and Social Psychology Bulletin, 15, 543-558.
ELSTER, J. (1990). Norms of revenge, Ethics, 100(4), 862 - 885
FROMM, E. (1973). The anatomy of human destructiveness. Greenwich, CT, Fawcett Publications, Inc.
GERNİ, M. (2001), Yönetimde Kadınlar, İstanbul: Beta Basım.
GOLLWİTZER, M. (2007) How affective is revenge? Emotional process involved in vengeful reactions to experienced injustice, In G. Steffgen & M. Gollwitzer (Eds). Emotions and aggressive behavior. Luxemburg : Hogrefe & Huber Publishers.
İMAMOĞLU, E. O. (1991). Aile içinde kadın-erkek rolleri. Türk Aile Ansiklopedisi. Ankara: Cilt 3, T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu. Ankara: Türkiye Yazarlar Birliği Vakfı
KARASAR, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
MİLLER, WORTHİNGTON, Jr., ve MCDANİEL (2008). Gender and Forgiveness: A Meta– Analytic Review and Research Agenda. Journal of Social and Clinical Psychology, 27 (8), 843-876. (doi: 10.1521/jscp.2008.27.8.843).
MOUNT, M. K., ILIES, R. ve JOHNSON, E. (2006), “relationship of personality traits and counterproductive work behaviors: the mediating effects of job satisfaction”, Personnel Psychology, 59 (3), 591-622.
NAYİR, F. (2014). Eğitim örgütlerinde yönetici ve öğretmen gözüyle öç alma, 9. Uluslararası Balkan Eğitimi Kongresi, 16 – 18 Eylül, Trakya Üniversitesi, Edirne.
ÖZDEVECİOĞLU, M. (2008). “Organizasyonlarda intikam niyeti (revenge intention) ve adalet algılamasının rolünü belirlemeye yönelik bir araştırma, 16. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongre Kitabı, 381-385.
PRİCE, V.A., (1982), Type a behavior pattern: A Model for Research and Practice, Academic Press, New York.
ROBİNSON, S.L. & BENNETT R.J. (1995) A typology of deviant workplace behaviours: A multidimensional scaling study, Academy of Management Journal ,38(2), 555-572.
SATICI, S.A., CAN, G. ve AKIN, A. (2012). The vengeance scale: The validity and reliability of Turkish version, International Counceling and Education Conference, 3-5 Mayıs, İstanbul, Turkiye.
SATICI, S.A., CAN, G. ve AKIN, A. (2015). İntikam ölçeği: Türkçeye uyarlama çalışması, Anatolian Journal of Psychiatry, 16 (Special issue.1), 36-43.
SPECTOR, P.E. (2011) “The relationship of personality to counterproductive work behavior (CWB): An integration of perspectives”, Human Resource Management Review, 21(4), 342-352. doi: 10.1016/j.hrmr.2010.10.002.
SPECTOR, P.E, FOX, S. ve DOMAGALSKİ, T. (2006). Emotions, violence, and counterproductive work behaviors, In Kelloway, E.K., Barling, J. & Hurrel, J.J. (Eds). Handbook of workplace violance, Thousand Oaks, CA :Sage Publications, 29-46.
STUCKLESS, N. ve GORANSON, R. (1994). "A selected bibliography of literature on revenge." Psychological Reports, 75, 803-811.
STUCKLESS, N. ve GORANSON, R. (1992). The vengeance scale: Development of a measure of attitudes toward revenge, Journal of Social Behavior and Personality, 7, 25 – 42.
ŞENER,E. ve ERDEM, R. (2014). Akademik örgütlerde intikamın şekil ve belirleyicilerine ilişkin nitel bir çalışma, 22. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 22-24 Mayıs , Konya,
YILMAZ, Ö. D. (2014). Algılanan mağduriyetin affetme eğilimi ve intikam niyeti üzerindeki etkisi: konaklama işletmeleri çalışanlarına yönelik bir araştırma, AKÜ İİBF Dergisi- 16(1) 87- 105.
TATARLAR, C. ve GÜNERİ- ÇANGARLI, B. (2014). Madalyonun iki yüzü: örgütsel intikam davranışlarında yöneten ve yönetilen, 22. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 22- 24 Mayıs, Konya,
www.otmg.meb.gov.tr (15.03.2015 tarihinde indirilmiştir)