İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN DOĞA KAVRAMINA İLİŞKİN ALGILARININ METAFORLAR YOLUYLA İNCELENMESİ
Bu çalışmanın amacı, ilköğretim öğrencilerinin doğa kavramına ilişkin algılarını metaforlar aracılığıyla ortaya koymaktır. Metafor, ilköğretim öğrencilerinin doğa kavramına ilişkin algılarını anlamada ve açığa çıkarmada önemli bir araştırma aracıdır. Bu çalışmada, ilköğretim öğrencileri doğa kavramına ilişkin algılarını hangi metaforlarla açıklamaktadır? Bu metaforlar ortak özellikleri bakımından hangi kavramsal kategoriler altında toplanabilir? sorularına cevap aranmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Siirt il merkezde yer alan ve ilköğretim okullarında öğrenim gören öğrenciler (n=273) oluşturmaktadır. Çalışmada, nitel araştırma desenlerinden biri olan olgubilim (fenomenografi) deseni kullanılmıştır. Verilerinin toplanmasında ilköğretim öğrencilerinden "doğa............... gibidir, çünkü ..............." cümlesinin yer aldığı bir form kullanılmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiştir. Çalışmanın bulgularına göre ilköğretim öğrencileri doğa kavramına ilişkin toplam 45 adet geçerli metafor ürettikleri tespit edilmiştir. İlköğretim öğrencilerinin doğa kavramına ilişkin geliştirmiş oldukları metaforlar 4 farklı kavramsal kategori altında toplandığı belirlenmiştir. Bunlar doğanın yaşamsal fonksiyonu (%40), doğanın çeşitliliği (%35,3), doğanın estetik ve sanatsal yönü (%14,2), doğanın dengesi ve kuralları (%13,7) şeklindedir. Sonuç olarak ilköğretim öğrencilerine doğa kavramının öğretiminde onların ürettikleri metaforlardan yararlanmak eğitimciler açısından işlevi ve önemi karmaşık olan doğa konularının anlamlandırılmasında yardımcı olabilir
AN INVESTIGATION OF THE CONCEPT OF NATURE AMONG ELEMENTARY SCHOOL STUDENTS THROUGH METAPHORS ANALYSIS
The purpose of this study is to determine elementary students' conceptions about nature by uysing metaphor analysis. Metaphors are important research instruments to understand and expose the students' conceptions about nature. The study is conducted in Siirt City with 273 elementary students. There are two main research problem: 1) Which metaphors do elementary students' conceptions describe? 2) Which conceptual categories can be constructed by using these metaphors? During the study, phenomenography, which is a qualitative research method, is applied. During data collection, a form which asks "nature is like ........., because ........." were filled. Data was analyzed by using content analysis technique. At the end of the data analyzes procedure, 45 metaphors are determined about nature from elementary students. Additionally four conceptual categories are constructed from the findings: vital functions of nature (40%), diversity of nature (35,3%), aesthetic and artistic aspects of nature (14,2%) and balance and rules of nature (13,7%). Consequently, to reveal the concepts about nature through metaphors can be important to detect and more effective training of nature concept
___
- AKBABA ALTUN, S. ve APAYDIN, Ç. (2013). Kız ve Erkek Öğretmen Adaylarının Eğitim Kavramına İlişkin Metaforik Algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(3), 329- 354.
- ARSLAN, M.M. ve BAYRAKÇI, M. (2006). Metaforik Düşünme ve Öğrenme Yaklaşımının Eğitim-Öğretim Açısından İncelenmesi. Milli Eğitim, 35(171), 100-108.
- ATASOY, E. (2005), Çevre İçin Eğitim: İlköğretim Öğrencilerinin Çevresel Tutum ve Çevre Bilgisi Üzerine Bir Çalışma, Doktora Tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı. Bursa.
- ATEŞ, M. ve KARATEPE, A. (2013). Üniversite Öğrencilerinin Çevre Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Yardımıyla Analizi. The Journal of Academic Social Science Studies-(JASS). 6(2), 1327-1348.
- ATEŞ, M. ve KARATEPE, A. (2013). Üniversite Öğrencilerinin Küresel Isınma Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Yardımıyla Analizi. Marmara Coğrafya Dergisi, (27).
- AYDIN, F. (2010). Ortaöğretim Öğrencilerinin Coğrafya Kavramına İlişkin Sahip Oldukları Metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimler Dergisi (KUYEB), 10(3), 1313-1322.
- AYDIN, F. (2012). Üniversite Öğrencilerinin Çevre Kavramına İlişkin Metaforik Algıları. Doğu Coğrafya Dergisi, 26, 25-44.
- BAYRAKTAROĞLU,S., ÖZEN KUTANİS, R. ve TUNÇ, T. (2011) İnsan Kaynakları Yönetimi Bilişsel Düzeyde Nasıl Algılanıyor? Metafora Dayalı Bir Değerlendirme. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 7-29.
- BİLGEN, N., TEZCAN, Ş., KARATEPE, A. ve AYAS, C. (2014). Öğretmen Adaylarının Köy Kavramına Yönelik Düşüncelerinin Metaforlar Yolu İle Analizi: Denizli İli Örneği. SDU International Journal of Educational Studies, 1(1), 36-44.
- CERİT, Y. (2008). Öğrenci, Öğretmen ve Yöneticilerin Müdür Kavramı İle İlgili Metaforlara İlişkin Görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(147), 3-13.
- COŞKUN, M. (2010). Lise Öğrencilerinin İklim Kavramıyla İlgili Metaforları (Zihinsel İmgeleri). Turkish Studie Interational Periodical for Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(3), 919-940.
- ÇAKICI, A. ve İSLAMOĞLU, A.E. (2012). Akademisyenlerin Fakülte ve Yüksekokul Yöneticilerine İlişkin Algılarının Metaforlarla Analizi. Cağ University Journal of Social Sciences. 9(2), 77-99.
- DEMİR, Ö. ve KAYMAK ÖZMEN, S. (2015). Ortaokul Öğrencilerinin Düşünme Kavramına İlişkin Metaforları, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(7), 359-380,
- ERDOĞAN, M. (2011). Ekoloji Temelli Yaz Doğa Eğitimi Programının Çocukların Çevreye Yönelik Bilgi, Duyuşsal Eğilimler ve Sorumlu Davranışlarına Etkisi. Kuramdan Uygulamaya Eğitim Bilimleri, 11(4), 2223-2237.
- FİDAN, M. (2014). Öğretmen Adaylarının Teknoloji ve Sosyal Ağ Kavramlarına İlişkin Metaforik Algıları. The Journal of Academic Social Science (JASSS), 25-I, 483-496.
- GEÇİT, Y. ve GENÇER, K. (2011). Sınıf Öğretmenliği 1. Sınıf Öğrencilerinin Coğrafya Algılarının Metafor Yoluyla Belirlenmesi (Rize Üniversitesi örneği). Marmara Coğrafya Dergisi, 23, 1-19.
- GÖK, B. ve ERDOĞAN, T. (2010). Investigation of Pre-Service Teachers’ Perceptions About Concept Of Technology Though Metaphor Analysis. The Turkish Online Journal of Educational Technology. 9(2), 145-160.
- GÜRBÜZOĞLU-YALMANCI, S. ve AYDIN, S. (2013). Öğretmen Adaylarının Biyoloji Kavramına Yönelik Metaforik Algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 10(21), 208-223.
- GÜVEN, E. (2014). Fen ve Teknoloji Öğretmen ve Öğretmen Adaylarının Çevre Eğitimine İlişkin Metaforik Algıları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. 3(3), 26-37.
- KALYONCU, R. (2013), Sınıf Öğretmen Adaylarının Sanat Eğitimi Dersi Kavramına İlişkin Metaforları. E-Journal of New World Sciences Academy (NWSA). 8(1), 90-102.
- KARAÇAM, S. ve AYDIN, F. (2014). Ortaokul Öğrencilerinin Teknoloji Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Analizi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 545- 572.
- KAYA, M.F. (2014). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına İlişkin Algıları: Metafor Analizi Örneği. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), 917-931.
- KELEŞ, Ö., UZUN, N. ve UZUN, F.V. (2010). Öğretmen Adaylarının Çevre Bilinci, Çevresel Tutum, Düşünce Ve Davranışlarının Doğa Eğitimi Projesine Bağlı Değişimi ve Kalıcılığın Değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (32), 384-401.
- KÖŞKER, N. (2013). İlkokul öğrencileri ve sınıf öğretmeni adaylarının doğaya ilişkin algıları ve sorumluluklarına yönelik düşünceleri. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(3), 341-355.
- KUTRU, Z.ve SORAN, H. (2012). Üniversite Öğrencilerinin Doğa Algıları. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi
- LAKOFF, G. ve JOHNSON, M. (2005). Metaforlar: Hayat, Anlam ve Dil (Çeviren: G.Y.Demir). İstanbul: Paradigma
- MORGAN, G. (1998). Yönetim ve Örgüt Teorilerinde Metafor (Çev. G. Bulut). İstanbul: BZD Yayıncılık.
- MİLERS, M.B. ve HUBERMAN, M. (1994). Qualitative Data Analysis. Thousand Oaks, CA:Sage.
- ÖZTÜRK, Ç. (2007). Sosyal Bilgiler, Sınıf ve Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Coğrafya Kavramına Yönelik Metafor Durumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 55-69.
- SABAN, A. (2004). Giriş Düzeyindeki Sınıf Öğretmeni Adaylarının Öğretmen Kavramına İlişkin İleri Sürdükleri Metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
- SABAN, A. (2008). Okula İlişkin Metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55(55), 459-496.
- SABAN, A. (2009). Öğretmen Adaylarının Öğrenci Kavramına İlişkin Sahip Olduğu Zihinsel İmgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
- SABAN, A. (2011). Bilgisayar Öğretmeni Adaylarının Okul ve Bilgisayar Öğretmeni Kavramlarına İlişkin Zihinsel İmgeleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(1), 423-446.
- SABAN, A., KOÇBEKİR, B.N. ve SABAN, A. (2006). Öğretmen Adaylarının Öğretmen Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Analizi Yoluyla İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 461-522.
- SEMERCİ, Ç. (2007). Program Geliştirme Kavramına İlişkin Metaforlarla Yeni İlköğretim Programlarına Farklı Bir Bakış. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(2), 125-140.
- ŞAHİN, Ş. ve BATURAY, M.H. (2013). Ortaöğretim Öğrencilerinin İnternet Kavramına İlişkin Algılarının Değerlendirilmesi: Bir Metafor Analizi Çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(1), 177-192.
- YILDIRIM, A. ve ŞİMŞEK, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
- TÖREMEN, F. ve DÖŞ, İ. (2009). İlköğretim Öğretmenlerinin Müfettişlik Kavramına İlişkin Metaforik Algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9, 1973-2012.
- YAZICI, Ö. (2013). Coğrafya Öğretmenlerinin Çevre Kavramına İlişkin Algıları: Bir Metafor Analizi Çalışması. The Journal of Academic Social Science Studies – JASS, 6(5), 811-828.
- YOB, I.M. (2003). Thinking Constructively with Metaphors. Studies in Philosophy and Education, 22, 127–138.