TÜRK-İSLÂM KİMLİĞİ ETRAFINDA GELİŞEN PARADİGMAL DEĞİŞİMLER

Bu çalışmada tarihî süreçte Türk kimliği etrafında meydana gelen paradigmal değişiklikleri ele almaya çalıştık. Bu anlamda, Türk milletinin İslâmlaşmayla birlikte orijinal yeni bir hüviyete kavuştuğu müşahede edilmektedir. Ruhsal olgunlaşmanın bir devamı olarak gördüğümüz bu özgün yapıyı, onun tarihsel paradigmasının birinci evresi olarak tez şeklinde isimlendirdik. Buradan hareketle, XVIII. Asırlarda başlayıp Tanzimat'ı müteakip Cumhuriyetle birlikte zirvesine ulaşan Batılılaşma veya Modernleşme sürecini, bunun karşısında yer alan bir anti-tez olarak değerlendirmek mümkündür. İçinde yaşadığımız zamanın ilmî, siyasî, ictimaî ve felsefî temel karakteristiği bağlamında ortaya çıkan üçüncü aşamayı ise, ilk iki dönemin bir sentez'i olarak görmek yanlış olmayacaktır

THE PARADIGMATIC CHANGES DEVELOPING ARAOUND TURKISH-ISLAMIC IDENDITY

In this study, we tried to deal with the paradigmatic changes which have arisen around the Turkish identity in the historical process. In this sense, it’s observed that the culturel process of Turkish nation, starting with the steppes of Central-Asia gained an original new identity with Islamization. We named this original structure as thesis, as the first phase of its historical paradigm, considering as a follow up of spiritual maturity. From this point of view, it’s possible to evaluate that the process of Westernization or Modernization, starting with 18th centuries, following Tanzimat, reaching the peak with Republic, as an anti-thesis taking a stand against it. It will not be wrong to see the third stage, we live within, coming out in the the context of its scientific, political, sociological and philosophical main charasteristic, as a synthesis of the first two phases. In this final stage, the essence of the identity consists of the local culturel values produced by feelings with the universal civilizational ones coming from rational field. Hence, the Turkish-Islamic identity and the thought of modern West reveal a new structure which is called as Post-Modern Muslim-Turk identity getting together on a logical base. As a consequence of this, the Turkish nation, comprising of two main dimensions of its nature in context with sense and mind, will get free from the identical fragmentation, coming out in the historical process in the axis of East-West. According to this, neither culture or value stystems consisting in soul, inculcation or sympathy nor civilization and values bases on mind, willpower or intelligence as ıt has one-sided been before but a more comprehensive and integrative understanding combining these two fields will come to the fore

PDF

___

AĞAOĞLU, Ahmet, Üç Medeniyet, Türk Ocakları Heyeti Matbaası, İstanbul 1928.
AKÇURA, Yusuf, Üç Tarz-ı Siyaset, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1976.
ARSLAN, Ahmet, İbni Haldun’un İlim ve Fikir Dünyası, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., Ankara 1987.
BALTACIOĞLU, İ. Hakkı (1957), “Din’e Doğru”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1957, cilt: VI, sayı: 1-4, 44-59.
BARTHOLD, W., İslam Medeniyeti Tarihi, İzah ve Düzelt.: Fuad Köprülü, Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., Ankara 1977.
BOBİNGER, Franz, Anadolu’da İslâmiyet, çev.: Ragıp Hulûsi, İnsan Yay., İstanbul 1996.
CANSEVER, Turgut, İslâm’da Şehir ve Mimari, Timaş Yay., İstanbul 2013.
…………, Sonsuz Mekânın Peşinde, Klasik Yay., haz.: Faruk Deniz, İstanbul 2010.
ÇELİK, Celaleddin, “Gökalp Düşüncesinde Din ve Bir İdeal Tip Olarak Türk Kimliği”, Türk Kimliğinin Yeniden İnşası Bağlamında Ziya Gökalp, Kesit Yay., İstanbul 2010, 171-192.
DURUSOY, Ali, “Nahiv-Mantık Tartışmalan Bağlammda Sekkaki'nin Yeri ve Önemi”, M.Ü. İltıhiyat Fakültesi Dergisi, İstanbul 2004, sayı: 27, 25-39.
ERKAN, Erol, “Postmodern Dönemde Ontolojik Anlam Aracı Olarak Dinî Kimlik”, TURKİSH STUDİES - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-ISSN: 1308-2140, Volume 8/8 Summer 2013, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5191, 1825-1837.
Fârâbî, Fusûlü’l-Medenî (Siyaset Felsefesine Dair Görüşler), çev.: Hanifi Özcan, Farabi’nin İki Eseri, İstanbul 2005.
…………, İhsâu’l-‘Ulûm (İlimlerin Sayımı), çev.: Ahmet Arslan, Vadi Yay., Ankara 1999.
FINDIKOĞLU, Z. Fahri, “Ziya Gökalp ve Sosyal Meselelerimiz”, Ziya Gökalp, M. Sıralar Matbaası, İstanbul 1955, 141-146.
GÖKALP, Ziya, “İctimaî Usûlü Fıkıh”, İslâm Mecmuası, sayı: 3, 1329.
…………, Kültür ve Medeniyet, Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak, haz.: Eyüp Tosun, Gençlik Kitabevi Yay., Konya 2010.
…………., Türk Ahlâkı, sad.: Yalçık Toker, Toker Yay., İstanbul 2012.
GÖZÜTOK, Türkan, “Yeni Turan’da Millî Kimlik Sorunu”, TURKİSH STUDİES-International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic- ISSN: 1308- 2140, Volume 5/2 Spring 2010, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.1153, 410-448.
GÜNAY, Ünver, “Gökalp, Milli Kimlik ve Din”, Türk Kimliğinin Yeniden İnşası Bağlamında Ziya Gökalp, Kesit Yay., İstanbul 2010.
İhvân-ı Safâ Risâleleri, I-II, çev.: İsmail Çalışkan-Enver Uysal, Ayrıntı Yay., İstanbul 2012.
İbn Haldun, Mukaddime, I-II, haz.: Süleyman Uludağ, Dergâh Yay., İstanbul 1991.
KÖPRÜLÜ, Fuad, Anadolu’da İslâmiyet, Akçağ Yay., haz.: Metin Ergun, Ankara 2012.
Türkiye Tarihi, Anadolu İstilâsına Kadar Türkler, Akçağ Yay., haz.: Hanefi Palabıyık, Ankara 2005.
…………..,Türk Tarih-i Dinîsi, Akçağ Yay., haz.; Metin Ergun, Ankara 2005.
ÖNER, Necati, “Hürriyetin Sınırı”, Felsefe Dünyası, Türk Felsefe Derneği Yay., sayı: 17, Ankara 1995, 3-6.
…………, “Milli Zihniyet ve Milli Birlik”, Felsefe Yolunda Düşünceler, MEB Yay.,, İstanbul 1995, 201-217.
…………..,”Kültür”, Felsefe Yolunda Düşünceler, MEB Yay., İstanbul 1995, 36-41.
ÖZ, Şaban, “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Medeniyet Tasavvurları-Ahmet Ağaoğlu (1869-1939)
Özelinde”, TURKİSH STUDİES, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic- ISSN: 1308-2140, Volume 4/3 Spring 2009, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.757, 1794-1803.
Said Halim Paşa, Mehmet, “İslâmlaşmak I”, Sebilü’r-Reşad, İstanbul 1334, c. XV, sayı: 378, 255- 257.
TÜRKDOĞAN, Orhan, Ziya Gökalp Sosyolojinin Temel İlkeleri, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., Ankara 1987.
TYLOR, Adward B., Primitive Culture, John Murray, Albemarle Street, London 1871.
MİLL, J. S., Assays on Politics and Society, University of Toronto 1977.
UNAT, F. Reşit, Osmanlı Sefirleri ve Sefaretnamesi, Ankara 1992.
UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Osmanlı Devletini İlmiye Teşkilâtı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1988.
ÜLKEN, H. Ziya, Bilgi ve Değer, Kürsü Yay., Ankara.
……….İnsanî Vatanseverlik, Ülken Yay., İstanbul 1998.
……….., “Kültür ve Uygarlık”, İnsanî Vatanseverlik, Ülken Yay., İstanbul 1998, 279-288.
…………,Uyanış Devrinde Tercümenin Rolü, Ülken Yay., İstanbul 1997.
…………,H. Ziya, Bilgi ve Değer, Kürsü Yay., Ankara trz.
YAKIT, İsmail, “Kültür ve Medeniyet Kavramları Üzerine”, Türk İslâm Düşüncesi Üzerine Araştırmalar, Ötüken Yay., İstanbul 2013, 21-27.
………, İsmail, “Türk Düşüncesinin Tarihi Dönüm Noktaları”,Türk İslâm Düşüncesi Üzerine Araştırmalar, Ötüken Yay., İstanbul 2013, 13-20.