TÜRKİYE’DE YÜKSEKÖĞRETİM DÜZEYİNDE UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMALARI: EĞİTİMDE FIRSAT EŞİTLİĞİ VE EKONOMİK KALKINMA

Yeni ekonomi olarak adlandırılan bilgi teknolojilerindeki gelişme, uzaktan eğitim uygulamalarının yaygınlaşmasında önemli rol oynamıştır. Bu kapsamda çalışmanın amacı; tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de yükseköğretim düzeyinde (ön lisans ve lisans), eğitimde fırsat eşitliğine dolayısıyla da ekonomik kalkınmaya nasıl katkı sağladığını ortaya koymaktır. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi'nin uzaktan eğitim hizmetlerinin esas alındığı çalışma sonucunda, uzaktan eğitimin yaygınlaşmasının, düşük gelirli olduğu için çalışmak zorunda olanlar, özürlüler, mahkûmlar, cinsiyet eşitsizliği nedeniyle eğitim alamamış kadınlar gibi sosyal kesimlerin yükseköğretim düzeyinde, eğitim almalarını sağladığı dolayısıyla eğitimde fırsat eşitliğine katkı sağladığı tespit edilmiştir. Uzaktan eğitim sayesinde üniversite eğitimine katılımın artması; insani gelişmenin önemli bir belirleyicisi olan eğitim düzeyini; hem beklenen eğitim süresi hem de ortalama eğitim süresi bazında iyileştirerek ekonomik kalkınmayı destekleyecektir. Bunun en önemli kanıtı, OECD ülkelerinde, 25-64 yaş arasında üniversite eğitimi almış olanların oranı ile ülkelerin insani gelişme endeksleri arasında %68 gibi doğru yönlü kuvvetli bir ilişkinin olmasıdır. Örgün eğitime göre oldukça düşük maliyetli olan uzaktan eğitimin fırsat eşitliğine olan katkısı yanında, hayat boyu öğrenmeye olan katkısı sayesinde toplumun üretkenliği de artacaktır. Bu nedenle üniversite düzeyinde uzaktan eğitime daha fazla önem verilmeli, toplumun uzaktan eğitimle kendini sürekli geliştirmesi teşvik edilmelidir

APPLICATIONS OF DISTANCE EDUCATION AT THE HIGHER EDUCATION LEVEL IN TURKEY: OPPORTUNITY EQUALITY IN EDUCATION AND ECONOMIC DEVELOPMENT

The developments realized in information Technologies which are called the new economy have played an important role in the dissemination of the applications of distance education. Within this framework, the purpose of this study is to set forth how the distance education, which had become widespread in Turkey as all over the world, contributed to the equality of opportunity at the level of higher education (undergraduate and graduate) and consequently to the economic development. As a result of this study which is based on the distance education services offered by the Open Education Faculty of Anadolu University it has been found out that the dissemination of distance education has made it possible for such social groups as lowincome people who must work for their subsistence, disabled people, prisoners, women who couldn’t have an education due to sexual inequality, to have higher education and consequently contributed to the equality of opportunity in education. Increase in the number of people attending university education by distance education shall improve the level of education, which is an important criteria of human development in terms of both the expected and average education period and consequently support economic development. The most important proof of this argument is the strong, positive correlation at the rate of 68 % between the percentage of people of 25-64 age with higher education in OECD countries and the index of human development of the relevant countries. The productivity of the society shall increase thanks to the contribution of the distance education, the cost of which is quite low in comparison to the formal education, to the life-long learning besides its contribution to the equality of opportunity. For that reason a greater importance must be attached to distance education at the university level and the society must be encouraged to develope itself continiously through distance education

PDF

___

ADIYAMAN, Z. (2002). Uzaktan Eğitim Yoluyla Yabancı Dil Öğretimi. The Turkish Online Journal of Educational Technology – TOJET, October 2002 ISSN: 1303-6521, Volume 1,Issue 1, Article 11, ss. 92-97, http://www.tojet.net/articles/v1i1/1111.pdf, Erişim Tarihi:12.08.2012.
Anadolu Haber (2012). Açık öğretim sistemindeki 78 bin 747 öğrencinin katıldığı anket sonuçlarını açıklıyoruz. Anadolu Üniversitesi Haftalık İletişim Gazetesi, Sayı: 617, 27 Şubat - 4 Mart 2012, 30.10.2012. Erişim Tarihi: Anadolu Üniversitesi. Açıköğretim Fakültesi, Genel Bilgi. http://www.anadolu.edu.tr/akademik/birim/genelBilgi/2/1/1, Erişim Tarihi: 30.10.2012.
ASLAN, Ö. (2007). Yeni Ekonomi: Özellikleri ve Endüstrileri. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, http://www.iudergi.com/tr/index.php/sosyalsiyaset/article/view/175/160, Erişim Tarihi: 12.08.2012. Sayı 52, ss.299–318,
BAKIRTAŞ, T. ve KANDEMİR, O. (2012). Türkiye’de Yetersiz Eğitim ve Yoksulluk İlişkisi: İller Bazında Ekonometrik Bir Analiz. Uluslararası İstanbul Finans Kongresi 2012, Okan Üniversitesi, 13-14 Haziran 2012, İstanbul.
1982 Anayasası. 09.11.1982 Tarih ve 17863 (Mükerrer) Sayılı Resmi Gazete. http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/1113.html, Erişim Tarihi: 05.08.2012.
CAN, E. (2004). Uzaktan Eğitim Öğrencilerinin Eğitimlerini Değerlendirmeleri. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya, http://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/78013225.pdf, Erişim Tarihi: 08.10.2012.
DEMİR, S. (2006). Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı İnsani Gelişme Endeksi ve Türkiye Açısından Değerlendirme. DPT Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Ankara. http://ekutup.dpt.gov.tr/ekonomi/gosterge/demirs/insanige.pdf, Erişim Tarihi: 03.10.2012.
DEMIR ŞEKER, S. (2011). Türkiye’nin İnsani Gelişme Endeksi ve Endeks Sıralamasının Analizi. T.C. Kalkınma Bakanlığı, Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Ekim 2011, http://www.dpt.gov.tr/DocObjects/View/13562/Turkiyenin_Insani_Gelisme_EndeksiveEnd eksSiralamasininAnalizi.pdf, Erişim Tarihi: 03.10.2012.
GÖKULU G. ve FURAT M. (2013), Türkiye’de Kadınla İlgili Kalkınma Politikalarının ve Projelerinin Eleştirel Bir Değerlendirmesi, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/8 Summer 2013, http://www.turkishstudies.net/, http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5355, p. 1895-1913. Doi Number:
IV. Ulusal Meslek Yüksekokulları Müdürler Toplantısı 3. Komisyon Raporu (2008). Bilişim Teknolojilerinin Etkin Kullanımı, Uzaktan Eğitim, Hayat Boyu Öğrenme ve Sertifikasyon, (Panel Yöneticisi: Prof.Dr. Ulvi Şeker; Moderatör: Prof. Dr. Kenan Çelik; Eş Moderatör: Prof. Dr. Ulvi Şeker), 5-8 Kasım 2008, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, ss. 151– 162, http://www.4myomt.ktu.edu.tr/kitap/raporlar.pdf, Erişim Tarihi:12.08.2012.
GUNAWARDENA, C. N. ve MCISAAC, M. S. (2004). Distance Education. In D.H. Jonassen (Ed.), The Handbook of Research on Educational Communications and Technology, 2nd Ed. http://ocw.metu.edu.tr/file.php/118/Week10/Gunawardena-McIsaac-distance-ed.pdf, Erişim Tarihi: 31.08.2012. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates,
HOLMBERG, B. (2003). Distance Education in Essence. An overview of theory and practice in the early twenty-first Fernstudienforschung der Carl von Ossietzky Universität ISBN 3-8142-0875-7, http://www.mde.uni-oldenburg.de/download/asfvolume4_ebook.pdf, Erişim Tarihi:09.08.2012. Oldenburg, Volume 4,
HOLMBERG, B. (2008). The Evolution, Principles and Practices of Distance Education. Studien und Berichte der Arbeitsstelle Fernstudienforschung der Carl von Ossietzky Universität Oldenburg, Volume 11, reprint, July 2008, ISBN 978-3-8142-0933-3, http://www.mde.uni- oldenburg.de/download/asfvolume11_eBook.pdf, Erişim Tarihi: 09.08.2012.
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, http://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/pdf01/203- 208.pdf, Erişim Tarihi: 24.11.2012.
İŞMAN, A., KARSLI, M. D. ve GÜNDÜZ, H.B. (2002). Uzaktan Eğitimin Yönetimi: Bir Model Önerisi. Açık ve Uzaktan Eğitim Sempozyumu, Web Sitesi: "http://aof20.anadolu.edu.tr", 23-25 Mayıs 2002, Eskişehir.
İŞMAN, A. (2011). Uzaktan Eğitim. 4. Baskı, Nisan 2011, Ankara: Pagem Akademi.
KANDEMİR, O. ve KAYA, F. (2010). Gelir Dağılımının Yüksek Öğrenimde Fırsat Eşitliğine Etkisi: Türkiye’de Özel Üniversite Gerçeği. Kastamonu Eğitim Dergisi, Mayıs 2010, Cilt:18, Tarihi:01.10.2012.
KAYA, Z., ERDEN, O., ÇAKIR, H. ve BAĞIRSAKÇI N. B. (2004). Uzaktan Eğitimin Temelleri Dersindeki Uzaktan Eğitim İhtiyacı Ünitesinin Web Tabanlı Sunumunun Hazırlanması. The Turkish Online Journal of Educational Technology – TOJET, July 2004, ISSN: 1303– 6521, http://www.tojet.net/articles/v3i3/3320.pdf, Erişim Tarihi:12.08.2012. 3, Issue 3, Article 20, ss. 165-175,
KOÇAK, O. ve ALTUN, S. (2010). Ceza İnfaz Kurumundaki Mesleki Eğitim Faaliyetlerinin Hükümlü İstihdamına Katkıları. Çalışma İlişkileri Dergisi, Cilt: 1 - Sayı: 1,ss.95–117, http://www.calismailiskileridergisi.org/?menu=pages&p=issue_details&id=1, Tarihi:01.10.2012. Erişim
KÜÇÜKBASMACI, G.(2013), Elektronik Çağda Sözün Satıcıları: Radyo ve Televizyon, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/4 Spring 2013, http://www.turkishstudies.net/, http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4708, p. 1063-1080. Doi Number:
MINCER, J. (1991). Education and Unemployment. NBER Working Paper No. 3838, Issued September 1991, http://www.nber.org/papers/w3838, Erişim Tarihi: 09.11.2012. in
Millî Eğitim Temel Kanunu. 24.6.1973 Tarih ve 14574 Sayılı Resmi Gazete, http://mevzuat.meb.gov.tr/html/88.html, Erişim tarihi: 05.08.2012.
MEB (Milli Eğitim Bakanlığı) (2012). 12 Yıl Zorunlu Eğitim Sorular – Cevaplar. Ankara, http://www.meb.gov.tr/duyurular/duyurular2012/12Yil_Soru_Cevaplar.pdf, Erişim Tarihi: 01.10.2012.
National Center for Education Statistics (NCES) (2011). Distance Education in Higher Education (Indicator 43- 2011). http://nces.ed.gov/programs/coe/pdf/coe_dhe.pdf, Erişim Tarihi: 23.08.2012. The Condition of Education 2011,
OECD (2010). Educational Expenditure per Student. in OECD Factbook 2010: Economic, Environmental and Social Statistics, OECD Publishing, http://dx.doi.org/10.1787/factbook- 2010-71-en, Erişim Tarihi: 04.11.2012.
OECD (2011). Education Attainment. in OECD Factbook 2011-2012: Economic,Environmental and Social Statistics, OECD Publishing, http://dx.doi.org/10.1787/factbook-2011-85-en, Erişim Tarihi: 04.11.2012.
ÖZGÜR, A. Ziya (?). Anadolu Üniversitesi Uzaktan Eğitim Sisteminde Engelli Öğrenciler, http://www.yok.gov.tr/component/option,com_docman/task,cat_view/gid,233/Itemid,9999 9999/, Erişim Tarihi: 29.10.2012.
SAATCİOĞLU, C. (2005). Yeni Ekonomi ve Finansal Piyasalar Üzerindeki Etkisi. Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 19, Nisan 2005, Sayı: 1, ss:151–165. http://e-dergi.atauni.edu.tr/index.php/IIBD/article/viewFile/3623/3452, 12.08.2012. Erişim Tarihi:
T.C. Adalet Bakanlığı, Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlüğü (2007). Genç ve Yetişkin Hükümlü ve Tutukluların Eğitim ve İyileştirilme İşlemleri ve Diğer Hükümler Hakkındaki Genelge (27 http://www.cte.adalet.gov.tr/mevzuat/genelge/46_1.doc, Erişim Tarihi:01.10.2012. /2007 Tarih ve 46/1 Nolu Genelge),
T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM) (2008). Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ulusal Eylem Planı (2008-2013), Ankara, http://www.kadininstatusu.gov.tr/upload/mce/eski_site/Pdf/TCEUlusaleylemplani.pdf, Erişim Tarihi: 08.10.2012.
T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2011). İşgücü Piyasasının Özürlüler Açısından Analizi: Özet Rapor, Aralık 2011, Ankara, http://www.ozurluveyasli.gov.tr/tr/html/175/Yayinlar, Erişim Tarihi: 21.10.2012.
T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) (2002). Türkiye Özürlüler Araştırması 2002, ISBN:975-19-3596–2, www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=14, Erişim Tarihi: 26.11.2012. Yayın
T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İstatistikleri. Yıllar İtibarıyla Günlük ve Aylık Asgari Ücretler, http://www.csgb.gov.tr/csgbPortal/csgb.portal?page=istatistik, Erişim Tarihi: 11.12.2012.
T.C. Yükseköğretim Kurulu Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı (ÖSYM) (2010). 2010-ÖSYS http://osym.gov.tr/dosya/1-56296/h/osysyerlestirmebulten2010.pdf, 21.10.2012. Erişim Tarihi:21.10.2012.
T.C. Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) (2012a). 2012 Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi (ÖSYS), Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu. Ankara, http://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2012/OSYS/2012OSYSKONTKILAVUZ.pdf, Erişim Tarihi: 30.10.2012.
T.C. Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) (2012b). 2011 - 2012 Öğretim Yılı Yükseköğretim İstatistikleri, http://www.osym.gov.tr/belge/1-13575/2011-2012-ogretim- yili-yuksekogretim-istatistikleri.html, Erişim Tarihi: 14.10.2012. TÜİK (2010). Özürlülerin Sorun ve http://www.tuik.gov.tr/Kitap.do?metod=KitapDetay&KT_ID=1&KITAP_ID=244, Erişim Tarihi: 21.10.2012.
TÜİK. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) Sonuçları: Eğitim Durumu, http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul, Erişim Tarihi: 21.10.2012. TÜİK. Gelir Dağılımı ve http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=24, Erişim Tarihi: 19.11.2012. Yaşam Koşulları İstatistikleri,
TÜİK. Tüketim Harcamaları İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=22, Erişim Tarihi: 19.11.2012.
TÜİK. Üretim Yöntemi İle GSYH, http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=55, Erişim Tarihi: 25.11.2012.
TÜİK. Eğitim İstatistikleri, Öğretim Yılı ve Eğitim Seviyesine Göre Okullaşma Oranı, http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=14, Erişim Tarihi: 14.10.2012.
TÜİK. Sosyal Güvenlik, Sağlık ve Beslenme: Özürlü İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=5, Erişim Tarihi: 01.12.2012.
TÜİK. Nüfus, Demografi, Konut, Toplumsal Yapı: Toplumsal Cinsiyet, Aile ve Yaşam: Özürlülük İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=41, Erişim Tarihi: 02.11.2012.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). http://www.tuik.gov.tr/, Erişim Tarihi: 08.12.2012.
T.C. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM). www.osym.gov.tr, Erişim Tarihi: 08.12.2012.
UNICEF (2003). Eğitimin Toplumsal Cinsiyet Açısından İncelenmesi, Türkiye 2003, (Çalışma Grubu: Otaran, N(Koordinatör), Sayın, A., Güven, F., Gürkaynak, İ. ve Atakul, S.) http://www.unicef.org/turkey/pdf/_ge21.pdf, Erişim Tarihi:13.10.2012.
UNDP (2010a). Sıkça Sorulan Sorular: İnsani Gelişme Endeksi (İGE)-2010. Yeni Ufuklar, UNDP Türkiye http://www.undp.org.tr/pressRelDocuments/faq_hdi-TR_ece%20FU.pdf, Erişim Tarihi: 04.11.2012. Haber Bülteni, Özel Sayı Kasım 2010,
UNDP (2010b). Human Development Report 2010: The Real Wealth of Nations: Pathways to Human Development, http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2010_EN_Complete_reprint.pdf, Erişim Tarihi: 04.11.2012.
UNDP (2010c). Sıkça Sorulan Sorular: Eşitsizliğe uyarlanmış İnsanı Gelişme Endeksi (EUİGE). Yeni Ufuklar, UNDP Türkiye Aylık Haber Bülteni, Özel Sayı Kasım 2010, http://www.undp.org.tr/pressRelDocuments/faq_ihdi-TR_ece%20FU.pdf, Erişim Tarihi: 31.03.2013.
UNDP (2011). Human Development Report 2011: Sustainability and Equity: A Better Future for All, 04.11.2012. Erişim Tarihi: UNDP. International Human Development Indicators, http://hdrstats.undp.org/en/indicators/default.html, Erişim Tarihi:14.12.2012.
URAL, A. ve KILIÇ, İ. (2006). Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi. Detay Yayıncılık, Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara.
Uzaktan Eğitim Veren Üniversiteler (Tüm Liste). http://www.uzaktanegitimrehberi.com/uzaktan- egitim-veren-universiteler/, Erişim Tarihi: 03.12.2012.
YAPICI, Ş. (2010), Türk Toplumunda Aile ve Eğitim İlişkisi, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 5/4 Fall http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.1495, p.1544-1570.
YOLCU, H., AKTAŞ, Y. ve GÜNEY, O. (2012). The Economic Contributions of the University of Kastamonu to Kastamonu Province. European Journal of Social Sciences, Volume 33, Issue http://www.europeanjournalofsocialsciences.com/ISSUES/EJSS_33_4.htm, Tarihi:11.12.2012. September 2012, pp.573-587, Erişim