KONULARINA GÖRE YAPILMIŞ TÜRKÜ SINIFLANDIRMALARININ GELENEKSEL TÜRK HALK MÜZİĞİ NAZARİYATI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Anadolu halkının doğumdan ölüme kadar başından geçen her türlü olayı kendine konu olarak seçen türküler, ait olduğu coğrafyadaki kültürel dokuya olan adaptasyonuyla belleklere yerleşmiş ve yaşanmış olaylardan hayat bulması sebebiyle çok geniş bir konu dağarıyla günümüze kadar süregelmiştir. Konuları açısından bu denli geniş bir çerçeveye sahip olan türküler, araştırmacıların perspektiflerine göre konuları açısından farklı şekillerde ele alınarak, birçok sınıflandırmaya tabi tutulup kaynaklarda yer almışlardır. Bu araştırmada; konularına göre yapılmış olan ve ulaşılabilen türkü sınıflandırmaları incelenmiş, ardından beş adet farklı türkü sınıflandırması örneklem olarak ele alınarak değerlendirilmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda ele alınan türkü sınıflandırmalarının kendi aralarında birçok açıdan farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir. Araştırma kapsamında; konularına göre yapılmış olan türkü sınıflandırmalarının, Geleneksel Türk Halk Müziği'nde (GTHM) birer müzikal tür olarak algılanabildiği, bu yanlış algılamanın GTHM nazariyatını olumsuz yönde etkileyebileceği sonuçlarına ulaşılmış ve elde edilen kazanımlar neticesinde konuya yönelik öneriler sunulmuştur. Çalışmada müzikal özelliklerine göre yapılan türkü sınıflandırmaları (bozlak, zeybek, vb.) ile konularına göre yapılan türkü sınıflandırmalarının (ninni, güzelleme vb.) iki farklı alanda kategorize edilmesi gerektiği, konularına göre yapılan türkü sınıflandırmalarının, müzikal karıştırılmaması sınıflandırmalarının GTHM nazariyatı açısından standartlaştırılması gerektiği, farklı konuların aynı türkü içerisinde yer alması durumunda ise karma konulu türküler gibi yeni bir kategorizasyon oluşturulması gerektiği sonuç ve önerilerine ulaşılmıştır

PDF

___

AKDOĞU, O; (1996), Türk Müziğinde Türler ve Biçimler, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.

ARSEVEN, V. (2000), Türk Halk Müziğinin Ezgisel Yapısı Üzerine, Türk Halk Müziğinde Çeşitli Görüşler, Kültür Bakanlığı Yayınları, Türk Tarih Kurumu Basım Evi, ANKARA).

BOHLMAN, V. P. (1988), The Study of Folk Music in the Modern World, Indiana Universty Press.

ÇEPNİ, S. (2010), Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş. (5. Baskı). Trabzon.

EMNALAR, A. (1998), Tüm Yönleriyle Türk Halk Müziği ve Nazariyatı, Ege Üniversitesi Basımı, İzmir.

ELÇİN, Ş. (1981), Halk Edebiyatına Giriş, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.

FİDAN, S. (2011), “Sözlü Kültür-Sözlü Tarih İlişkisi Bağlamında Niş Türküleri/ Niš Folk Songs in the Context of Relationship Between Oral Culture And Oral History”, TURKISH STUDIES-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, ISSN:1308–2140, (Türk Halk Biliminde Dün-Bugün-Yarın), Volume 6/4, Fall 2011,www.turkishstudies.net,DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.2807 p. 139–148.

HOŞSU, M. (1997), Geleneksel Türk Halk Müziği Nazariyatı. Kombassan A.Ş., İzmir.

ONG, W. (2003), Sözlü ve Yazılı Kültür, Çev. Sema P. Banon, Metis Yayınları, İstanbul.

ÖNCÜ, A. (2011), Trabzon Türküleri (Tasnif, İnceleme, Metin), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Erzurum.

KAYNAR, Ü. (1996), Türk Halk Kültürü ve Halk Müziği, Ege Yayınları, İstanbul.

PELİKOĞLU, M. Can. (2012), Geleneksel Türk Halk Müziği Eserlerinin Makamsal Açıdan Adlandırılması, Atatürk Üniversitesi Yayınları, Erzurum.

ŞAHİN, M. (2010), Türk Halk Müziğinde Coğrafi Motifler ve Türküler Atlası, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Coğrafya Ana Bilim Dalı.

TATYÜZ, H. (2001), Niğde Yöresi Halk Türkülerinin Melodik Yönden İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

TİTON, J. Todd. (1999), Müzik, Halk ve Geleneksellik, çev. Çiğdem Kara, Folklor/Edebiyat, sayı 17.

TURHAN TUNA, Sibel (2013), “Sözlü Kültürden Yazılı Kültüre Bir Metin Aktarımı Örneği: Muğla'dan Derlenmiş Bir Efsane İle Kurumuş Ağaçlar Hikayesinin Mukayeseli İncemesi/ An Example Transferring Text from Oral to Written Culture: A Comperative Study of A Legend Compiled from Muğla and the Story of Kurumuş Ağaçlar (The Dried Trees)”, TURKISH STUDIES-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, ISSN: 1308–2140, (Sosyal Bilimler Karşılaştırmalı Dil-Edebiyat-Eğitim Özel Sayısı), Volume 8/8, Summer 2013, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5041, P. 1347–1361 TÜRK, V. (2009), “Türkülerde Eski (Arkaik) Sözler/ Archaic Words in Folk Songs”, TURKISH STUDIES-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, ISSN:1308–2140, (Prof. Dr. Ahmet Buran Armağanı), Volume 4/8, Fall 2009, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.940, p. 83–88.

UĞURLU, N. (2009), Folklor ve Etnografya Halk Türkülerimiz, Örgün Yayınevi, İstanbul.

VURAL, T. (2013), Subject in Konya Folk Music Songs (Konya Türkülerindeki Konular), The Journal of Academic Social Science Studies (JASSS), Volume 6 Issue 4, p. 743–758.

YAKICI, A, (2007), Halk Şiirinde Türkü: Tanım, Tasnif, İnceleme, Metin, Akçağ Yayınları, Ankara.