OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖZYETERLİK DÜZEYLERİ İLE PROBLEM ÇÖZME, EMPATİ VE İLETİŞİM BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

İnsan yaşamının en değerli ve kritik yılları olan okul öncesi dönemde görev yapan okul öncesi öğretmenlerinin niteliklerinin çok yüksek olması gerekmektedir. Okul öncesi öğretmenlerinin iletişim becerileri, problem çözme becerilerini ve empatik eğilim düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki olduğunu belirterek, problem çözme becerileri düşük, iletişim ve empati kurma becerilerindeki yetersizlikler bireylerin kişisel yeterliliklerinin yanında mesleki performanslarını da olumsuz şekilde etkilemektedir. Bu nedenle bu araştırmada okul öncesi öğretmen adaylarının özyeterlik düzeyleri ile problem çözme, empati ve iletişim becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanıştır. Öğretmen adaylarının öğretmen özyeterliği, problem çözme becerileri, iletişim becerileri ve empati becerileri arasındaki ilişkilerin belirlenmesini amaçlayan bu çalışma ilişkisel tarama modelinde tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Giresun Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Okul Öncesi Öğretmenliği Anabilim Dalında öğrenim görmekte olan 462 öğretmen adayı oluşturmuştur. Araştırmada verileri toplamak için Öğretmen özyeterlik ölçeği, problem çözme becerileri envanteri, iletişim becerileri envanteri ve empatik eğilim ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPPS 21.0 paket programına aktarıldıktan sonra, basit doğrusal regresyon analizi kullanılarak incelenmiştir. Araştırmanın sonuçları incelendiğinde, öğretmen adaylarının problem çözme, iletişim ve empati becerisinin, öğretmen adaylarının özyeterliklerinin anlamlı bir yordayıcısı olduğu saptamıştır. Bu bilgiler ışığında öğretmen adaylarının lisans eğitimleri sırasında bu üç beceriyi geliştirecek dersler konulması veya eğitimler verilmesi, aktif olarak eğitim hizmeti veren öğretmenlerin de problem çözme, iletişim ve empati becerilerinin belirlenerek hizmet içi eğitimler aracılığıyla eksiklerinin giderilmesi ve öğretmen özyeterliliğini etkileyen diğer önerilmektedir. faktörlerin saptanmasına yönelik çalışmalar yapılması

PDF

___

ALPER, D. (2007). Psikolojik danışmanlar ve sınıf öğretmenlerinin duygusal zeka düzeyleri – iletişim ve empati becerilerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.

AYDEMİR, H., KUBANÇ, Y. (2014). Problem çözme sürecinde üstbilişsel davranışların incelenmesi TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, Volume 9/2, Winter, 2014, Doi Number:http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6555, p.203-219.

BALCI, S. (1996). Danışma becerileri eğitiminin üniversite öğrencilerinin iletişim beceri düzeyine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.

BANDURA, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological review, 84, 191- 215.

BANDURA, A. (1997). Self- efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.

BİNGHAM, A. (2004). Çocuklarda problem çözme yeteneklerinin geliştirilmesi. (çev: Ferhan Oğuzkan). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.

BLUMENFELD, P., SOLOWAY, E., & MARX, R.A. (1991). Motivating project based learning: Sustaining the doing, supporting the learner. Educational Psychologist, 26(3-4), 369-398.

BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2006). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (6. ed). Ankara: Pegem A Yayıncılık. Cooper, B. (2002). Teachers as moral models? The role of empathy in teacher/pupil relationships. Leeds Metropolitan University.

ÇAPA, Y., ÇAKIROĞLU, J., & SARIKAYA, H. (2005). The development and validation of a Turkish version of teachers’ sense of efficacy scale. Eğitim ve Bilim (Education and Science),30(137), 74-81.

ÇETİN, Ş. (2013). öğretmen adaylarının sınıf yönetimi konusundaki öz yeterlik inançlarını belirleme ölçeği (syöiö) geliştirme çalışması, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-,, ISSN: 1308- 2140, Volume 8/12, Fall 2013, Doi Number :http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5552, p. 299-310

ÇİFTÇİ, S., & TAŞKAYA, S.M. (2010). Sınıf öğretmenliği adaylarının öz yeterlik ve iletişim becerileri arasındaki ilişki. e-Journal of New World Sciences Academy, 5(3), Article Number: 1C0175.

DECKER, C.A., & DECKER ,J.R.(2005). Planning And Administering Early Childhood Programs (8. ed ). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.1111111

DÖKMEN, Ü. (1988). Empatinin yeni bir modele dayanılarak ölçülmesi ve psikodrama ile geliştirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi,21(1-2), 155-190.

DÖKMEN, Ü. (2001). İletişim çatışmaları ve empati. İstanbul: Sistem Yayıncılık.

ELİKESİK, M. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminde empati ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin empatik becerilerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Ana Bilim Dalı Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bilim Dalı, Erzurum.

ERSANLI, K. & BALCI, S. (1998). İletişim becerileri envanteri geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 10(2), 7-12.

GANDER, J.M., & GARDİNER, H. W. (1993). Çocuk ve ergen gelişimi. (Çev: Ali Dönmez ve diğerleri). Ankara: İmge Kitabevi.

GODDARD, R. G., HOY, W. K., & WOOLFOLK HOY, A. (2004). Collective efficacy: Theoretical development, empirical evidence, and future directions. Educational Researchers, 33, 2-13.

GÖKYER, N., ÖZER, F. (2014). Aday öğretmenlerin sınıf yönetimi yeterliliklerine ilişkin algıları.

TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, Volume 9/2, Winter, 2014, Doi Number :http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6163, p. 691-712.

GÜRKAN, T. (2005). Öğretmen nitelikleri, görev ve sorumlulukları. Okul öncesi eğitimde güncel konular. İstanbul: Morpa yayınları.

GÜVEN, Y. (2001). Erken çocukluk döneminde sezgisel düşünme ve matematik. İstanbul: Yapa Yayın Pazarlama.

HAMURCU, H. (2006). Sınıf ögretmeni adaylarının fen ögretmine yönelik öz yeterlik inançları. Egitim Arastırmaları, 24, 112-122.

HESLİN, P. A., & Klehen, U. C. (2006). Self-efficacy. In S. G. Rogelberg (Ed.), Encyclopaedia of Industrial/Organizational Psychology, 2, 705-708

JACKMAN, H.L. (2005). Early education curriculum A child connection to the world. Clifton Park, NY: Thomson Delmar Learning.

KARASAR, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi (19. ed). Ankara: Nobel.

KESGİN, E. (2006). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin öz-yeterlilik düzeyleri ile problem çözme yaklaşımlarını kullanma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Denizli İli Örneği).Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Denizli, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

KÖKSAL AKYOL, A., & KOÇER ÇİFTÇİBAŞI, H. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarının empatik beceri düzeylerinin belirlenmesi (The determination of the empathy skills of early childhood teacher candidate). Eğitim Araştırmaları Dergisi, 21, 13-23.

KORAY, Ö., & AZAR, A. (2008). Ortaöğretim öğrencilerinin problem çözme ve mantıksal düşünme becerilerinin cinsiyet ve seçilen alan açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 125-136.

KRUGER, L.J. (1997). Social support and self-efficacy in problem solving among teacher assistance teams and school staff, Journal of Educational Research, 90(3), 164-168.

KUSHNER, S. N. (1993). Teacher Efficacy And Pre-Service Teachers: A Construct Validation, Paper Presented at the Annual Meeting of the Eastern Educational Research Association in Clearwater, February 17-22, Clearwater Beach, FL, USA.

LİEW, J., EİSENBERG, N., LOSOYA, S. H., FABES, R. A., GUTHRİE, I. K., & MURPHY, B. C. (2003). Journal of Family Psychology, 17(4), 584-597.

LUSZCZYNSKA, A., GUTİÉRREZ-DONÃ, B., & SCHWARZER, R. (2005). General selfefficacy in various domains of human functioning: Evidence from five countries. International Journal of Psychology, 40(2), 80-89.

OKTAY, A. (1999). Yaşamın sihirli yılları: okul öncesi dönem. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.

ÖZÇELİK, H., & KURT, A. (2007). İlkögretim ögretmenlerinin bilgisayar özyeterlikleri: Balıkesir ili örnegi. İlkögretim Online, 6(3), 441-451.

ÖZĞÜL, E. (2009). Okul öncesi öğretmenlerinin problem çözme becerileri ile öğretmenlik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.

ÖZKAN, Ö., TEKKAYA, C., & ÇAKIROĞLU, J. (2002). Fen bilgisi aday öğretmenlerin fen kavramlarını anlama düzeyleri, fen öğretimine yönelik tutum ve öz-yeterlik inançları, V. Fen Bilmleri Eğitimi Kongresi, ODTÜ, Ankara.

PAJARES, F. (1997). Current directions in self-efficacy research. In M Maehr &P.R. Pintrich (Eds.) Advances in motivation and achievement (Vol.10,pp.1-49). Greenwich, CT:JAI Pres.

PALA, A. (2008). Öğretmen adaylarının empati kurma düzeyleri üzerine bir araştırma Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 13-23.

POYRAZ, H., & DERE, H. (2001). Okulöncesi eğitiminin ilke ve yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.

RİTTER, J., BOONE, W., & RUBBA, P. (2001). Development of an instrument to assess prospective elementary teacher efficacy beliefs about equitable science teaching and learning (SEBEST), Journal of Science Teacher Education, 12(3), 175-198.

SCHRİVER, M., & CZERNİAK, C. M. (1999). A comparison of middle and junior high science teachers levels of efficacy and knowledge of developmentally appropriate curriculum and instruction, Journal of Science Teacher Education, 10(1), 21-42.

SCHWARZER, R., & HALLUM, S. (2008). Perceived teacher self-efficacy as a predictor of job “stress and burnout: Mediation analyses. Applied Psychology: an International Review, 57, 152-171.

SEPLOCHA, H (2004). Family Ties. Partnerships for learning: Conferencing with families. Young Children 59(5), 96–98.

ŞAHİN, N., ŞAHİN, N. H., & HEPPNER, P. P.(1993). Psychometric properties of the problem solving inventory in a group of Turkish university students. Cognitive Therapy and Research, 17(4), 379-396.

TAVLI, O. (2009). Lise öğretmenlerinin problem çözme becerileri ile tükenmişlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

TSCHANNEN-MORAN, M., & WOOLFOLK HOY, A., HOY, W. K. (1998). Teacher efficacy: Its meaning and measure. Review of Educational Research, 68, 202-248.

TSCHANNEN-MORAN, M., & WOOLFOLK HOY, A. (2001). Teacher Efficacy: Capturing an Elusive Concept, Teaching and Teacher Education, 17, 785–805.

ÜREDİ, L. (2006). İlköğretim I. ve II. kademe öğretmenlerinin öğretim stili tercihlerine göre öğretmenlik mesleğine ilişkin algılarının incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

YENİCE, N. (2012). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik duzeyleri ile problem çözme becerilerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 36-58.

YAVUZER, H. (2001). Eğitim ve gelişim özellikleriyle okul çağı çocuğu. (7. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.

YILDIRIM, B. (2001). İlköğretimde denetimin etkiliği için yeni bir iletişim modeli önerisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 213-224.

YILMAZ, N. (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin iletişim becerileri, problem çözme becerileri ve empatik eğilim düzeyleri. Muğla Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı, Muğla.

ZUSHO, A., & PİNTRİCH, P. R. (2003). Skill and will: The role of motivation and cognition ın the learning of college chemistry, International Journal of Science Education, 25(9), 1081- 1094.