TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETMENİ ADAYLARININ ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE YÖNELİK YETERLİLİK ALGILARI VE TUTUMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Meslek kavramı özellikle uzmanlaşmanın önemli olduğu iş kollarında sosyokültürel ve ekonomik olarak yeri yadsınamayacak bir ihtisas alanı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda her meslek kolu kendine özgü unsurları bünyesinde bulundurmakta ve çalışanlarını da bu unsurlara uyum sağlamaya zorlamaktadır. Toplumun her aşamada yapılandırılması ve bireylere belli değerlerin aktarılmasında öğretmenlik mesleğinin önemli bir yeri olduğu açıktır. Öğretmen adaylarının mesleğe yönelik tutumları ve mesleki yeterlilik algılarına yönelik tespitler, öğretmen yetiştirme programının da değerlendirilebilmesine imkân vermesi bakımından önemlidir. Bu çalışmada, Türk dili ve edebiyatı öğretmeni adaylarının mesleki yeterlilik algıları ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları incelenmiştir. Araştırma, genel tarama modelinin bir türü olan ilişkisel tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmadaki veriler, beşli likert tipinde 22 maddeden oluşan anket aracılığıyla toplanmıştır. Araştırma, 2011-2012 eğitim öğretim yılında güz döneminde Gazi Üniversitesi Türk dili ve edebiyatı öğretmenliği bölümü dördüncü sınıf öğrencileri ve tezsiz yüksek lisans programında öğrenim görmekte olan 137'si kız (%80,6), 33'ü (%19,4) erkek olmak üzere toplam 170 öğrenciden alınan verilerden yararlanılarak oluşturulmuştur. Anket aracılığıyla toplanan veriler istatistikî olarak bağımsız örneklem t testi ve tek faktörlü varyans analizi (Anova) ile anlamlandırılmış ve sonuçlar tablolaştırılmıştır. Sonuç olarak öğretmen adaylarının mesleğe ilgi duydukları, öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının yüksek olduğu belirlenmiş bununla birlikte özel alan bilgisi ve meslek bilgisi konularında kendilerini yetersiz hissettikleri tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının pedagojik becerileri ve özel alan bilgisi bakımından yetkinleşebilmelerine imkan sağlayacak derslerin arttırılmasının, mesleki yeterlilik algılarını olumlu yönde etkileyeceği düşünülmektedir.

QUALIFICATION PERCEPTION OF THE TURKISH LANGUAGE AND LITERATURE EDUCATION TEACHER CANDIDATES AND ATTITUDES TO TEACHING OCCUPATION

The concept of occcupation turns up as an undeniable field in terms of socio-cultural and economical aspects especially in sectors in which specializing is important. In this respect every sector involves distinctive components and obliges ıts workers to adapt these conditions. The importance of teaching job may be said in configuration of society in every stage and transferring some values to the individuals. Attitudes to the job of teacher candidates and professional competence sences are important in teacher training in sense of fixing and evaluating the accusitions. In this survey Turkish language and literature course teacher candidates' professioanal competence perceptions and their attitudes to the job have been searched. The survey has been carried out with relational scanning which is a type of general scanning. In these kins of models, needed datas are collected from individuals and object that are defined as the target group of survey towards the aims by using different tools. Datas in survey have been collected by means of a questionnaire composed of 22 question matters quinary likert type. The survey has been composed of datas which are obtained from 4th grade Turkish language and literature teaching department students of Gazi University in 2011-2012 education year’s autmn term and 170 non-thesis MA students 137 of whom are female (%80,6),33 of whom are male (%19,4). In this survey, Cronbach-Alfa Formula has been used so as to identify the reliability of the results of measurements and Cronbach-Alfa value has been calculated as ,75. Datas collected through the questionnaire have been explained and the results are tabulated with a statistically independent sample test and single factor analysis of variance (Anova). In the study, prospective teachers are defined in adequate, especially in terms of the field knowledge. Perception of educational sciences courses are not sufficient in terms of quality and quantity emerges as a remarkable finding. As a result, the teacher candidates' interests to the profession, attitudes towards the teaching profession is high, however, ıt has been identified that they are insufficient in terms of special field knowledge and vocational knowledge. A meaningful difference was identified in teacher candidates’ attitude points and the perception level of vocational competence in only sex and mother profession variables. The fact that the courses are raised that enables teacher candidates’ development in terms of pedagogic skills and special field knowledge is thought to affect their vocational competence perceptions positively.

PDF

___

AÇIKGÖZ, Kamile, Aktif Öğrenme, İzmir: Eğitim Dünyası Yayınları, 2002.

AKBAŞ, Ahmet ve ÇELİKKALELİ, Öner. "Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretimi Özyeterlik İnançlarının Cinsiyet, Öğrenim Türü ve Üniversitelerine Göre İncelenmesi," Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, (1), 2006, s. 98–110.

AKÇAY, Hüsamettin, TÜYSÜZ, Cengiz ve FEYZİOĞLU, Burak, "Bilgisayar Destekli Fen Bilgisi Öğretiminin Öğrenci Başarısına ve Tutumuna Etkisine Bir Örnek: Mol Kavramı ve Avogadro Sayısı," The Turkish Online Journal of Educational Technology, TOJET. 2(2), 9, 2003, s. 57-66.

AKPINAR, Yılmaz, "Eğitim Teknolojisiyle İlgili Öğrenmeyi Etkileyebilecek Bazı Etmenlere Karşı Öğretmen Yaklaşımları," The Turkish Online Journal of Educational Technology, TOJET, 3(3),15, 2004, s. 124-134.

ATAÜNAL, Aydoğan. "Niçin ve Nasıl Bir Öğretmen?"Milli Eğitim Vakfı Yayınları, Ankara, 2003.

BALCI, Esergül. "Öğretmenlerin Sosyal Statü ve Ödüllendirilmesi," Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, 1991, s. 121-128.

BÜYÜKKARAGÖZ, Savaş, MUSTA, Muammer, YILMAZ, Hasan ve PİLTEN, Önder, Öğretmenlik Mesleğine Giriş (Eğitimin Temelleri),Mikro Yayınları Konya, 1998.

ÇAKIR, Özler, "Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi İngilizce Öğretmenliği Lisans Programı ve Eğitim Fakülteleri İngilizce Öğretmenliği Lisans Programı Öğrencilerinin Mesleğe Yönelik Tutumları ve Mesleki Yeterlik Algıları," İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, (9), 2005, s. 27-42.

ÇAKIR, Özler, ERKUİ, Adnan ve KILIÇ, Figen, "Mersin Üniversitesi 1999-2000 Yılı Öğretmenlik Meslek Bilgisi Programının (ÖMBP) Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi," Mersin Üniversitesi Araştırma Fonu Saymanlığı EF (ÖÇ) 2000-1 Nolu Araştırma Projesi, 2000.

ÇAKIR, Özler, KAN, Adnan ve SÜNBÜL, Önder, Öğretmenlik Meslek Bilgisi Ve Tezsiz Yüksek Lisans Programlarının Tutum Ve Özyeterlik Açısından Değerlendirilmesi, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, (1), 2006 s. 36-47.

ÇAPRİ, Burhan ve ÇELİKKALELİ, Öner, "Öğretmen Adaylarının Öğretmenliğe İlişkin Tutum ve Mesleki Yeterlik İnançlarının Cinsiyet, Program ve Fakültelerine Göre İncelenmesi," İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 9 (15), 2008, s. 33–53.

ÇELİKÖZ, Nadir ve ÇETİN, Filiz. "Anadolu Öğretmen Lisesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarını Etkileyen Etmenler," Millî Eğitim Dergisi, (162), 2004.

ÇELİKÖZ, Nadir. Öğretmenlik Mesleğine Giriş. M. Özdemir (Ed.) Asil Yayın Dağıtım, Ankara, 2004.

ÇELİKTEN, Mustafa ve CAN, Niyazi "Yönetici, Öğretmen ve Veli Gözüyle İdeal Öğretmen," Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 2003, s. 253-267.

ÇELİKTEN, Mustafa, İANAL, Mustafa ve YENİ, Yeliz, "Öğretmenlik Mesleği ve Özellikleri," Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 19: 2, 2005, s. 207-237.

ÇETİNKAYA, Ramazan, Türkçe Öğretmeni Adaylarının Yeterlilik Algıları ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi,Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Konya, 2007.

DEMİR, Ömer ve ACAR, Mustafa, Sosyal Bilimler Sözlüğü, Vadi Yayınları, İstanbul, 2002.

DEMİR, Tazegül ve ERDEM, Cem, Çocuk Edebiyatı Ürünlerinin Türkçe Eğitiminde Animasyonlarla Öğretimi, 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu'nda sunulmuş bildiri, (5-7 Ekim 2011). Ankara Üniversitesi.

DEMİREL, Özcan, Planlamadan Değerlendirmeye Öğretme Sanatı, PegemA, Ankara, 1999.

DEVELLİĞOĞLU, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Yayınları, Ankara, 2001.

ERİŞEN, Yavuz., ÇELİKÖZ, Nadir. (2003). Öğretmen adaylarının genel öğretmenlik davranışları açısından kendilerine yönelik yeterlilik algıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1, (4): 427-439.

ESKİCUMALI, Ahmet, "Eğitim Öğretim ve Öğretmenlik Mesleği. Y. Özden (Ed), Öğretmenlik Mesleğine Giriş," PegemA Yayıncılık, Ankara, 2002.

GÖKÇE, Erten. "The Role Of The Teacher In Development Of Educational Programs," World Conference on Teacher Education: 9 Eylül Üniversitesi Yayınları, İzmir, 1995.

GÖMLEKSİZ, Mehmet Nuri, "Geleceğin Öğretmenlerinin Kitap Okumaya İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi," Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi.. 3(7): 64–73, 2004.

HACIOĞLU, Fatma ve ALKAN, Cevat, Öğretmenlik Uygulamaları.: Alkım Yayınları, Ankara, 1997.

KAĞITCIBAŞI, Çiğdem, Yeni İnsan ve İnsanlar, Sosyal Psikolojiye Giriş, Evrim Yayınevi, İstanbul, 1999.

KARASAR, Niyazi, Bilimsel Araştırma Yöntemi Kavramlar, İlkeler, Teknikler, Nobel Yayın Dağıtım, 8. Basım, Ankara, 1998.

KUZGUN, Yıldız, Meslek Danışmanlığı. Nobel Yayıncılık, Ankara, 2000,

KÜÇÜKAHMET, Leyla, Öğretmen Yetiştiren Kurum Öğretmenlerinin Tutumları. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları, Ankara, 1975.

KÜÇÜKAHMET, Leyla, Öğretimi Planlama ve Değerlendirme, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2003.

Milli Eğitim Bakanlığı. Türk edebiyatı dersi /dil ve anlatım dersi ders müfredatı/programı, Devlet Kitapları Müdürlüğü, Ankara, 2005.

ÖVET, Onur, Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğini Tercih Etmelerinde Etkili Olan Faktörlerin Belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yedi Tepe Üniversitesi, İstanbul, 2006.

PEHLİVAN, Kevser Baykara, "Sınıf Öğretmeni Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları ve Okul Tutumları Arasındaki İlişki," Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14, 2004. s. 1-14.

SARAÇ, Cemal, Türk Dili Ve Edebiyatı / Türkçe Öğretmeni Adaylarının Yeterlilikleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları, Yayımlanmamış Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, 2002.

SAVRAN, Ayşe ve ÇAKIROĞLU, Jale, Preservice Biology Teachers’ Perceived Efficacy Beliefs In Teaching Biology. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 2001. s. 105-112.

SÜNBÜL, Ali Murat, "Bir Meslek Olarak Öğretmenlik. Öğretmenlik Mesleğine Giriş," Ed. Ö. Demirel-Z. Kaya, Pegem Yayıncılık, Ankara, 2001.

ŞEKER, Hasan; DENİZ, Sabahattin ve GÖRGEN, İzzet, "Tezsiz Yüksek Lisans Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Yeterlikleri Üzerine Değerlendirmeleri," Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 42, 2005, s. 237-253.

İŞİMAN, Mehmet, Öğretmenliğe Giriş. 2. Baskı, PegemA Yayıncılık, 1999, Ankara.

TEMİZKAN, Mehmet, "Türkçe Öğretmeni Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları Üzerine Bir Araştırma," Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (3), 2008 s. 461-486.

TURAN, Filiz, "2005 Dil Anlatım Dersi Kapsamı İle Genel ve Özel Hedeflerin Değerlendirilmesi ve Öğretmen Tutumları," Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale, 2008.

ÜNLÜ, Hüseyin, SÜNBÜL, Ali Murat ve AYDOS, Latif, "Beden Eğitimi Öğretmenleri Yeterlilik Ölçeği Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması," Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 9, (2), 2008, s. 23-33.

ÜSTÜNER, Mehmet, "Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması," Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 45, 2006, s. 109-127.

YILMAN, Mustafa, Türkiye'de Öğretmen Eğitiminin Temelleri, Nobel Yayıncılık. Ankara, 2006.

ZENGİN, Umut, İlköğretim Öğretmenlerinin Özyeterlik Algıları ve Sınıf İçi İletişim Örüntüleri. D.E.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2003.