TÜKETİM KÜLTÜRÜ VE ‘YARIM HURMA’NIN SIRRI
Yaşadığımız çağda kapitalizm, insan ihtiyaçları ve tüketim kültürü arasında güçlü bir ilişki bulunmaktadır. Tüketim kültürünün temel mantığı, yeni ihtiyaçların oluşturulması ve ihtiyaçların sınırsız olması gerekliliği üzerine kurulmuştur. En azından yakın tarih açısından düşünüldüğünde, giderek artan üretimin belirgin bir sonucu olarak 'arzular', 'istekler'e, istekler de 'ihtiyaçlar'a dönüştürülmüştür. İsraf kavramı, zihinlerde anlamını yitirmiştir. Tüketim toplumunda temel çabalardan birisi, üretilen malların elden çıkarılabilmesi amacıyla, insanların daha fazlasını istemelerinin sağlanmasıdır. Sanayi toplumuna geçişten sonra insanlığın geleceğini tehdit eden çevre sorunları, bütün dünyanın gündemine yerleşmiştir. Bu sorunların çözümü adına bir takım faaliyetler yürütülmesine rağmen, büyüyen çevre sorunları karşısında bu faaliyetler, yetersiz kalmaktadır. Her medeniyet kendi insan tipini üretmektedir. Sanayi toplumuna geçişte düşünce ve algı kodlarımız da değişikliğe uğramıştır. Bir tarafta böyle bir hayat tarzı şu ya da bu şekilde yaşanılırken; diğer tarafta inandığımız değerler bize paylaşmayı/infakı emretmekte, israfı yasaklamaktadır. Birçok âyet-i kerîme ve hadis-i şeriflerde kendi başına tüketmek değil de, infak/paylaşma emredilmiş; böylelikle hem çevre anlayışına, hem de tüketim kültürünün olumsuz yönlerine dikkat çekilmiştir. Çalışmamızda kavramsal alan olarak, ihtiyaç, tüketim kültürü, israf, iktisat, infak vb. kavramlar üzerinde durulacak, sonra da tüketim kültürü ile insan ihtiyaçları arasındaki ilişki irdelenmeye çalışılacaktır. Çevre, tüketim konuları ve hadislerde geçen 'yarım hurma'nın sırrı, âyet ve hadisler ışığında incelenmeye çalışılacaktır
THE CONSUMER CULTURE AND THE SECRET OF “HALF A DATE”
There’s a strong relation between capitalism, human needs and consumer culture in modern era. The basic logic of consumer culture depends on forming new needs and to make these needs something endless. Thinking in the context of near age at least, the “desires” have been transformed to “demands”, demands to “needs” as a result of more and more increasing production. One of the principal efforts in the consumer society is to keep people want more in order to sell produced goods. After the transition to industrial society, the environmental questions that threat future of humanbeing took place in whole world’s agenda. Despite the fact that some activities are carried out to resolve these problems, these activities are unsufficient in the face of increasing environmental problems. Each civilization produces its own type of human. During the transition to the industrial society, our codes of thought and imagination have changed. While on a side this life-style continues in any case, on the other hand the values which we believe in order us infaq (to share), prohibit waste. Too many verses of Quran and sayings of the Prophet order sharing, not consuming by one’s own. Thus, attention was drawn to the environment understanding and negative aspects of consumer culture were exposed. In this paper, as conceptual realm, concepts like need, consumer culture, waste, economy, share etc. are going to be examined, then the relation between consumer culture and needs of humanbeing is going to be studied. Finally, in the light of verses and hadiths, environment, consumption and the secret of half a date which some hadith spoke of it will be dealt with
___
- ABDULBÂKİ, Muhammed Fuad, Mu’cemü’l-Müfehres li Elfâzı’l-Kur’âni’l-Kerîm, Mektebetü’lİslâmiyye, İstanbul 1982. Ahmed b. Hanbel, Müsnedü Ahmed b. Hanbel, Çağrı Yay., İstanbul 1413/1992.
- AKYÜZ, Hüseyin, (2014) “Çevre Dostu Bir Peygamber: Hz Muhammed/ An Eco-Frıendly Prophet: Hz. Muhammad” Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic ISSN: 1308-2140, Volume 9/2 Winter 2014, www.turkishstudies.net, DOI Number: 10.7827/TurkishStudies.6318.
- ARSLAN, Hüseyin, İslamda Tüketici Hakları, TDVY. Ankara, ts.
- BAL, Hüseyin(2014), Siyaset Felsefesinde Ele Alınış Biçimiyle Özgürlük Meselesi (Üç Farklı Özgürlük Anlayışı)/ The Problem Of Liberty As It Has Been Addressed In Political Philosophy (Three Different Conceptions Of Liberty), Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic ISSN:1308- 2140, Volume 9/2 Winter 2014, www.turkishstudies.net, DOI Number: 10:7827/Turkish6547, p. 291-304.
- BAUMAN, Zygmunt, Bireyselleşmiş Toplum, (Çev. Y. Alogan), Ayrıntı Yay., İstanbul 2005.
- BUDAK, Selçuk, Psikoloji Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yay., Ankara 2000.
- BUĞRA, Ayşe, Devlet-Piyasa Karşıtlığının Ötesinde; İhtiyaçlar ve Tüketim Üzerine Yazılar. (Çev.
- B. Sina Şener,) İletişim Yay., İstanbul 2003.
- BUHÂRÎ, Muhammed b. İsmail, Sahîhi Buhârî, Çağrı Yay., İstanbul 1413/1992.
- CAN, Şefik, Mesnevî Tercümesi, İstanbul 2010.
- CEMALCILAR, İlhan, Pazarlama–Kavramlar-Kararlar, Beta Yay., İstanbul 1994.
- COŞKUN, Nilgün Çıblak– Zöhre HARİKA “Küreselleşme Ve Tüketim Kültürünün Yaygınlaşması Bağlamında Türkiye’de Cadılar Bayramı/ Halloween In Turkey Wıthın The Context Of Spread Of Consumptıon Culture And Globalızatıon” Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic ISSN: 1308- 2140, Volume 9/3 Winter 2014, www.turkishstudies.net, DOI Number:10.7827/ TurkishStudies.6435.
- ÇAĞLAR, Ayşe Şimşek, Kültür Fragmanları ((Ed.) Deniz Kandiyoti, Ayşe Saktanber), Metis Yay., İstanbul 2005.
- DEVELLİOĞLU, Ferit, Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara 1978.
- DOUGLAS, Mary-ISHERWOOD, Baron, Tüketimin Antropolojisi. (Çev. E. A. Ayteki), Dost Kitabevi, Ankara 1999. Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş’as, Sünenü Ebî Dâvûd, Çağrı Yay., İstanbul 1413/1992.
- EKİN, Volkan, “Tüketim Toplumu, Hedonizm ve Araç Olarak Yazılı Basın”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bil. Ens., (Dan. Ş. Özerkan) İstanbul 2010.
- GÜNDÜZÖZ, Soner, Helal Kazanç Helal Tüketim, DİB.Yay., Ankara 2013.
- HANÇERLİOĞLU, Orhan, Ekonomi Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul 1999. Heyet, Türkçe Sözlük, TDK, Ankara 1988.
- ISFEHÂNÎ, Ragıb, Ebi’l-Kâsım Hüseyin b. Muhammed, el-Müfredât fî Garîbi’l-Kur’ân, (Thk.. M. Seyyid Keylânî), Dârü’l-Mârife, Beyrut tsz. İbn Mâce, Muhammed b. Yezid, Sünenü İbn Mâce, Çağrı Yay., İstanbul 1413/1992. İbn Manzur, Cemaledin Muhammed b. Mükerrem, Lisânü’l-Arab, Thk. Ali Şîrî, Beyrut 1408/1988.
- KARABAŞOĞLU, Metin, Hakikatın Dengesi Hadis Okumaları 2, Nesil Yay., İstanbul 2012.
- KIRAY, Mübeccel, Tüketim Normları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma, Bağlam Yay., İstanbul 2005.
- MARSHALL, Gordon, Sosyoloji Sözlüğü, (çev. O. Akınhay-D. Kömürcü), Bilim ve Sanat Yay., Ankara 1999.
- MÜSLİM, Müslim b. Haccac, Sahîhu Müslim, Çağrı Yay., İstanbul 1413/1992.
- NESÂÎ, Ahmed b. Şuayb, Sünenü Nesâî, Çağrı Yay., İstanbul 1413/1992.
- NEVEVÎ, Ebû Zekeriyyâ Yahya İbni Şeref, Riyâzü’s-Sâlihîn, (terc. ve şerh, Y. Kandemir, İ. L. Çakan, R. Küçük), Erkam Yay., İstanbul 2001.
- ODABAŞI, Yavuz, Tüketim Kültürü Yetinen Toplumun Tüketen Topluma Dönüşümü, Sistem Yay., İstanbul 1999.
- OKUMUŞ, Ejder, Kur’ân’da Toplumsal Çöküş, İnsan Yay., İstanbul 2002.
- TİRMÎZÎ, Muhammed b. İsa, Sünenü Tirmîzî, Çağrı Yay., İstanbul 1413/1992.
- VEBLEN, Thorstein, Aylak Sınıfın Teorisi. (Çev. Z. Gültekin ve C. Atay). Babil Yay., İstanbul 2005.
- WEBER, Max, Protestan Ahlak ve Kapitalizmin Ruhu, (Çev. Z. Gürata) Ayraç Yay., Ankara 1999.
- YANIKLAR, Cengiz, Tüketimin Sosyolojisi. Birey Yay., İstanbul 2006.
- -------------, “Tüketim Kültürü, Kapitalizm ve İnsan İhtiyaçları Arasındaki İlişki Üzerine Bir Tartışma”, Cumhuriyet Ünv. Sosyal Bilimler Dergisi, XXXIV, Sivas 2010.
- YILMAZ. Hasan Kamil, Helal Kazanç Helal Tüketim, DİB. Yay., Ankara 2013