19185

TEREKE KAYITLARININ GÜVENİLİRLİĞİ VE KADILARIN MİRASTAN MAL KAÇIRMA YÖNTEMLERİ

Tereke kayıtları, kadılar tarafından tutulan, ölen kişiye ait mal dökümleridir. Bu belgelerde müteveffaların para değeri olan taşınır taşınmaz tüm mal varlığıyla borç aldığı ve verdiği miktarlar kayıt altına alınır. Örneğin eski bir çift çorabın, bir miktar ipliğin bile kayıt atına alınması ve fiyatlandırılması bu belgelerin ne kadar teferruatlı olduğunu anlatır. Bu cümleden de anlaşılacağı üzere tereke kayıtları Osmanlı toplumu, toplumun tüketim alışkanlıkları, geçim kaynakları, ekonomik durumları ve daha pek çok konunun incelenmesine olanak vermektedir. Tereke kayıtları bu denli zengin veriler içermesi sebebiyle, siyasi gelişmeler dışında Osmanlı toplumunu inceleyen araştırmacıların dikkatini çekmiştir. Bu güne kadar terekelere dayalı pek çok çalışma yapılmıştır ve yapılmaktadır. Bu noktada çalışmalar yapılırken tereke kayıtlarının güvenilirliğinin sorgulanması gerekmektedir. Bu çalışma tereke kayıtlarının güvenilirliğini sorgulamayı amaçlamaktadır. Bunun için iki ayrı tereke defteri kullanılmıştır. Konuyla ilgili yaptığımız çalışmada tereke kayıtlarında bazı tutarsızlıkların olduğu ortaya çıkmıştır. Tutarsızlıkların sebeplerinin neler olabileceği sorgulanmıştır. Bu noktada tutarsızlıkların iki sebepten olabileceği düşünülmüştür. Bunlardan biri kaydı tutan kişinin dikkatsizliği, diğeri de bu kişilerin mirastan mal kaçırma amaçlarıdır. Özellikle belirli noktalarda pek çok kadı tarafından yapılan benzer hesaplama hataları, kadıların bu işi bilinçli yaptığı izlenimini vermektedir. Görülen o ki, tereke kaydını tutan kadılar veya yardımcıları, yaptıkları bu hesap hatalarıyla kendilerine ayrıca bir gelir elde etmişlerdir

THE RELIABILITY OF PROBATE RECORDS AND HERITAGE OF MUSLIM JUDGES SMUGGLING METHODS

Of probate records held by Müslim judges, the deceased person's assets are cast. These documents all of the assets of the deceased and given that the borrowed amounts are recorded. For example, an old pair of socks, even recording at an amount taken into yarn and pricing of these documents describes how sophisticated it is. Of probate records the consumption habits of society, livelihoods, economic situation and allows the examination of many more topics. Of probate data records contain such a rich, due to political developments outside the Ottoman society has attracted the attention of researchers studying. To this day, many studies have been made based on estates and maintained. At this point, while studies of the reliability of probate records should be questioned. This study aims to question the credibility of probate recor. For this book has been used in two separate probate. In our study on the subject of probate has emerged that there are some discrepancies in the records. What could be the causes of inconsistency has been questioned.At this point, the inconsistency is thought to be for two reasons. One of them is the carelessness of the person holding the record, the other from the heritage of the people smuggling purposes. Many mistakes made by Müslim judge, Müslim judges give the impression that this work is done consciously. As it seems, that keeps track of probate judges or assistants, they also generate an income from this account they have errors

PDF

___

AKDAĞ, Mustafa, ‘Osmanlı Müesseseleri Hakkında Notlar’, Ankara Üniversitesi Dil ve TarihCoğrafya Fakültesi Dergisi, C. 13, Sa 1-2, Ankara, 1955, s. 27-51.
AKDAĞ, Mustafa, ‘Genel Çizgileriyle XVII. Yüzyıl Türkiye Tarihi’, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, C. 4, Sa. 6, Ankara, 1966, s. 201-247.
AKDAĞ, Mustafa, Türkiye’nin İktisadî ve İçtimaî Tarihi, C. II, TTK Yayınları, Ankara, 1971.
AKÖZ, Alaaddin, ‘Ma‘zûl Bir Osmanlı Kadısının Duyguları ya da Bir Kadı Şiiri’, TÜBAR, C. XXX, 2011, s.15-22.
AKYÜZ, Jülide, ‘Osmanlı Ulemasından Üç Efendi’nin Terekeleri’, Akademik Araştırmalar Dergisi, Sa. 36, 2008, s. 188–200.
ARIK, Feda Şamil, ‘Osmanlılarda Kadılık Müessesei 1’, OTAM, Sa. 8, Ankara, 1997, s. 1-71.
ARTAN, Tülay, ‘Terekeler Işığında 18. Yüzyıl Ortalarında Eyüp’te Yaşam Tarzı ve Standartlarına Bir Bakış: Orta Halliliğin Aynası’, 18. Yüzyıl Kadı Sicilleri Işığında Eyüp’te Sosyal Yaşam, Ed. Tülay Artan, İstanbul, 1998, s. 49–64.
AYDIN, İhsan, Tanzimat Döneminde Ankara ve Gaziantep Terekelerinin Mukayeseli Bir Çalışması, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas, 2008.
BARKAN, Ömer Lütfi, ‘Edirne Askerî Kassamı’na Ait Tereke Defterleri (1545-1659)’, Belgeler, C. III, Sa. 5-6, Ankara, 1966, s. 1-479.
BAŞARIR, Özlem, ‘XVIII. Yüzyılın Taşrasında Statü Servet İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme’, History Studies, Vol. 3/3, 2011, s. 49-66.
BİLGİN, Arif - BOZKURT, Fatih, ‘Bir Malî Gelir Kaynağı Olarak Vârissiz Ölenlerin Terekeleri ve Beytülmâl Mukataaları’, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sa. 20 2010/ 2, s. 1 – 31.
BİZBİRLİK, Alpay, ‘Osmanlı Devletinde Ticaret ve Üretime Dair Bir Kaynak: “Tereke Defteri” ve Edirne Tereke Defterleri Üzerine Bir Deneme’, Türkler, C. 10, Ankara, 2002, s. 731–735.
BOZKURT, Fatih, Tereke Defterleri ve Osmanlı Maddi Kültüründe Değişim (1785-1875 İstanbul Örneği), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Sakarya, 2011.
CANBAKAL, Hülya, ‘Barkan’dan Bu Yana Tereke Çalışmaları’, Vefatının 30. Yıldönümünde Ö. L. Barkan: Türkiye Tarihçiliğine Katkıları ve Etkileri Sempozyumu, İstanbul, 2011.
ÇADIRCI, Musa, ‘Hüseyin Avni Paşa’nın Terekesi’, Belgeler, C. 11, Ankara, 1986, s. 145–163.
SAVAŞ, Saim, ‘Dağıstani Ali Paşa’nın Muhallefatı’, Belgeler, C. 15, Sa. 19, Ankara, 1993, s. 249– 290.
ÇADIRCI, Musa, Tanzimat Döneminde Anadolu Kentleri’nin Sosyal ve Ekonomik Yapısı, TTK Yayınları, Ankara, 1997.
ÇADIRCI, Musa, ‘Tanzimat’ın İlanı Sıralarında Osmanlı İmparatorluğu’nda Kadılık Kurumu ve 1338 Tarihli Tarik-i İlmiyeye Dair Ceza Kanunnamesi’, AÜDTCF Tarih Araştırmaları Dergisi, C. XIV, Ankara, 1983, s. 139-161.
ÇAKIR, İbrahim Ertem, ‘Osmanlı Toplumunda Eş ve Çocuk Sayısı, Statü, Servet: 1671-1678 Sofya Örneği’, OTAM, Sa. 31, Bahar 2012, s. 41-60.
ÇELİK, Nazik Betül, Tereke Defterlerine Göre II. Mahmut Döneminde Tokat’ın Sosyal ve Ekonomik Yapısı, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Tokat, 2008.
EKEN, Galip, ‘XVIII. Yüzyıl Ortalarında Antep’te Aile’, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,, Sa. 1, 1992, s. 477-490.
ER, İlker, Balıkesir Tereke Kayıtları Üzerinde Bir Değerlendirme (1670–1700), Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir, 2008.
ERTEN, Hayri, Konya Şer’iyye Sicillerinin Işığında Ailenin Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Yapısı (XVIII. Y.Y. İlk Yarısı), Kültür Bakanlığı Yayını, Ankara, 2001.
FEYZİOĞLU, Hamiyet Sezer - KILIÇ, Selda, ‘Tanzimat Arifesinde Kadılık-Naiplik Kurumu’, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, C. 24, Sa. 38, Ankara, 2005, s. 31-53.
İNALCIK, Halil, ‘15. Asır Türkiye’nin İktisadi ve İctimai Kaynakları’, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, C. 15, İstanbul, 1953, s. 51-67.
İNALCIK, Halil, Osmanlı’da Devlet, Hukuk, Adâlet, Eren Yayınları, İstanbul, 2005.
KILIÇ, Orhan, ‘Harputlu Hacı Osman’ın 1725 Tarihli Terekesi ve Düşündürdükleri’, Turkish Studies, Vol. 2/1, 2007, s. 17–28.
KÖSTÜKLÜ, Nuri, ‘Osmanlı- Türk Aile Kurumu Araştırmalarında Tereke Defterlerinin Yeri ve Önemi (19. yy. Örnekleri Çerçevesinde)’, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sa. 1/1, 2008, s. 17-26.
KUŞU, Selma, Şer’iye Sicillerine Göre H. 1065–1079/ M. 1655–1669 Tarihleri Arasında Edirne’de Sosyo–Ekonomik Hayat, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne, 2009.
KÜTÜKOĞLU, Mübahat, ‘Arşiv Belgelerinin Güvenilirliği’, Halil İnalcık Armağanı-I Tarih Araştırmaları, Doğu-Batı, Yayına Hazırlayanlar: Taşkın Takış, Sunay Aksoy, 2009, s. 105- 125.
MARDİN, Ebül’ulâ, ‘Kadı’, İslam Ansiklopedisi, C. 6, İstanbul, 1997, s. 42-46.
NAGATA, Yuzo –EMECEN, Feridun, ‘Bir Âyânın Doğuşu: Karaosmanoğlu, Hacı Mustafa Ağa’ya Ait Belgeler’, Belgeler, Ankara, 2004, C. XXV, Sa. 29, s. 1–7.
OĞUZ, Gülser, ‘61 Numaralı Edirne Şer’iye Siciline Göre Edirneli Kadınların Giyim Kuşam Kültürü’, Milli Folklor, Sa. 92, Ankara, 2011, s. 106–116.
OĞUZ, Gülser, ‘61 Numaralı Edirne Şer’iye Sicili’nden Hareketle Müslim-Gayri Müslim İlişkileri Üzerine Bir Deneme’, Kök Araştırmalar Dergisi, C. XII, Sa. 1, Ankara, 2010, s. 87–100.
OĞUZOĞLU, Yusuf, ‘Sicillerdeki Tereke Kayıtlarının Kültürel Malzeme Olarak Değeri’, III. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 1985, s. 1–5.
ORTAYLI, İlber, ‘Osmanlı Kadı’sının Taşra Yönetimindeki Rolü Üzerine’, Amme İdaresi Dergisi, C. 9, Sa. 1, s. 95-107.
ORTAYLI, İlber, ‘Kadı’, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 24, İstanbul, 2011, s. 72.
ÖZKAYA, Yücel, ‘XVIII inci Yüzyılda Çıkarılan Adalet-nâmelere Göre Türkiye’nin İç Durumu’, Belleten, XXXVIII, Ankara, 1974, s. 455-491.
ÖZLÜ, Zeynel, ‘Terekeler Işığında Göynükte Aile’, Akademik Araştırmalar Dergisi, 2006, Sa. 29, s. 81–102.
Râşid Mehmed Efendi, Târih-i Râşid ve Zeyli, Yay. Haz. Abdülkadir Özcan ve diğerleri, C. II (1115-1134), Klasik Yayınlar, İstanbul, 2013.
TORAMAN, Cengiz, ‘ Bir Kamu Politikası Uygulama Aracı Olarak Tereke Muhasebesi ve Osmanlı Uygulaması’, Mali Çözüm, Sayı 71, s. 116-126.
TUŞ, Muhittin, ‘Kayseri Tereke Defterleri Üzerine Bir Araştırma (1700–1730)’, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sa. 4, Konya, 1999, s. 157–191.
UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Osmanlı Devletinin İlmiye Teşkilâtı, TTK Yayınları, Ankara, 1988.
YAĞCI, Zübeyde Güneş, - GENÇ, Serdar ‘XIX. Yüzyılda Balıkesir’de Giyim-Kuşam Zevki ve Bir Kumaş Tüccarı’, Turkish Studies, Volume 2 /1 Winter 2007, s. 227-246.