205106

KIBRIS’IN GELECEĞİ KONUSUNDA MENDERES-BOYD GÖRÜŞMELERİ

Kıbrıs meselesi Türkiye'nin yıllarca devam eden bir sorunu olmuştur. Lozan Antlaşması'ndan sonra Kıbrıs, İngiltere hâkimiyetinde kalmış, bu nedenle de Türkiye, Kıbrıs'a müdahale etmeyi düşünmemiştir. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra İngiltere'nin politika değiştirip hâkimiyetindeki topraklardan yavaş yavaş çekilmeye başlaması üzerine Kıbrıs meselesinde Türkiye ve Yunanistan'ın da yer aldığı bir nüfuz mücadelesi başlamıştır. Esasen İngiltere, Kıbrıs'ta kaldığı sürece Türkiye, herhangi bir mücadeleye girmemiştir. Öyle ki İngiltere'nin Kıbrıs'tan çekilmeyi düşündüğü anda Türkiye, Kıbrıs üzerinde söz sahibi olmayı istemiş, zira Türkiye'nin Kıbrıs'a coğrafi ve tarihi yakınlığı bunu gerektirmiştir. İşte bu andan itibaren Türkiye ve Yunanistan arasında Kıbrıs konusunda ciddi ve şiddetli bir rekabet başlamıştır. Burada Türkiye'nin amacı, Kıbrıs'ta yaşayan Türklerin ezilmemesidir. Yine İngiltere, Kıbrıs'tan düşünülemeyeceğidir. Türkiye bu doğrultuda adımlar atmaya başlamıştır. Ancak sorun oluşturan ve işi çıkmaza süren bir anlayış takip etmemiştir. Ilımlı bir politika izlemiştir. Menderes-Boyd görüşmeleri de söz konusu ılımlı politikanın bir gereği olmuştur Menderes-Boyd görüşmelerinde Türkiye ve İngiltere'nin karşılıklı ılımlı politika izledikleri ve birbirlerini kırmamaya çalıştıkları ortadadır. Boyd, Menderes'in isteklerini yerine getirmeye çalışmaktadır. Menderes de Boyd'un konumunu zayıflatmamaya çalışmaktadır. Yine görüşmelerin önemli bir yanı artık Türkiye'nin taksim tezini desteklemeye başlamasıdır. Çünkü Türkiye, 1956'ya kadar devam ettirdiği Kıbrıs politikasını bu andan itibaren değiştirmiş olmaktadır. Bu bakımdan Menderes-Boyd görüşmeleri Kıbrıs meselesi tarihinde önemli bir konumdadır.

THE MENDERES-BOYD MEETING ON CYPRUS’ FUTURITY

The Cyprus Questionis a problem of Turkeythat continued for years. Cyprus is one of the dominions of the Great Britain after the Lozan Treaty of Peace. After this Turkey did not think to interfered to Cyprus. The Great Britain change her policy after the World War II. And she started to go out her dominion territories slowly. Therefore the influence war beginned on Cyprus between Turkey and Greece. Turkey is not go into struggle on Cyprus that the Great Britain remains her control. Turkey thinks that if England wants to go out from Cyprus then has a right to say on Cyprus. Because Cyprus is very close to Turkey for geographical and historical. At this moment there was a serious and heavy competition on Cyprus between Turkey and Greece. Turkey’s aim was not to persecuting the Cyprus Turks’ from other states. If England went out from Cyprus it was not thought a solution without Turkey. And so Turkey began to take a step on this policy. But Turkey never followed complicate comprehension. Şhe followed genial policy. And the Menderes-Boyd meeting was due to that genial policy. At the Menderes-Boyd meeting, Turkey and England studied not to injure each other. Boyd, studied to do Menderes’ demands. Menderes also studied not to reduce Boyd’s position. Turkey’s began to encourage division thesis was the important feature of meeting. Because Turkey changed her Cyprus policy at the moment that continued until 1956. In this respect the Menderes-Boyd Meeting was an important position on Cyprus Question’s history

PDF

___

ARMAOĞLU, Fahir, Kıbrıs Meselesi 1954–1959, Sevinç Matbaası, Ankara, 1963.
BAĞCI, Hüseyin, Türk Dış Politikasında 1950’li Yıllar, ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayınları, Ankara, 2007. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu: 030.01. Yer No: 38.227.2, Belge No: 1-12.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu: 030.01. Yer No: 38.227.3, Belge No:1-2.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu: 030.01. Yer No: 62.381.28, Belge No: 1-2.
ÇEÇEN, Anıl, Kıbrıs Çıkmazı, Toplumsal Dönüşüm Yayınları, İstanbul, 2005.
DEĞERLİ, Esra Sarıkoyuncu, “Demokrat Parti Döneminde Türkiye’nin Kıbrıs Politikası (1950- 1960)”, Gazi Akademik Bakış, C. 6, S. 11, Kış (Aralık) 2012, ss. 85-101.
DİKERDEM, Mahmut, Ortadoğu’da Devrim Yılları, İstanbul Matbaası, İstanbul, 1977.
GÖKTEPE, Cihat, “Londra ve Zürih Antlaşmalarının Hazırlık Süreci ve Türk İngiliz İlişkileri (1955-1959)”, Türkler, C. 16, Ankara, 2002, ss. 943-951. http://www.byegm.gov.tr/ayin-tarihi.aspx, (IGT: 05.11.2013).
IRKIÇATAL, Eftal, “İngiliz Belgelerine Göre Kıbrıs Meselesinde Taksim Fikrinin Ortaya Çıkması Ve İngiltere’nin Çifte Self Determinasyon Teklifi”, History Studies, Sayı: Prof. Dr. Enver Konukçu Armağanı, Nisan 2012, ss. 195-212.
MANİSALI, Erol, Dünden Bugüne Kıbrıs, Gençlik Cephesi Yayınları, Ankara, 2012.
Milliyet Gazetesi, 15 Aralık 1956.
Milliyet Gazetesi, 16 Aralık 1956.
Milliyet Gazetesi, 17 Aralık 1956.
Milliyet Gazetesi, 18 Aralık 1956.
Milliyet Gazetesi, 19 Aralık 1956.
Milliyet Gazetesi, 20 Aralık 1956.
Milliyet Gazetesi, 21 Aralık 1956.
Milliyet Gazetesi, 22 Aralık 1956.
SAKİN, Serdar, Dokuyan, Sabit, Kıbrıs ve 6-7 Eylül Olayları (Menderes ve Zorlu’nun Tarihi Sınavı), IQ Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, 2013.
TBMM Zabıt Cerideleri, Devre: X, C. 15, 21. Birleşim, 26 Aralık 1956 (Çarşamba).
TBMM Zabıt Cerideleri, Devre: X, C. 15, 22. Birleşim, 28 Aralık 1956 (Cuma).
VATANSEVER, Müge, “Kıbrıs Sorunu’nun Tarihi Gelişimi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 12, Özel Sayı, 2010, ss. 1487-1530.
YÜKSEL, Dilek Yiğit, “İngiliz Büyükelçiliği Yıllık Raporlarında Türkiye’de Demokrat Parti (1954-1957)”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. XXVII, S. 79, Mart 2011, ss. 97-130.
YÜKSEL, Dilek Yiğit, “Kıbrıs Türk Milli Mücadelesi 1914-1958”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi (ÇTTAD), C. VIII, S. 18-19, 2009, ss. 161-184.