OSMANLI TARİHÇİLERİNİN (VEKAYİ’NÜVİS) GELİR KAYNAKLARI

Vak'a-nüvis veya Vekayi'nüvis; Osmanlı'da devlet tarihçisine verilen unvandır. Ne zaman veya hangi padişah döneminde başlatıldığı kesin olarak belirlenemeyen ama üzerinde muhtelif görüşler ileri sürülen bu memuriyet; Osmanlı Devleti'ne ait tarihi olayların, önemli kişilerin ve kronolojinin kaydedilmesi amacıyla ulema sınıfından insanlara tevcih edilirdi. Ülkemizde ve dünyada, Osmanlı tarihi ile uğraşan bilim adamları tarafından Osmanlı tarihçileri, eserleri ile bu eserlerin tıpkıbasımı ve transkripsiyonları hakkında hatırı sayılır miktarda yayın yapılmış olmasına rağmen, bu insanların gelir kaynakları üzerinde detaylı bir çalışma yapılmamıştır. Bu çalışmada: Devlet tarihçiliğinde istihdamları için ehl-i ilim olmak, düşünme kabiliyetinde yükseklik ve kalite, güzel yazı yazabilmek, idrak sahibi olmak ve sürekli üretkenlik şartı aranan Osmanlı tarihçilerinin; gelir kaynaklarının neler olduğu, bu insanların hayatlarını nasıl idame ettirdikleri, geçinmeleri için gerekli olan maaş, ihsan, hediye ve ihtiyaçları için dile getirdikleri isteklerinin; resmi makamlar tarafından nasıl algılandığı ve yaşam standartları hakkında bilgi verilecektir. Yapılan bu çalışma, nitel araştırma tekniklerinden biri olan tarama modeli ile hazırlanmıştır. Tarama modeli, geçmişte ve halen var olan bir durumu olduğu şekliyle betimlemeyi amaçlayan yaklaşımlardır. Araştırmaya konu olan olay, birey ya da nesne, kendi koşulları içinde var olduğu gibi tanımlanmaya çalışılır. Onları herhangi bir şekilde değiştirme, etkileme çabası gösterilmez. Araştırmanın evrenini Osmanlı tarihçileri oluşturmakta olup ağırlıklı örneklemi ise 19. yy Osmanlı tarihçileridir. Osmanlı tarihçilerinin ekonomik gelirlerinin ve yaşam standartlarının oldukça iyi seviyede olduğunu söylemek mümkündür. Tarihçilik vazifelerini ve diğer çalışmalarını yaparken ekonomik kaygılar içerisine düştükleri söylenemez

INCOMES OF OTTOMAN HISTORIANS (VEKAYİ’NÜVİS)

Vak’a-nüvis or Vekayi’nüv is was the title given to State Historians in the Ottoman State. When this service was initiated in the Ottomans is not known, however, there have been various opinions and speculations about this important service. This duty was given to people who were among Ulema classso as to record historical events, important people, and chronology of Ottoman State. Although considerable number of publications has been issued on Ottoman historians, their works, and transcriptions of these works by scholars in our country and in the world who deal with Ottoman history, no detailed study has been carried out about the incomes of these people. In this paper, information about the incomes of the Ottoman historians who had high capability of thinking, calligraphy and always were productive is given. It is also about how these people earned their livings, their salaries, their life standards, gifts and benefaction that they were given, their demands for their needs and how these demands were perceived by public officials. This study was carried out with the help of scanning model which is one of the qualitative research techniques. Scanning model is an approach which aims to characterize a situation which existed in the past and stil exists today. The incident, individual or object which are in the scope of there search are tried to be explained and described with in their own conditions. It is not tried to change or affect them in anyway. The universe of the study consists of Ottoman historians, and the sampling of the study is mainly Ottoman historians in the 19th century. It can be noted that incomes and life standards of Ottoman historians were considerably in good state and they had no worries about their livelihood when they worked

___

  • BOA, C.ML., 2/S/1119, 765/31167.
  • BOA, C.MF., 10/L/1143, 8/393.
  • BOA, HH., 15/B/1183, 16792.
  • BOA, C.MF., 15/B/1183, 134/6693
  • BOA, C:MF., 29/ġ/1200, 50/2478.
  • BOA, C.MF., 22/B/1205, 172/8581.
  • BOA, C.DH., 13/ZA/1207, 51/2546.
  • BOA, C.DH.,29/M/1222, 322/16058
  • BOA, HH., 29/Z/1210, 1235/48063.
  • BOA, HH., 24/R/1217, 123/5094.
  • BOA, C.MF., 01/M/1221, 20/975,
  • BOA, C.DH., 21/M/1225, 63/3138.
  • BOA, HH., 29/Z/1226, 1275/49493.
  • BOA, HH., 29/Z/1234, 1343/52514.
  • BOA, HH., 29/Z/1235, 277/16255.
  • BOA, C.MF. S/1241, 2368.
  • BOA, C. MF., 16/ġ/1254, 48/2368
  • BOA, HH., 06/L/1254, 695/33538.
  • BOA, Ġ.DH., 15/B/1255, 3/128.
  • BOA, C.ADL., 24/N/1255, 29/1752,
  • BOA, C.MF., 12/Za/1255, 12/578.
  • BOA, C.MF., 25/B/1256, 44/2174.
  • BOA, C.MF., 27/Ra/1258, 39/1934.
  • BOA, A.}MKT., 14/L/1258, 5/66.
  • BOA, C.MF., 06/B/1261, 163/8102.
  • BOA, C.DH., 19/Ca/1269, 285/14228.
  • BOA, HH, 29/Z/1271, 124/5150.
  • BOA, Ġ.DH., 23/R/1294, 745/60912.
  • BOA, Ġ.DH., 9/M/1297, 796/64606
  • BOA, Ġ.DH., 02/Z/1302, 958/75777.
  • BOA, Ġ.DH., 29/S/1303, 970/76614
  • BOA, Ġ.DH., 11/M/1305, 1050/82497.
  • BOA,A.}MKT.MHM.,28/R/1305, 495/65.
  • BOA, Y.PRK.AZJ., 29/Z/1305, 14/33.
  • BOA, Ġ.DH., 4/Ra/1309, 1248/97832.
  • BOA, Y.A.HUS., 7/B/1309, 256/28.
  • BOA, Ġ.TAL., 2/M/1310, 1/1310-(M-044).
  • BOA, Y.MTV., 22/M/1310, 65/98.
  • BOA, BEO, 27/S/1310, 73/5418.
  • BOA, DH.MKT., 17/S/1313, 409/59.
  • BOA, Y.PRK.AZJ., 4/S/1315, 34/80.
  • BOA, Ġ.ML., 13/Ca/1319, 46/1319//Ca-39.
  • BOA, DH. MKT., 24/L/1325, 1214/2. BOA, Y.EE., 6/R/1327, 143/39. BOA, MF.MKT., 8/L/1327, 1142/18. BOA, Y.EE.KP., 17/Ra/1329, 35/3438.