MODERNLEŞME VE POSTMODERNİZM İÇERİSİNDE GILLES DELEUZE’ÜN TARİH ANLAYIŞI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Bu çalışmada amaç, 20. yüzyılın önemli filozoflarından biri olan Gilles Deleuze'ün modernleşme ve postmodernizm bağlamında tarih anlayışını ortaya koymaktır. Düşüncelerini sistemleştirirken dilbilim, antropoloji, siyaset felsefesi ve psikoloji gibi birçok çağdaş disiplinden faydalanan Deleuze'ü anlamak güzümüz modern dünyasının anlaşılmasında önem taşır. Deleuze; özneyi, imgeleri, olguları ve modern dünyanın bizlere aşıladığı birtakım kavramları sorgulayarak onları yapısöküme uğratmıştır. Deleuze, modern dünyayı modernliğin kavramlarıyla açıklamak yerine yeni bir kavram dünyası yaratmıştır. Aksi taktirde modern dünya üzerine yapılan tüm yorumlar modernliğin şekillendirdiği bir düşünce sisteminin doğmasına neden olacaktı. Deleuze'ün, kavramları alışıla gelindiğinden farklı şekilde ele alması modern dünyanın temsillerinin ve verili olanın iflası anlamına gelmektedir. Çünkü Deleuze modern dünyanın ve tarihin, çeşitli üstanlatılarla açıklanamayacağını göstermiştir. Bu doğrultuda ne standart bir özne (birey) ne standart bir tarih ne de standart bir toplum vardır. Ona göre gerçek tarih, arzunun ürettiği tarihtir. "Zaman ve süre geçmişten bağımsız değildir. Şimdi, geçmişi içinde taşır. Şimdinin bir ucu geçmişe, diğer ucu ise geleceğe bölünmüştür." Deleuze, aydınlanmanın bütünlükçü ve mutlak gerçek olarak kabul ettiği, tarihteki (veya doğadaki) ilerlemeci anlayışa karşı çıkmaktadır. Ona göre, tarih ve zaman ilerleyen bir süreç değildir. Deleuze'e göre "olay", tarih fikrini krize sokmaktadır. Ona göre, gelecekte ne geçmiş, ne gelecek, ne şimdiki zaman hatta ne de "tarih" diye bir şey olacaktır. Deleuze, bu düşünceleriyle tarihe yeni bir bakış açısı getirmektedir

A STUDY OF GILLES DELEUZE’S HISTORY CONCEPTION IN MODERNITY AND POSTMODERNITY NOTIONS

In this study, the aim is to put forward history conception of Gilles Deleuze, one of the important philosophers of 20th century, in modernity and postmodernity notions. Understanding Deleuze, who used linguistics, anthropology, political philosophy and psychology while systematizing his thoughts, is important for understanding modern world. Deleuze questioned and deconstructed the subject, images, facts and several concepts that modern world indoctrinated us. He created a new conceptual world instead of explaining the modern world with modern concepts. Otherwise all of his comments on the modern world would have resulted in the birth of a thought system shaped by the modernity. That Deleuze handled the concepts differently than common means the collapse of the representation of modern world and the presented because Deleuze showed the fact that modern world and history cannot be explained through some metanarratives. Accordingly, there is not a standard subject (individual) nor a standard history or a society. To him, real history is the history that has been produced by desire. “Time and duration is not independent from the past. The present bears the past inside. The present is divided into the past and the future.” Deleuze objected the progressive understanding of history (or nature) that the enlightenment thought accepted as the holistic and definite fact. According to him, history and time is not a progressive period. In his point of view, “the event” puts history notion into a crisis. To him, there will be no past, future, present or even “history” in the future. He brought a new point of view to history with these thoughts

PDF

___

AKAY, Ali, Postmodernizmin ABC’si, Say Yayınları, İstanbul, 2010.
ANDERSON, Perry, The Origins of Postmodernity, Verso, London, 2006.
ASLAN, Seyfettin; Yılmaz, “Abdullah, Modernizm‟e Bir Başkaldırı Projesi Olarak Postmodernizm”, Modernite’den Postmodernite’ye Değişim, Coşkun Can Aktan (Ed.), Çizgi Kitabevi, Konya, 2003, ss. 75-95.
Aydınlanma Nedir? (1784), http://edergi.sdu.edu.tr/index.php/gsfsd/article/view/1962/1815 Erişim Tarihi: 21.06.2013.
AYSEVENER, Kubilay; Barutca, E. Müge, Tarih Felsefesi, Cem Yayınevi, İstanbul, 2003.
BERMAN, Marshall, Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor, Çev: Ü. Altuğ, B. Peker, İletişim Yayınları, İstanbul, 1994.
BOLAY, Süleyman Hayri, “Postmodernizm”, Modernite’den Postmodernite’ye Değişim, Coşkun Can Aktan (Ed.), Çizgi Kitabevi, Konya, 2006, ss. 63-73.
BOTTOMORE, Tom (Ed.), Harris, Laurence vd., Marxsist Düşünce Sözlüğü, Çev.: Mete Tunçay, İletişim Yayınları, İstanbul, 1993.
CHAPTER 3: Deleuze and Guattari: Schizos, Nomads, Rhizomes, http://www.uta.edu/ huma/pom_theory/ ch3.html, Erişim Tarihi: 21.06.2013.
COHEN, Gerald A., Karl Marx’ın Tarih Teorisi, Çev.: Ahmet Fethi, Toplumsal Dönüşüm Yayınları, İstanbul, 1998.
COLEBROOK, Claire; Gilles Deleuze, Çev.: Cem Soydemir, Doğubatı Yayınları, Ankara, 2009.
COLLİNGWOOD, Robin George, Tarih Tasarımı, Çev: Kurtuluş Dinçer, Doğubatı Yayınları, Ankara, 2010.
DELEUZE, Gilles, Kant’ın Eleştiri Felsefesi, Çev.: Hüsen Portakal, Cem Yayınevi, İstanbul, 2002.
DELEUZE, Gilles; Parnet, Claire, Diyaloglar, Çev.: Ali Akay, Bağlam Yayınları, İstanbul, 1990.
DELEUZE, Gilles; Guattari, Félix, Kapitalizm ve Şizofreni I Göçebilim İncelemesi: Savaş Makinesi, Çev.: Ali Akay, Bağlam Yayınları, İstanbul, 1990.
DELEUZE, Gilles; Guattari, Félix, Felsefe Nedir?, Çev.: Turhan Ilgaz, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1993.
DELEUZE, Gilles, Issız Ada ve Diğer Metinler, Metinler ve Söyleşiler 1953-1974, Yay. Haz.: David Lapoujade, Çev.: Ferhat Taylan, Hakan Yücefer, Bağlam Yayıncılık, İstanbul, 2002.
DELEUZE, Gilles, Müzakereler, Norgunk Yayıncılık, İstanbul, 2006.
DELEUZE, Gilles; Guattari, Félix, Anti Ödipus Kapitalizm ve Şizofreni 1, Çev.: Fahrettin Ege, Hakan Erdoğan, Mustafa Yiğitalp, Bilim ve Sosyalizm Yayınları, Ankara, 2012.
DUVERGER, Maurice, Sosyal Bilimlere Giriş, Çev.: Ünsal Oskay, Bilgi Yayınevi, Ankara, 2002.
EVANS, Richard J., Tarihin Savunusu, Çev: Uygur Kocabaşoğlu, İmge Kitabevi, Ankara, 1999.
FOUCAULT, Michel, Özne ve İktidar, Çev.: Işık Ergüden; Osman Akınhay, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2005.
GİDDENS, Anthony; Pierson, Christoper, Modernliği Anlamlandırmak, Çev.: S. Uyurkulak, M. Sağlam, Alfa Yayınları, İstanbul, Alfa Yayınları, 2001.
GİLLES Deleuze-Life and Works, http://plato.stanford.edu/entries/deleuze/ Erişim Tarihi: 21.06.2013.
GOETHE, Faust, Timaş Yayınları, İstanbul, 2002.
KONGAR, Emre, Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1985.
KARADUMAN, Sibel, “Modernizm‟den Potmodernizm‟e Kimliğin Yapısal Dönüşümü”, Journal of Yaşar University, 17 (5), (2010), ss. 2886-2899.
KIZILAY, Şevket Ercan, Deleuze ve Guattari‟de Şizoanaliz ve Arzu, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Ana Bilim Dalı, Afyonkarahisar, 2008.
KIZILAY, Şevket Ercan, “Şizoanalizin Kavramsal Donanımına Genel Bir Bakış”, Sosyoloji Notları, Sayı 7, (2009), ss. 31-48
KUMAR, Krishan, Sanayi Sonrası Toplumdan Post-Modern Topluma, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara, 2004.
LYOTARD, Jean-François, Postmodern Durum, Çev.: Ahmet Çiğdem, Ara Yayıncılık, İstanbul, 1990.
MURPHY, John W., Postmodern Sosyal Analiz ve Postmodern Eleştiri, Türkçesi: Hüsamettin Arslan, Paradigma Yayınları, İstanbul, 2000.
NİETZSCHE, Friedrich, Tarih Üzerine, Çev.: Nejat Bozkurt, Say Yayınları, İstanbul, 2002.
ÖZBARAN, Salih, Tarih, Tarihçi ve Toplum, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2005.
ÖZKİRAZ, Ahmet, Modernleşme Teorileri, Çizgi Kitabevi, Konya, 2003.
ÖZLEM, Doğan, Tarih Felsefesi, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 2001.
SAUVAGNARGUES, Anne, Deleuze ve Sanat, Çev.: Nurten Sarıca, De Ki Basım Yayım, Ankara, 2010.
ŞAYLAN, Gencay, Postmodernizm, İmge Kitabevi, Ankara, 2009.
TEKELİ, İlhan, “Türkiye‟de Siyasal Düşüncenin Gelişimi Konusunda Bir Üst Anlatı”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Cilt 3, İletişim Yayınları, İstanbul, (2002), ss. 19-42.
THOBURN, Nicholas, Deleuze, Marx ve Politika, Çev.: Ali Utku, Mukadder, Erkan, Otonom Yayıncılık, İstanbul, 2005.
TOSH, John, The Pursuit of History, Longman-Pearson, United Kingdom, 2010.
WEST, David, Kıta Avrupası Felsefesine Giriş, Çev.: Ahmet Cevizci, Paradigma Yayınları, İstanbul, 1998.
YILDIRIM, Murat, “Modernizm, Postmodernizm ve Kamu Yönetimi”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, C. 6, Sayı 2, (2009), ss. 380-397.
ZOURABİCHVİLİ, François, Deleuze Sözlüğü, Çev.: Aziz Ufuk Kılıç, Say Yayınları, İstanbul, 2001.
ZOURABİCHVİLİ, François, Deleuze: Bir Olay Felsefesi, Çev.: Aziz Ufuk Kılıç, Bağlam Yayıncılık, İstanbul, 2008.