OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARINA DEVAM EDEN 5-6 YAŞ GRUBU ÇOCUKLARIN OKULA UYUMLARINI YORDAYAN DEĞİŞKENLERİN İNCELENMESİ

Bu araştırma okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş grubu çocukların annelerinin çocuk yetiştirme tutumları, okul öncesi eğitim öğretmenlerinin öğrencileriyle olan ilişkileri ve sınıf yönetimi becerileri ile araştırmada ele alınan demografik değişkenlerin çocukların okula uyumları üzerindeki yordayıcı etkisini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modelinde olup, araştırmanın çalışma grubunu okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş grubu 900 çocuk, anneleri ve 250 okul öncesi eğitim öğretmeni oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Sınıfa Uyum Öğretmen Gözlemi-Kontrol Listesi”, “Çocuk Yetiştirme Anketi”, “Okul Öncesi Öğretmenler İçin Sınıf Yönetimi Ölçeği”, “Öğretmen-Öğrenci İlişki Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma kapsamında bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki ilişkinin belirlenebilmesi amacıyla “Pearson Korelâsyon Katsayısı”, korelasyon katsayıları anlamlı bulunan değişkenlerin “Sınıfa Uyum Öğretmen Gözlemi Kontrol Listesinin” alt boyutları üzerindeki yordayıcılarını belirleyebilmek amacıyla ise, “Aşamalı Çoklu Regresyon Analizinden” yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, Öğretmen-Öğrenci İlişki Ölçeğinin “çatışma ve yakınlık”, Çocuk Yetiştirme Anketinin “cezalandırma” alt boyutları ile doğum sırası ve çocuk yaş değişkenlerinin Sınıfa Uyum Öğretmen Gözlemi-Kontrol Listesinin “konsantrasyon problemi” alt boyutunu yordadıkları saptanmıştır. Ayrıca araştırma sonucunda, Öğretmen-Öğrenci İlişki Ölçeğinin “çatışma ve yakınlık”, Çocuk Yetiştirme Anketinin “cezalandırma” alt boyutları ile doğum sırası değişkenlerinin Sınıfa Uyum Öğretmen Gözlemi Kontrol Listesinin “olumlu sosyal davranış” alt boyutunu yordadıkları belirlenmiştir. Çalışmada Çocuk Yetiştirme Anketinin “cezalandırma ve sıcaklık”, Öğretmen Öğrenci İlişki Ölçeğinin “çatışma ve yakınlık” alt boyutlarının ve doğum sırası, çocuğun cinsiyeti, baba yaş değişkenlerinin Sınıfa Uyum Öğretmen Gözlemi-Kontrol Listesi “yıkıcı/istenmeyen davranış” alt boyutunun yordayıcıları olduğu saptanmıştır.

AN INVESTIGATION OF THE PREDICTORS OF SCHOOL ADJUSTMENT IN 5-6 YEAR-OLD PRESCHOOLS

This study was undertaken to reveal the predictive power of the demographic variables studied in the current research for the children's school achievement, the child rearing attitudes of the mothers of 5-6- year-old pre-schoolers, the relationship of the preschool teachers with their students and their classroom management skills. As research design, relational survey model was adopted. Sample of study included 900 pre-schoolers aged 5 to 6 years, their mothers and 250 preschool teachers. Study data was collected using "Classroom Adjustment Teacher Observation-Control List", "Child Rearing Questionnaire", "Classroom Management Scale for Preschool Teachers" and "Teacher- Student Relationship Scale". "Pearson Correlation Coefficient" was used to determine the relationship between dependent and independent variables, and "Stepwise Multiple Regression Analysis" was performed to explore the predictive power of the variables with significant correlation coefficients in the subscales of "Classroom Adjustment Teacher Observation-Control List". Findings showed that the "conflict and closeness" dimensions of the Teacher-Student Relationship Scale, the "punishment" dimension of the Child-Rearing Questionnaire, the birth order and the child’s age significantly predicted the "concentration problem" dimension of the Classroom Adjustment Teacher Observation- Control List. It was also seen that the "conflict and closeness" dimensions of the Teacher-Student Relationship Scale, the "punishment" dimension of the Child-Rearing Questionnaire, and the birth order significantly predicted the "positive social behaviour" dimension of the Classroom Adjustment Teacher Observation Control List. "Punishment and warmth" dimensions of the Child-Rearing Questionnaire, "conflict and closeness" dimensions of the Teacher-Student Relationship Scale and the child's gender, the order of birth and the father’s age were found to be significant predictors of the “destructive/undesirable behaviour” dimension of the Classroom Adjustment Teacher Observation Control List.

PDF

___

Akın, A. (2013). Eğitim yönetimi. A. Akın (Ed.), Eğitimde kullanılan güncel ölçme araçları (ss. 257- 313). Ankara: Nobel Yayınevi.
Amato, P. R. (1986). Marital conflict, the parent-child relationship and child self esteem. Family Relations, 35, 403-410.
Andı, F. T. (2014). Okul öncesi çocuklarda öğretmen tarafından ölçülen sosyal davranış denetimi, sosyal uyum ve sosyal yeterlilik düzeylerinin, ebeveyn çocuk yetiştirme tutumları ile ilişkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Ateş, E. Ş. (2016). Sınıf öğretmenlerinin, ilkokul 1. sınıfa devam eden öğrencilerin okula uyumuna ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Aydın, İ. S. (2014). Öğretmenlerin sınıfta kullandığı sözel dil üzerine öğrenci görüşlerinin değerlendirilmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 45-57.
Aydos, E. H., Uysal, H. ve Akman, B. (2015). Sınıfa uyum öğretmen gözlemi-kontrol listesinin Türkçeye uyarlanması. K. Ü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23 (2), 809-824.
Balat, U., Bilgin, H. ve Sezer, T. (2011). Okul öncesi öğretmenlerine yönelik sınıf yönetimi ölçeği’nin geliştirilmesi ve psikometrik özellikleri. Okul Öncesi Eğitim Kongresi, 260-262.
Balkaya, İ. ve Tuğrul, B. (1998). Anaokuluna başlayan çocukların okula uyum süreçlerini etkileyen faktörlerin incelenmesi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Ev Ekonomisi Yüksek Okulu Yayınları No:2 Araştırma Serisi:2, 118.
Başar, M. (2013). 60-66 ay aralığında ilkokula başlayan öğrencilerin kişisel öz bakım ve ilkokuma- yazma becerilerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8 (8), 241-252. ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, ANKARA-TURKEY.
Berry, D. and O'Connor, E. (2010). Behavioral risk, teacher–child relationships, and social skill development across middle childhood: a child-by-environment analysis of change. Journal of Applied Developmental Psychology, 31, 1–14.
Birch, S. H. and Ladd, G. W. (1997). The teacher-child relationship and children's early school adjustment. Journal of School Psychology, 35 (1), 61-79.
Birch, S. H. and Ladd, G. W. (1998). Children’s interpersonal behaviors and the teacher–child relationship. Developmental Psychology, 34, 934–946.
Blankemeyer, M., Flannery, D. J. and Vazsonyı, A. T. (2002). The role of aggression and socıal competence in children’s perceptions of the child–teacher relationship. Psychology In The Schools, 39 (3), 293-304.
Bolattekin, A. (2014). Anne-babanın bağlanma stilleri, anne-baba tutumları ve çocuklarındaki davranış problemleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (Yirmi ikinci basım). Ankara: Pegem Akademi.
Campbell, S. B. (1994). Hard to manage preschool boys: Externalizing behavior, social competence and family context at two year follow up. Journal of Child Psychology, 22, 147- 166.
Dinç, B. (2002). Okul öncesi eğitimin 4-5 yaş çocuğunun sosyal gelişimine etkileri konusunda öğretmen görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Dinç, B. (2012). Okul öncesi eğitimde aile ve toplum işbirliği. N. Avcı, M. Toran (Ed.), Okul öncesi eğitime giriş (ss. 267-286). Ankara: Eğiten Kitap.
Doğan, S., Kelleci, M., Sabancıoğulları, S. ve Aydın, D. (2008). Bir ilköğretim okulunda öğrenim gören çocuklarda ruhsal uyum sorunları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 7 (1), 47-52.
Doumen, S., Verschueren, K. and Buyse, E. (2009). Children’s aggressive behaviour and teacher– child conflict in kindergarten: Is teacher perceived control over child behaviour a mediating variable?. British Journal of Educational Psychology, 79, 663–675.
Dursun, A. (2010). Okul öncesi dönemdeki çocukların davranış problemleriyle anne baba tutumları arasında ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Elliott, S. N., Sheridan, S. M. and Gresham, F. M. (1989). Assessing and treating social skills deficts: a case study for the scientists-practitioner. Journal of School Psychology, 27, 197-222.
Erdoğan, N. I. ve Şimsek, Z. C. (2014). Birinci sınıfa başlayan çocukların, velilerin ve öğretmenlerin okula uyumlarının incelenmesi. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education, 3 (2), 62-70.
Ertürk Kara, H. G. (2017). Çocukların davranış sorunlarının sosyal becerileri ve öğretmenleriyle kurdukları ilişki bağlamında incelenmesi. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12 (17), 195-212. ISSN: 1308- 2140,www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/ TurkishStudies. 11970, ANKARA-TURKEY.
Griggs, M. S., Gagnon, S. G., Huelsman, T. J., Kidder Ashley, P. and Ballard, M. (2009). Student- teacher relationships matter: Moderating influences between temperament and preschool social competence. Psychology in the Schools, 46 (6), 553-567.
Gülay Ogelman, H. ve Erten, H. (2013). Okul öncesi eğitimi almış çocukların okula uyum düzeylerinin 5 ve 6 yaşta incelenmesi: iki yıllık boylamsal çalışma. The Journal of Academic Social Science Studies, 6 (7), 417-434.
Hamilton, V. J. and Gordon, D.A. (1978). Teacher-child interactions in preschool and task persistence. American Educational Research Journal, 15 (3), 459-466.
Hamre, B. K. and Pianta, R. C. (2001). Early teacher-child relationships and the trajectory of children’s school outcomes through eight grade. Child Development, 72 (2), 625-638.
Hoşgörür, V. (2012). İletişim. Z. Kaya (Ed.), Sınıf yönetimi (ss. 149-179). Ankara: Pegem Akademi.
Howes, C. (2000). Social-emotional classroom climate in child care, child-teacher relationships and children’s second grade peer relations. Social Development, 9 (2), 191-204. Howes, C., Hamilton, C. E. and Matheson, C. C. (1994). Children's relationships with peers: Differential associations with aspects of the teacher-child relationship. Child Development, 65 (1), 253–263.
Hughes, J. N., Wu, J. Y., Kwok, O. M., Villarreal, V. and Johnson, A. Y. (2012). Indirect effects of child reports of teacher–student relationship on achievement. Journal of Educational Psychology, 104 (2), 350-365.
Işıklar, A., Bilgin, M. ve Bilgin, M. (2015). İlkokul öğrencilerinin okula sosyal uyum düzeylerinin incelenmesi, Bitlis Eren Üniversitesi SBE Dergisi, 4 (2), 29-44.
İnal, G. (2012). Okula başlama ve uyum süreci. F. Alisinanoğlu (Ed.), İlköğretime hazırlık ve ilköğretim programları (ss. 75-98). Ankara: Maya Akademi.
İnal, M. E., Topuz, D. ve Uçan, O. (2006). Doğrusal olasılık ve logit modelleri ile parametri tahmini. Sosyoekonomi, Ocak-Haziran 1.
Kadan, G. (2010 ). Okul öncesi dönem çocuklarında (4- 6 yaş) saldırganlık davranışını etkileyen faktörlerin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Kalkınç, F. (2008 ). Okul evde başlar (Ondördüncü basım). İzmir: Fer kitap.
Kanlıkılıçer, P. (2005). Okul öncesi davranış sorunları tarama ölçeği: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi (Yirmi ikinci basım). Ankara: Nobel Yayınevi.
Karataş, N. (2009). Çocuk gelişim psikolojisi. İstanbul: Mozaik Yayınevi.
Kaya, Ö. S. ve Akgün, E. (2016). Okul öncesi dönemdeki çocukların okula uyum düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 15 (4), 1311-1324.
Katsurada, E. and Sugawara, A. I. (1998). The relationship between hostile attributional bias and aggressive behavior in preschoolers. Early Childhood Reash Quarterly, 4 (13), 623-636.
Kerr, D. C. R., Lopez, N. L., Olson, S. L. and Sameroff, A. J. (2004). Parental disipline and externalizing behavior problems in early childhood: The roles of moral regulation and child gender. Journal of Abnormal Child Psychology, 32 (4), 369-383.
Kılıç, Ş. (2012). Okul öncesi eğitimde öğretmen çocuk iletişimi. N. Avcı, M. Toran (Ed.), Okul öncesi eğitime giriş (ss.209-222). Ankara: Eğiten Kitap.
Kiuru, N., Laursen, B., Aunola, K., Zhang, X., Lerkkanen, M. K., Leskinen, E. and Nurmi, J. E. (2016). Positive Teacher Affect and Maternal Support Facilitate Adjustment After The Transition to First Grade. Merrill-Palmer Quarterly, 62 (2), 158-178.
Kırkıncıoğlu, M. (2003). Çocuk ruh sağlığı. İstanbul: Yapa Yayınevi.
Küçük, A., Dolu, N., ve Erdoğan, H. (2009). İlköğretim öğrencilerinde yaş, cinsiyet ve sosyo- ekonomik seviye farklılıklarının dikkat düzeyine etkileri. Sağlık Bilimleri Dergisi, 18 (1), 18-24.
Laible, D., Carlo, G., Torquati, J. and Ontai, L. (2004). Children’s perceptions of family relationships as assessed in a doll story completion task: Links to parenting, social competence and externalizing behavior. Social Development, 13 (4), 552-569.
Mashburn, A. J., Pianta, R. C., Hamre, B. K., Downer, J. T., Barbarin, O., Bryant, D., Burchinal, M., Early, D. M. and Howes C. (2008). Measures of classroom quality in prekindergarten and childen’s development of academic, language, and social skills, Child Development, 79 (3), 732–749.
Mathıjssen, J. J., Koot, H. M., Verhulst, F. C., De Bruyn, E. E. and Oud, J. H. (1998). The relationship between mutual family relations and child psychopathology. Journal Of Child Psychology Psychiatry, 39 (4), 477-487.
MEB (2013). Okul öncesi eğitim programı. Ankara:MEB.
MEB (2015). UNİCEF okula uyum programı eğitici eğitim kitabı.
Meehan, B. T., Hughes, J. N. and Cavell, T. A. (2003). Teacher-student relationships as compensatory resources for agressive children. Child Development, 74 (4), 1145-1157.
Özbey, S. ve Alisinanoğlu, F. (2009). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 60-72 aylık çocukların problem davranışlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (6), 493-517.
Özdoğan, B. (1982). Dokuz yaş çocuklarında davranış bozukluklarının çevresel nedenleri. Psikoloji Dergisi, 14 (15), 39-44.
Özgenel, S. (1992). İlkokulun ilk günlerinde çocuk. Yaşadıkça Eğitim, 24, 5-9.
Öztürk, A. (2008). Okul öncesi eğitimin ilköğretim 1. ve 3.sınıf öğrencilerinin sosyal becerilerine etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Polat Unutkan, Ö. (2007). İlköğretim birinci sınıfa başlarken çocuk-öğretmen ve anne baba. A. Oktay, Ö. Polat Unutkan (Ed.), İlköğretim çağına genel bir bakış (ss. 27-40). İstanbul: Morpa Yayınevi.
Polat, Ö. (2010). İlköğretime geçişte okul, öğretmen ve anne-babalara düşen görevler. A.Oktay, (Ed.), İlköğretime hazırlık ve ilköğretim programları (ss. 141-158). Ankara: Pegem Akademi.
Portilla, X. A., Ballard, P. J., Adler, N. E., Boyce, W. T. and Obradović, J. (2014). An integrative view of school functioning: Transactions between self-regulation, school engagement, and teacher–child relationship quality. Child development, 85 (5), 1915-1931.
Ratelle, C. F., Duchesne, S. and Guay, F. (2017). Predicting School Adjustment From Multiple Perspectives on Parental Behaviors. J Adolesc, Jan; 54, 60-72.
Runions, K. C., Vitaro, F., Cross, D. and Boivin, M. (2014). Teacher–child relationship, parenting, and growthin likelihood and severity of physical aggression in the early school years. Merrill–Palmer Quarterly, 60 (3), 274-301.
Sarı, E. (2007). Anasınıfına devam eden 5-6 yaş grubu çocukların, annelerinin çocuk yetiştirme tutumlarının,çocuğun sosyal uyum ve becerilerine etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Seven, S. (2007). Ailesel faktörlerin altı yaş çocuklarının sosyal davranış problemlerine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 51, 477-499.
Stipek, D. and Miles, S. (2008). Effect of aggression on achievement: Does conflict with the teacher make it worse?. Child Development, 79 (6), 1721-1735.
Şahin, D. (2014). Öğretmen-öğrenci ilişki ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması. Eğitim Bilimleri ve Uygulama. 13 (25), 87-102.
Taner Derman, M. ve Başal, H. A. (2013). Okulöncesi çocuklarında gözlenen davranış problemleri ile ailelerinin anne-baba tutumları arasındaki ilişki. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (1), 115-144.
Tatlı, S. (2014). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden çocukların anne-babalarıyla ve öğretmenleriyle olan ilişkilerinin sosyal beceri düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Ural, O., Güven, G., Sezer, T., Efe Azkeskin, K. ve Yılmaz, E. (2015). Okul öncesi dönemdeki çocukların bağlanma biçimleri ile sosyal yetkinlik ve duygu düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1, 589-598.
Uyanık Balat, G., Şimşek, Z. ve Akman, B. (2008). Okul öncesi eğitim alan çocukların davranış problemlerinin anne ve öğretmen değerlendirilmeleri açısından karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 263-275.
Uysal, H. ve Dinçer, Ç. (2013). Okul öncesi dönemde karşılaşılan fiziksel ve ilişkisel saldırganlığın bazı değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 38 (169), 328-345.
Yağmurlu, B. and Altan, Ö. (2010). Maternal socialization and child temperament as predictors of emotion regulation in Turkish preschoolers. Infact and Child Development, 19 (3), 275-296.
Yağmurlu, B. and Sanson, A. (2009). Acculturation and parenting among Turkish mothers in Australia. Journal of Cross-Cultural Psychology, 40 (3), 323-340.
Yavuzer, H. (2003). Ana-baba ve çocuk (On altıncı basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yavuzer, H. (2013). Çocuğu tanımak ve anlamak (On birinci basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yavuzer, H. (2015).Çocuk psikolojisi (Otuz sekizinci basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yeşilyaprak, B. (1989). Anne baba tutumlarının kişilik gelişimi üzerindeki etkisine ilişkin bir araştırma. Yapa 6. Okul öncesi eğitimi yaygınlaştırma semineri.İstanbul: Yapa Yayınları.
Zimmer-Gembeck, M. J., Geiger, T. C. and Crick, N. R. (2005). Relational and physical aggression, prosocial behavior, and peer relations gender moderation and bidirectional associations. Journal of Early Adolescence, 25 (4), 421-452.
Zupancic, M. and Kavcic, T. (2011). Factors of social adjustment to school: child’s personality, family and pre-school. Early Child Development and Care, 181 (4), 493-504.