NOBEL ÖDÜLLÜ MISIRLI YAZAR NECİP MAHFUZ’UN ELKAHİRETU’L-CEDİDE ADLI ROMANININ TÜRKÇE ÇEVİRİSİNDEKİ DİL OYUNLARININ EŞDEĞERLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ

Çeviri sürecinde kaynak metin ile hedef metin arasındaki ilişkileri ifade eden eşdeğerlik kavramı, kaynak metinde anlatılanın en yakın eşdeğerini hedef metinde bulmak olarak tanımlanabilir. Çevrilen metnin hedef dilde aynı tadı verebilmesi için iki dil arasındaki eşdeğerliğin iyi olması gerekmektedir. Arap edebiyatından Türkçeye birçok roman çevrilmiştir. İlk başta Arap edebiyatının birçok eseri Türkçeye aslından değil, ara dil İngilizceden çevrilmiştir. Necip Mahfuz'un 1988 yılında Nobel Edebiyat ödülünü almasından sonra Türkiye'de onun eserlerini okumak isteyen meraklıların sayısı oldukça artmıştır. Mısır halkının o zamanki durumunu gözler önüne seren toplumsal gerçekçi romanlarından birisi olan el-Kahiretu'l-Cedide romanı Türkçeye "Savrulan Kahire" başlığıyla çevrilmiştir. Yapılan bu çeviri Arapça aslından Türkçeye aktarılmıştır. Bu çalışmada Mısırlı u?nlu? romancı Necip Mahfuz'un el-Kahiretu'l-Cedide isimli romanının Türkçe çevirisindeki dil oyunlarının eşdeğerlik açısından incelenmesi yapılmıştır. Anlamsal, so?z dizimsel, dilsel ve u?slup boyutunun yanında, metinleri bic?imsel olarak etkileyen ve su?slu? bir dilin ana malzemesi olan ataso?zu?, deyim, mecaz, kis?iles?tirme, kars?ılas?tırma gibi dil oyunlarının c?evirisi u?zerinde durulmuş ve c?eviri es?deg?erlig?i ac?ısından yorumlanmıştır. Romandan sec?ilen o?rnek paragrafların c?eviri eles?tirisi kapsamında yapılan çözümlemeleri, c?evirmenin kaynak metnin bic?im ve ic?erig?ini o?nemli o?lc?u?de koruyarak, dilbilimsel, sözdizimsel ve anlamsal ac?ıdan aslına es?deg?er bir c?eviri ortaya koydug?unu göstermektedir. Türk okuyucu Arapça aslında bulunan dil oyunlarını benzer bir şekilde kendi dilinde anlayabilmektedir

THE ANALYZES OF TRANSLATION EQUIVALENCE OF LANGUAGE PLAYS IN TURKISH TRANSLATION OF EGYPTIAN NOBEL PRIZE-WINNING AUTHOR NAGUIB MAHFOUZ’S ALCAIRO-AL-JADIDA NOVEL

The concept of equivalence, which expresses the relation between the source text and the target text in the translation process, can be defined as finding the closest equivalence of the source text to the target text. The equivalence between the two languages must be good so that the translated text can taste the same on the target side. Many novels have been translated into Turkish from Arabic literature. At first, many pieces of Arabic literature were not originally Turkic, but a second language, the English translation. After Naguib Mahfouz received the Nobel Prize for Literature in 1988, his interest in reading his works in Turkey has increased considerably. al-Cairo-al-Jadida, one of the social realistic novels that reveal the situation of the Egyptian people at that time, is referred to as Cairo, This translation has been transferred from Arabic to Turkish. In this study, the famous novelist Naguib Mahfouz of al-Cairo-al-Jadida of Egyptian novel was examined in terms of equivalence of the language games in Turkish translation. In addition to the meaningful, syntactic, linguistic and stylistic dimension, the proverb, which is the main material of a fancy language that affects texts formally, focuses on the translation of language games such as idiom, metaphor, personification and comparison and interpreted in terms of translation equivalence. Analyzes made within the scope of translation criticism of selected sample paragraphs from the romans show that the translator has produced a translation that is literally equivalent in terms of linguistic, syntactic and semantic, preserving the form and content of the source text considerably. Turkish readers are able to understand the language games actually found in Arabic in a similar way

___