19794

HERMENÖTİK FELSEFE BAĞLAMINDA TURGAY NAR’IN CAN ATEŞİNDE KANATLAR (MEVLANA) OYUNUNDA ZAMAN VE MEKÂN KIRILMASI

Hermenötik felsefe metnin yüzeysel anlamından yola çıkarak derin anlamını bulmaya çalışan ve kapsamını dil unsurlarının oluşturduğu bir felsefedir. "Anlama"nın ontolojik sorunundan yola çıkarak metnin yazıldığı dönemin, koşulların, yazarın kimliği ve yetiştiği kültür, okurun cinsiyeti ve almış olduğu eğitim, metnin yazıldığı /okunduğu dil... tüm bunlar anlama eylemiyle ilişkili parametrelerdir. Metni oluşturan yazar ile okur arasında diyalektik bir ilişki olduğunu savunan ve işin psikolojik yönünü de hesaba katan bazı bilim adamları, "anlama"nın, "yanlış anlama"ya dönüşebileceği tehlikesine de işaret ederler. İşte tüm bu bakış açıları, Hermenötik felsefeyi ortaya çıkarır. Turgay Nar'ın Can Ateşinde Kanatlar (Mevlânâ) oyunu, Mevlânâ ve Şems arasındaki ilişkiden ve tasavvufi algıdan hareketle farklı anlayışların nasıl ortak bir amacı hedeflediğini ortaya koymaya çalışır. Eserde tasavvufi anlayışla birlikte yer yer, mitolojiler, geçmişte yaşananlar veya 'metin içinde metin' yoluyla insanın insana yaptığı zulümlere göndermelerin ve politik eleştirilerin de yapıldığını görürüz. Zaman ve mekân kayması yoluyla esere hem derinlik hem de açılım kazandırılır. Yunan filozoflarıyla başlayıp İslam filozofları arasında da büyük tartışmalara yol açan ilk yaratılıştan sonraki yaratma, dönüştürme ve halden hale geçirme, mekânın ontolojik gerçekliği gibi konulara da değinilir. Bu çalışmada Can Ateşinde Kanatlar (Mevlânâ) adlı tiyatro metnine Hermenötik yöntem bağlamında, metnin sağladığı imkânlar ölçüsünde bir anlam kazandırılmaya çalışılacaktır

HERMENEUTIC INTERPRETATION OF TURGAY NAR'S PLAY TITLED CAN ATEŞİNDE KANATLAR (MEVLÂNÂ)

Hermeneutics is a philosophy which tries to find deep meaning from superficial meaning of a philosophy text and whose scope consists of linguistic elements. On the basis of ontological issue of “comprehension”, conditions of the era when the text is written, identity and culture of author, gender and educational background of reader, language of source and target texts are all parameters which are related to the action of comprehension. Turgay Nar's play titled Can Ateşinde Kanatlar (Mevlânâ) tries to reveal how different perspectives have a common target taking stand from sufist approach and interest between Mevlânâ and Shams. In this work, we can see references and political criticism to atrocities committed by human to other humanbeing through mythological elements, past events or “text within text” along with sufistic perspective. Both depth and expansion are acquired in the work through shift of time and place. This work touches upon issues such as creation, transformation, transition between moods, and ontological reality of a place which had led to great discussions among Islam philosophers since the time of Greek philosophers. This study aims to bring an interpretation to the theatre play titled Can Ateşinde Kanatlar (Mevlânâ) within the scope of hermeneutics philosophy as far as possible

PDF

___

Abdul Hazim Riza, (1377), Tarihi Edyan Cihan, Tahran: C.1, s. 168.
Akgül, T.Y., (2013/1), “Bertolt Brecht: Toplumsal Olan Değiştirilip Dönüştürülebilendir. (Social is the One That Can be Changed and Transformed)”, Tiyatro Araştırmaları Dergisi. S.35: • ISSN: 1300-1523, s. 19-20.
Aycıl Ünlü, N., (2002), Tiyatroda Grotesk Anlatım ve Türk Oyun Yazarlığına Katkıları, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sahne Sanatları Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir, s. 130- 131.
Azizi, Ziyayi, N., (2009), “Zerdüştlüğün Kutsal Kitabı (Avesta) Üzerine Bir Araştırma” Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı (Dinler Tarihi). Ankara.
Badiou A. ve Balmes F., (1976), De L'Ideologle, Paris: s. 66-67.
Bahtin, M., (2005). Sanat ve Sorumluluk. (Çev: Cem Soydemir), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Blackham, H.J., (2005), Altı Varoluşçu Düşünür, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
Butler, C., (2013), Modernizm. Ankara: Dost Kitabevi. Kemikli, Bilal. (2007b). “Tasavvuf Edebiyatında Hulûl ve İttihâda Dâir Risâle”, Dost İlinden Gelen Ses, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
Campbell, J., (2010), Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Carlson, M., (2007), Tiyatro Teorileri (Yunanlılardan Bugüne Tarihsel ve Eleştirel Bir İnceleme), (Çev: Eren Buğlalılar, Barış Yıldırım), Ankara: De Ki Yayınları.
Chiarello, M., (2005), “Moriturı Te Salutant Schopenhauer e Nietzsche Em Face Da Morte”, Educaçáo e Filosofia, Vol: 19. No:38. July. p. 115-144.
Connor, S., (2005), Postmodernist Kültür, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Çelebi. V., (2013). “Michel Foucault’da Bilgi, İktidar ve Özne İlişkisi”. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, Cilt 5, No: 1,1309-8012, s.513.
Çetindoğan, Öztürk, M., (2009), “Kırsal Mitten Kentsel Ritüele Geçiş ve Beden-Mekan İlişkisinin 1990 Sonrası Türk Oyun Yazarlığına Yansıması”, Tiyatro Araştırmaları Dergisi. Sayı: 27.
Demirhan, A., (2004), Heidegger ve Din, İstanbul: Gelenek Yayınları.
Einstein, A., (1997), Özel ve Genel Görelilik Kuramı, (Çev.) Aziz Yardımlı, I. Basım. İstanbul: İdea Yayınları.
Elias, N., (2000), Zaman Üzerine, (Çev.) Veysel Atayman, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Erhat, A., (1996), “Hades”, Dünya Mitolojisi, İstanbul: Remzi Kitabevi.
Foucault, M., (2002), Toplumu Savunmak Gerekir, (Şehsuvar Aktaş), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Geçen, S. (2016). “Edip Cansever Şiirlerinde Yabancılaşma ve Varoluş Sorunsalı / Alienation and Existential Problematic in Edip Cansever’s Poems”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308- 2140, Volume 11/20 Fall 2016, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.10106, p. 213-244.
Günay T. ve Küçük, A., (2002), Dinler Tarihi, Ankara: Berikan Yayınevi.
Gündoğdu, Y.B. (2016). “Psikanalitik Kişilik Kuramlarına Göre Gelişim ve Değişimin İmkânı / The Possibility of Development and Change by Psychoanalytic Theory of Personality”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Mehmet Akkuş Armağanı) Volume 11/17 Fall 2016, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.10020, p. 373-404.
Halpern, B. (1961). “Myth and Ideology", History and Theory, Sayı 1.
Karadaş, C., (2007), “İslam Düşüncesinde Değişim ve Süreklilik (-Teceddüd-i Emsâl, Halk-ı Cedîd, İstimrâr, Hudûs-i Dâim-). Usûl İslam Araştırmaları. 8(8). s. 9, 21.
Koçak, A. & Gürçay, S. (2017). “Anne Arketipi Ekseninde Uygur Destanları / Uyghur Epics From the Perspective of Mother Archetype”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Tahsin Aktaş Armağanı) Volume 12/5, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11363, p. 265-278.
Kutluer, İ., (2003), “Mekân”, İslam Ansiklopedisi. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt: 28. s. 551.
Lautrémont, Comte de, (2008), Maldoror’un Şarkıları, (Çev: Özdemir İnce). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
Lévi-Strauss, C., (1968), Structural Anthropology, Londra: Lévi-Strauss, Claude. (1984). The Savage Mind, Londra. [Yaban Düşünce, çev. T. Yucel. Simavi V. Y.,].
Mayakovski, (1998), 150.000.000 Destanı, (Çev. Gültekin Emre), Ankara: İlke Yayınları.
Nar, T., (1988), “Mülk Bahçası”, HATIRA FOTURAFI, İstanbul: Cem yayınları, s. 65.
Nar, T., (1991), “Bir Yüzün Güz Bitiminde”, Yüz Yapraklı Ateş, İstanbul: Cem Yayınevi.
Nar, T., (2006), Can Ateşinde Kanatlar (Mevlânâ), İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.
Naugle, D. & Nussbaum, C. (1993). “R.G. Collingwood and The Hermeneutic Tradition”, Philosophy, Reclaiming the Christian Intellectual Tradition Series, christian book. com., 5329, 501., p.15-23, Philadelphia / United States of America: Cross Way Publish.
Newman, S., (2006), Bakunin’den Lacan’a. (Çev: Kürşad Kızıltuğ), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Nietzsche, (1967), On the Genealogy of Morals'da [Ahlakın Soykütüğü Üstüne, Çev. Walter Kauffman (New York: Random House).
Oymak, İ., (2003), Zerdüştilik (İnanç, İbadet, Adetler), Elazığ 2003, s. 54.
Palmer, Richard E., (1969), Hermeneutics, Evanston. p.127.
Ricœur, P., (1976), Interpretation Theory, The Texas Christian University Press. 4th Print, p. 6.
Rosenau, Pauline M., (1998), Postmodernizm ve Toplum Bilimleri, (Çev. Tuncay Birkan), Ankara: Ark Yayınları.
Saruhan, E., (2007),“Yunus’un Dil Rengiyle Divane Ağaç”, www.yenisafak.com.tr.
Schimmel, A., (1955), Dinler Tarihine Giriş, Ankara, s.64.
Tarih-i Dünya-i Kadim. (1360[1981]). Afganistan: Vezaret-i Maarif Yayınları.
Topcu. Ö.N., (2004), “Turgay Nar'ın Can Ateşinde Kanatlar İsimli Oyununun Dramaturgi ve Reji Çalışması”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sahne Sanatları Ana Bilim Dalı Rejisörlük Bilim Dalı, Konya.
Ulutaş, N., (2016), “Turgay Nar’ın Gizler Çarşısı Oyununda Politik Eleştiri” Journal of Human Sciences. ISSN: 2458-9489, Volume: 13, Issue: 2, Year: 2016, s. 3429 doi:10,14687/jhs.v13i2.3843.
Ulutaş, N., (2016), “Arketipsel Eleştiri Bağlamında Turgay Nar’ın Gizler Çarşısı Oyunu Üzerine Bir İnceleme”, Turkısh Studies (International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic), Volume 11/10, Spring 2016, p.659-680, DOI Number: DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9688 ISSN: 1308-2140, ANKARA TURKEY.
Ulutaş, N.; Ulu, E. (2015), “Turgay Nar'ın Çöplük Oyunu Üzerine Görsel İmajlar Yoluyla Bir Okuma", JASSS (İnternational Journal of Social Science, ISSN: 2148-4163, Doi number:http://dx.doi.org/10,9761/JASSS3077 Number: 39, p. 41-56, Autumn III, 2015.
Yılmaz, H., (2011), “Henri Bergson’un Zaman Kavramına Yaklaşımının Çağdaş Anlatı Sinemasına Etkisi”, Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences, 13(2).