MODERNLEŞME SÜRECİNDE AFRİKA’NIN İKİ BÜYÜK KRİZİ: RUANDA VE DARFUR MESELELERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Bu çalışmada Afrika kıtasının, sonuçları itibariyle en önemli meseleleri sayılabilecek olan Ruanda ve Darfur meseleleri modernleşme bağlamında ele alınmıştır. Afrika'nın modernleşmesi demek onun sömürgeleşme tarihi demektir. Yaklaşık son iki yüzyıldır doğal kaynakları ve insan potansiyeli sömürülen Afrika; birçok sosyal, ekonomik ve siyasi sorunla başa çıkmaya çalışmaktadır. Afrika'nın temel meseleleri genel olarak; doğal kaynakların sömürüsü, köle ticareti, salgın hastalıklar ve etnik çatışmalar olarak karşımıza çıkmaktadır. Afrika kıtasında en sorunlu bölge olarak Ruanda ve Darfur gösterilebilir. Bu iki bölge tarihin en kanlı dönemlerine şahitlik eden birer coğrafî mekân olarak karşımıza çıkmaktadır. Afrika'nın geleceğini belirleyen en önemli etken doğal kaynakları olmuştur. Aslında zenginlik getirmesi gereken bu kaynaklar Afrika'nın "kara kıta" olarak anılmasına neden olmuştur. Ruanda ve Darfur, son elli yılda hem etnik, hem de sosyo-ekonomik anlamda büyük bir dönüşüm geçirmiştir. Afrika etnik çeşitliliği kendisi için bir zulüm nedeni olarak yaşamakta ve Afrika'nın sömürgecilerle olan bağı burada tarihin sayfalarına büyük yıkımlar olarak kaydedilmektedir. Bu doğrultuda, Ruanda'da Tutsi'lerle Hutular arasındaki mücadele, Darfur'da da ayrılıkçı hareketler sırasında çıkan çatışmalar büyük bir etnik temizlikle sonuçlanmıştır. Bu açılardan bakıldığında Afrika kıtasının, Ruanda ve Darfur örneğinden hareketle, toplu bir şekilde incelenmesine gereksinim duyulmaktadır. Çalışmada ilgili literatür yanında "NationalGeographic" dergisinin 1998-2010 ve "Atlas" dergisinin 1997-2008 yılları arasındaki sayılarından faydalanılmıştır.

TWO MAJOR CRISIS IN AFRICA IN THE PROCESS OF MODERNIZATION: A STUDY ON RWANDA AND DARFUR ISSUES

In this study, Rwanda and Darfur issues, which could be counted as the most important issues in terms of its consequences, are covered in the context of modernization. Modernization of Africa means its history of colonization. Having been exploited in terms of its natural resources and human potential for nearly two centuries, Africa has been trying to handle a range of social, economic and political issues. Basic issues of Africa are exploitation of natural resources, slave trading, epidemic diseases and ethnic conflicts. The most problematic regions in the continent can be pointed as Rwanda and Darfur. These two regions are two geographical locations which has witnessed the bloodiest periods of history. The most important factor determining Africa’s future has been natural resources. These resources resulted in remembering Africa as “the Black Continent” instead of bringing wealth to it. Rwanda and Darfur has experienced a great transformation both ethnically and socioeconomically for the past fifty years. Africa has been living its ethnic variety as a reason for tyranny and the tie of Africa and its colonialists is recorded as the great disasters in history. In this context, the fight between Tutsi and Hutu concluded in a great ethnic cleansing as in the battle in separative movements in Darfur. In this respect, the continent of Africa requires to be examined generally based on Sudan and Darfur examples. In the study, 2008-2010 issues of “National Geographic” and 1997-2008 issues of “Atlas” has been used along with the relevant literature.

PDF

___

ACAR, İbrahim, Küresel ve Bölgesel İlişkiler Zemininde Darfur Meselesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı, İstanbul, 2010.
ALTAN, Can, Afrika Ülkeleri ve Kuruluşları, Katılım Matbaacılık, Ankara, 2003.
ALTHUSSER, Louis, İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, Çev: Alp Tümertekin, İthaki Yayınları, İstanbul, 2003.
ARMAOĞLU, Fahir, 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1999.
ARSLAN, Özgün, Sudan ve Uluslar arası Politikada Darfur Sorunu, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ortadoğu ve Afrika Çalışmaları Bilim Dalı, Ankara, 2011.
ATALAY, İbrahim, Kıtalar ve Ülkeler Coğrafyası, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir, 1999. Atlas, Sayı 156, Mart 2006, ss. 36-52.
Aydınlanma Nedir? (1784), Imanuel Kant, http://edergi.sdu.edu.tr/index.php/gsfsd /article/view/1962/1815, Erişim Tarihi: 23.11.2013.
BATES, Daniel G.,21. Yüzyılda Kültürel Antropoloji, İnsanın Doğadaki Yeri, Çev. Ed: Suavi Aydın, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2009.
BRAUDEL, Fernand, Uygarlıkların Grameri, Çev: Mehmet Ali Kılıçbay, İmge Kitabevi, Ankara, 2006.
BAUMAN, Zygmunt, Modernite ve Holocaust, Çev: SuhaSertabiboğlu, Sarmal Yayınevi, İstanbul, 1997.
CANER, Cantürk, Küreselleşme, Biyo-iktidar ve Foucault: Kamuyönetiminin Yeni Boyutu, Uluslararası Davraz Kongresi’nde Sunulan Bildiri (Küresel Diyalog), Isparta, 24-27 Eylül 2009.
CHACHAGE, Seithy L. Chachage, Dış Yardım ve Afrika’nın Kalkınması, Çev: Gökhan Yivciğer, Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi, I. Uluslararası Türk-Afrika Kongresinde Sunulan Tebliğ, http://tasamafrika.org/pdf/yayinlar/27-chachage.pdf 16.04.2013.
COLLINS, Robert O.,A History of Modern Sudan, Cambridge UniversityPress, New York, 2008.
ÇOBAN, Ebru, Modern Devlet ve Irk Söylemi Çerçevesinde Ruanda Soykırımı, Yayımlanmış Doktora Tezi, Uluslar arası İlişkiler A.B.D, Ankara, 2007.
DEAN, Roger, RethinkingtheCivilWar in Sudan, CivilWars, Spring, Vol. 3 Issue 1, ss. 71-91, 2000.
DIAMOND, Jared, Tüfek, Mikrop ve Çelik, Çev: Ülker İnce, TÜBİTAK, Ankara, 2008.
DOĞAN, Âdem, “Yoksullar Lehine Büyümede Tarımın Rolü: Sahra-Altı Afrika Örneği”, KMU İİBF Dergisi, Yıl 11, Sayı 16, Haziran, ss. 21-38, 2009.
EROĞUL, Cem, Devlet Nedir?, İmge Kitabevi, Ankara, 1999.
FERRO, Marc, Sömürgecilik Tarihi, Fetihlerden Bağımsızlık Hareketlerine Kadar, Çev: MunaCedden, İmge Kitabevi, İstanbul, 2002.
FOUCAULT, Michel, TheFoucault Reader, (Ed: Paul Rabinow), PenguinBooks, New York, 1984.
FOUCAULT, Michel, Toplumu Savunmak Gerekir, Çev: Şehsuvar Aktaş, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2002.
GÜNEL, Kâmil, Coğrafyanın Sayısal Gücü, Çantay Kitabevi, İstanbul, 2002.
GÜNER, İbrahim, Kıtalar Coğrafyasına Giriş, Atatürk Üniversitesi Yayınları, Erzurum, 1995.
HABERMAS, Jürgen, Öteki Olmak, Öteki’yle Yaşamak, Çev: İlknur Aka, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2002.
HOBSBAWM, Eric J.,Sanayi ve İmparatorluk, Çev: Abdullah Ersoy, Dost Kitabevi, Ankara, 1998.
Hotel Rwanda, [Film], Terry George (Yönetmen), Amerika Birleşik Devletleri, 2004.
HUNTINGTON, Samuel, Siyasal Gelişme ve Siyasal Bozulma, Çev: Ergun Özbudun, dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/337/3439.pdf, Erişim Tarihi: 11.01.2014.
İLHAN, Suat, Jeopolitik Duyarlılık, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1989.
Introduction: Rwanda, https://www.cia.gov/library/publications/the-worldfactbook/geos/rw.html, Erişim Tarihi: 11.11.2013.
JOHNSON, Douglas H.,TheRootCauses of Sudan’sCivilWars, Indiana UniversityPress, Indiana, 2007.
KAVANAUGH, Dorothy, The People of Sudan, Mason CrestPublishers, ss. 51-59, 2008. KONGAR, Emre, Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1985.
KOTTAK, ConradPhillip, Antropoloji, İnsan Çeşitliliğine Bir Bakış, Ütopya Yayınları, Ankara, 2001.
LACOSTE, Yves, Büyük Oyunu Anlamak Jeopolitik: Bugünün Uzun Tarihi, NTV Yayınları, İstanbul, 2007.
LACOSTE, Yves, Coğrafya Savaşmakİçindir, Doruk Yayınları, Ankara, 2004.
MAMDANI, Mahmood, There May HaveBeen No Water, But theProvincewasAwashwithGuns, New Statesman, Vol. 138 Issue 4952, ss. 34-37, 2009.
MARTIN, Randolph, Sudan’sPercectWar, ForeignAffairs, Mar/Apr 2002, Vol. 81 Issue 2, ss. 111- 127, 2002.
MCNEILL, William, Dünya Tarihi, Çev: Alâeddin Şenel, İmge Kitabevi, Ankara, 2008.
NationalGeographic, Bugünkü Afrika (Ek), Eylül 2001.
NationalGeographic, Şubat 2002.
NationalGeographic, Ağustos 2002, ss. 46-55.
NationalGeographic, Mayıs 2003, ss. 82-99
NationalGeographic, Eylül 2003, ss. 2-29.
NationalGeographic, Afrika Özel Sayısı, Eylül 2005.
NationalGeographic, Şubat 2007, ss. 102-127.
NURU, Zahra, Afrika’nın Kalkınmasında Dış Yardımların Rolü ve Etkinliği(Sorunlar ve Çözüm Önerileri), Çev: Hasan Öztürk, www.tasamafrika.org/pdf/yayinlar/25-znuru.pdf, Erişim Tarihi: 11.11.2013.
ORAN, Baskın, Azgelişmiş Ülke Milliyetçiliği, Kara Afrika Modeli, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1997.
ÖZEY, Ramazan, Dünya ve Ülkeler Coğrafyası, İstanbul: Aktif Yayınları, 2005.
ÖZDEMİR, Tunç, “Otel Ruanda Bir Filmden Daha Fazlası”, Nasıl, Sayı 3, Kasım-Aralık 2008, ss. 108-111, 2008.
POGI, Gianfranco, Modern Devletin Gelişimi, Sosyolojik Bir Yaklaşım, Çev: Şule Kut; Binnaz Toprak, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2005.
TANİLLİ, Server, Yüzyılların Gerçeği ve Mirası İnsanlık Tarihine Giriş XVIII. Yüzyıl, Cem Yayınevi, C. IV, İstanbul, 1994.
SÖNMEZ, Sinan, “Kalkınmanın Finansmanı, Emperyalizm ve Finansal Serbestlik Üçgeninde Dış Borçlanma”, Ekonomik Yaklaşım, Cilt 21, Sayı 75, ss. 123-140, 2010.
Sudan Dispute, ForeignAffairs, Vol. 3 Issue 2, ss. 329-330, 12/15/1924.