KUTSAL BİR ZAMAN DİLİMİ OLARAK NOEL RİTÜELİNİN KUTLAMA GELENEKLERİ “ALMAN LUTERYANLAR ÖRNEĞİ”

Kutsal bir zaman dilimi olarak bayramlar, farklı inanç sistemleri içerisinde değişik coğrafyalarda farklı şekillerde algılanmış ve kutlanmıştır. Günümüzde Noel bayramının Hıristiyan mezhepleri arasında farklı zamanlarda ve ritüellerde kutlandığı bilinmektedir. Bu çalışmada, Hıristiyanlığın üç önemli mezhebinden biri olan Protestanlığın Luteryan koluna göre Noel ritüelinin kutlanma gelenekleri ele alınmıştır. Birinci bölümde; zamanın kutsallığına dair bir takım argümanlar açıklanmaya çalışılmış ve dinlerde kutsal zaman örneklerine yer verilmiştir. İkinci bölümde; bir mezhep olarak Protestanlık hareketinin ortaya çıkışı kısaca ele alındıktan sonra Protestanlığın dini bayramlarına ve ibadetlerine yer verilmiştir. Son bölümde ise özellikle konuyla ilgili araştırma sorularına verilen cevaplar ışığında Almanya'nın Aşağı Saksonya eyaletinde yaşayan Luteryanların Noel kutlama gelenekleri tespit edilerek,birlikte dini ve sosyal hayata yansımaları ele alınmıştır. Ayrıca Noel ile bazı İslam toplumlarında kutlanan Mevlid kandili arasında zamanın kutsallığı bağlamında bir benzerlik kurulmuştur. Yüzyıllardan beri tartışıla gelen İsa'nın doğum tarihini belirlemek gibi bir iddiamız olmadan günümüzde Alman Luteryanların geleneksel ve dini anlamda Noel hazırlıkları, kutlama biçimleri ve etkileri tespit edilmiştir.Genel olarak diyebiliriz ki; Noel bayramı Almanya'da yaşayan Luteryanlar arasında önemli bir yere sahiptir ve içinde barındırdığı dini sembollerle beraber kutsal bir zaman dilimi olarak algılanmaktadır. Luteryanlar arasında Noel, Eliade'nin zamanın kutsallığı anlayışına uygun şekilde geçmişten günümüze getirilen dinsel, tarihsel ve kültürel bir takım ögelerinde birleşimiyle birlikte son derece çoşku içerisinde kutlanmakta olup dinsel geleneklere bağlı kalınarak kapitalist ve modernist tehditlere karşı da direnç gösterildiği görülmektedir

CELEBRATION TRADITIONS OF CHRISTMAS RITUAL AS A SACRED TIME PART IN GERMAN LUTHERAN

Religious festivals were perceived and celebrated in different ways in various locations within different belief systems. Christmas is known to be celebrated at different times and with different rituals by different Christian sects. This study focuses on the Christmas traditions of Lutheran branch of Protestant Christianity, which is one of the three important Christian sects. First section explains some arguments on the sacredness of the time and gives examples of sacred times in different religions. In the second section, the emergence of Protestantism as a sect is briefly discussed and religious festivals and prayers of Protestantism are given. Shedding light on Lutheran Christmas traditions in Lower Saxony based on answers to the related research questions, the last section particularly deals with the effects of Christmas on religious and social life along with its longstanding history. In addition, Christmas and Mevlid Kandili (the day when Prophet Mohammad was born) are associated in terms of the sacredness of the times when they are celebrated. German Lutheran Christmas preparations, celebrations and its effects are analyzed without any attempts to identify Jesus' exact date of birth which have been debated for centuries. It can be generally stated that Christmas occupies an important position for German Lutherans and that it is perceived as a sacred time of the year due to its religious symbols. Christmas is celebrated enthusiastically by Lutherans based on Eliade's notion of sacred time with a combination of various religious, historical and cultural elements and they are observed to resist capitalist and modernist threats thanks to their strong adherence to religious traditions

PDF

___

ADIBELLİ, Ramazan (2011) Mircea Eliade ve Din, İz Yayıcılık, İstanbul, ss.108.
ALICI Mustafa (2007) Dinler Tarihinin Batılı Öncüleri, İz Yayıncılık,İstanbul. Ss.336
AYDIN, Mehmet (2004) Dinler Tarihine Giriş, Din Bilimleri Yay. Konya.ss:94,95
BATUK, Cengiz (2009) “Mit, Tarih ve Gerçeklik Sorunu Üzerine Notlar”, Milel ve Nihal, 6 (1), 27-53.
ELİADE, Mircea (1959) Patterns in Comperative Religions, trans. Rosemary Sheed, London.
ELİADE, Mircea (1959) The Sacred and Profane, Trans, W.R.Trask, Harcuort, Brace, New York.
ELİADE, Mircea (1995) Kutsal ve Dindışı,(çev: M. Ali Kılıçbay), Gece Yayınları, Ankara.
ELİADE, Mircea (1995) Dinin Anlamı ve Sosyal Fonksiyonu, (Çev. Mehmet Aydın), Konya
ERBAŞ, Ali (2003) Hıristiyanlıkta İbadet, Ayışığı Kitapları, İstanbul.
ESGİN, Mehmet (2012) “Hıristiyanlıkta Noel Bayramının Ortaya Çıkışı ve Türkiye’ye Yansımaları”, Bozok Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:2, No:2, Yozgat.
EŞMELİ, İsa (2014) “Hıristiyanlık Tarihinde Kilise ve ‘Kilise’ İçin Kullanılan Metaforlar”, TURKISH STUDIES - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/5 Spring 2014, http://www.turkishstudies.net/ DOI Number: 10.7827/TurkishStudies.6978 p. 953-966,
EŞMELİ, İsa (2014) “Kilisenin Mahiyeti Ve Boyutları”, TURKISH STUDIES - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/8 Summer 2014, p., http://www.turkishstudies.net/ DOI Number: 10.7827/TurkishStudies.7242. 483-497.
DEMİRHAN, Ahmet (1992) “Modernlik”, Ağaç yayınları, İstanbul.
DİNGENÇ, Emine (2009) “Osmanlı Sarayında Eski Bir Türk Geleneği: Yeni Yılda Hediyeleşme”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, Volume 4 Issue 8 http://www.turkishstudies.net/ DOI Number: 10.7827/TurkishStudies.989 p. 1055-1073
DURKHEİM, Emile (2005) Dini Hayatın İlkel Biçimleri, Çev: Fuat Aydın, Ataç Yayınları,
GÜÇ, Ahmet (2005) Dinlerde Mabed ve İbadet, Ensar Neşriyat, İstanbul.
GÜNDÜZ, Şinasi (1998) Din ve İnanç Sözlüğü, Vadi yay. Ankara.
GÜNDÜZ, Şinasi (Ed.), (2007) Yaşayan Dünya Dinleri, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara.
GÜNDÜZ, Şinasi (2009) “Kutsal Hakkında Konuşmak: Dinsel Söylemde Mitos”, Milel ve Nihal, 6 (1), 9-26.
IŞIK, Hidayet (1997) “Dini Kökeni Açısından Noel Ve Yılbaşı”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Sayı 7, 1997, s. 447- 468.
KATAR, Mehmet, 2000,Hıristiyanlıkta İsa’nın Doğumu ile İlgili Kutlamaların Ortaya Çıkışı, İslamiyat, 3, 4: 115-131, Ankara
KİRMAN, Mehmet Ali (2004) Din Sosyolojisi Terimler Sözlüğü, Genişletilmiş 2. Baskı Rağbet Yayınları, İstanbul.
KÜÇÜK Abdurrahman ve diğerleri,(2009), Dinler Tarihi, Berikan Yayınları, Ankara.
Kuran-ı Kerim Diyanet Meali.
OTTO Rudolf (2014) Kutsala Dair, (Çev:Sevil Ghaffari) Altıkırkbeş Yay.İstanbul.
ÖZCAN, Zeki (2001), “Din Bilimleri Yazıları I”, Derleyen ve çeviren: Alfa yayınları, İst.
PETER L. Berger (2002), “Dinî ve Toplumsal Kurumların Değişimi”, Din ve Modern-lik: Toplumbilim Yazıları I, haz. Adil Çiftçi, Ankara Okulu Yayınları, Ankara.
ŞENAY, Bülent,1996. Noel, Türkiye Diyanet Vakfı, XXXIII. S:201, İstanbul.
TÜMER, Küçük, GÜNAY, Abdurrahman, (1988), Dinler Tarihi, Ankara.
ÜNAL, Mustafa (2008), Dinlerde Kutsal Zamanlar, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul.
YÜCETÜRK, Orhan Seyfi (1983), “Katolik, Ortodoks ve Protestan Mezhepleri Arasındaki Farklar”, 9 Eylül İlahiyat Fakültesi Dergisi 1, İzmir.
WERNECKE, H.Herbert (1979) Christmas Customs Around the World, John Knox Press, Amerika.
IŞIK, Hidayet (1997), “Dini Köken Açısından Noel ve Yılbaşı”, Selçuk İlahiyat Fakültesi Dergisi,7, Konya.
YILMAZTÜRK, Fatma Büşra (2003), “Mircea Eliade’nin Kutsal Anlayışı”, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
COX, James L, çev: AYDIN, Fuat (2004), Kutsalı İfade Etmek Din Fenomenolojisine Giriş, İz yayıncılık, İstanbul.
http://www.hristiyangazete.com/2011/12/hz-isa-ne-zaman-dogdu-doc-dr-teyfur-erdogdu/ (15.01.2012)
http://www2.diyanet.gov.tr/EgitimHizmetleriGenelMudurlugu/Sayfalar/DergidenSecmelerDetay.as px?rid=%2019 (15.02.2014)