119131

KURUCAOVA POLYESİNİN JEOMORFOLOJİSİ (KIRIKHAN/HATAY)

Kurucaova Polyesi, Amanos Dağları'nda (Orta Amanoslar) üzerinde yer almakta olup, flüvyal karakterli bir paleovadinin fay kontrolünde gelişen karstlaşma etkinliği sonucunda oluşmuş polye graben özelliğinde tektono-karstik bir depresyondur. Karstlaşmanın gelişiminde etkili olan karbonatlı kayacın varlığından başka, suyun zeminle uzun süre temasının sağlandığı paleovadi yapısı, polyenin oluşumunu başlatan en önemli etken olmuştur. Polyenin oluşumunda etkili olan diğer etken ise faylanma eşliğinde gelişen karstlaşmadır. Makalede, Kurucaova Polyesi'nde karstlaşma üzerinde rol oynayan etmenler incelenmiş ve jeomorfolojik gelişim ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu amaçla öncelikli olarak hem konu, hem de alan bakımından ilgili literatür gözden geçirilmiştir. Elde edilen bulgular topografya karşılaştırılmıştır. Bu haritalar üzerinden Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yöntem oluşturulmuştur. Çalışmada temel altlık harita olarak 1/25.000 ölçekli ANTAKYA-O36-c4 topografya paftası ile değişik ölçeklerdeki jeoloji haritalarından yararlanılmıştır. Yapılan faaliyetler arazi çalışmaları eşliğinde denetlenerek, metne aktarılmıştır.

THE GEOMORPHOLOGY OF KURUCAOVA POLJE (KIRIKHAN/HATAY)

Kurucaova Polje, Middle Amanus Mountains is located in the control of a fault developing paleovalley tectono-karstic depression that formed as a result of karst processes. Other than in the presence of carbonate rocks that are effective in the development process to another, provided that the water contact with the ground for a long time paleovalley structure, has been the most important factor induces the formation of polje. Faulting accompanied by other factors that are effective in the formation of the developing polje karstification. Explanation of geomorphological features and the development of study was to Kurucaova Polje. Thus, important evidence about the formation and development of this region detected in the geological past. During the study, both as a priority issue, both in terms of the relevant literature is reviewed. The findings were compared with detailed maps of topography and geology. The maps on the Geographic Information Systems (GIS) analyzes were conducted on a variety of methods and techniques using and working maps. In this study, the main base map sheet with 1:25.000 scale topographic ANTAKYA-O36c4 geological maps of different scales are used. In addition, Remote Sensing (RS) satellite imagery in a variety of recent methodology used. Accompanied by field studies in all these activities have been audited and tested for accuracy on-site interviews and observation methods. Finally, since the Middle Miocene Kurucaova Polje Neotectonic movements and karstification processes that operates within the framework of a joint association formed and Plio-Quaternary phase reaches the top of this formation process is understood. Some applications must be made at certain stages in terms of current use polje. At this point, start to operate in a planned way to the mine opened, polje field of agricultural or livestock purposes (could be either way), and some are designed for nature enthusiasts of polje with the use of the natural values for the purpose of ecotourism-related activities or the completion of jeomorfoturizm should be provided.

PDF

___

AKAY, E., UYSAL, Ş. (1988). "Orta Torosların Post-Eosen Tektoniği". Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Dergisi, Sayı: 108, s.: 57-68.
AKGÖZ, M. (2007). "Erdemli-Silifke Arasının Karst Hidrojeolojisi ve Karst Coğrafi Bilgi Sistemi Oluşturulması", Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı, Mersin.
ARDEL, A., KURTER, A., DÖNMEZ, Y. (1969). Klimatoloji Tatbikatı, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
ARDOS, M. (1979). Türkiye Jeomorfolojisinde Neotektonik, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları, No: 113.
ATALAY, İ. (1988). "Toros Dağlarında Karstlaşma ve Karstik Alanların Ekolojisi", Jeomorfoloji Dergisi, Sayı: 16, s.: 1-8.
ATALAY, İ. (2003). "The effects of tectonic movements on the karstification in Anatolia", Acta Carsotologia, Volume: 32 (2), p.: 195-203.
ATAN, R., O. (1969). Eğribucak-Karacaören (Hassa)-Ceylanlı-Dazevleri (Kırıkhan) arasındaki Amanos Dağlarının Jeolojisi, Ankara: M. T. A. Yayınları No: 139.
BOULTON, S. J., ROBERTSON, A. H. F., ELLAM, R. M., ŞAFAK, Ü., ÜNLÜGENÇ, U. C. (2007). "Strontium Isotopic and Micropalaeontological Dating Used to Help Redefine the Stratigraphy of the Neotectonic Hatay Graben, Southern Turkey", Turkish Journal of Earth Sciences (Turkish J. Earth Sci.), Volume: 16, pp.: 141-179.
ÇETİN, B. (2012). "Alan Yaylasında (Kırıkhan-Hatay) Fonksiyonel Değişimin Coğrafi Özellikleri", Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı: 27, s.: 129-151.
DOĞAN, U. (2002). "Manavgat Nehri Havzasının Jeomorfolojik Evrimi", Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 22, Cilt: 2, s.: 51-65.
DOĞAN, U., KOÇYİĞİT, A. (2009). "Samandağ (Hatay) Kıyı Kuşağında Deniz Seviyesi Değişiminin İzleri ve Aktif Tektonik İle İlişkisi, Doğu Akdeniz, Türkiye", ATAG 13-Aktif Tektonik Araştırma Grubu 13. Çalıştayı, 08-11 Ekim 2009, Çanakkale.
DOĞAN, U., KOÇYİĞİT, A., VAROL, B., ÖZER, İ., MOLODKOV, A., ZÖHRA, E. (2012). "MIS 5a and MIS 3 relatively high sea-level stands on the Hatay-Samandağ Coast, Eastern Mediterranean, Turkey", Quaternary International, Volume: 262, pp.: 65-79.
DOĞU, A. F., ÇİÇEK, İ., GÜRGEN, G. (1994). "Orta Toroslarda Karstlaşma Tipleri", Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı: 3, s.: 129- 140.
DÖNMEZ, Y. (1979). Umumi Klimatoloji ve İklim Çalışmaları, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 2506.
ELHATIP, H. (1997). "The influence of karst features on environmental studies in Turkey". Environmental Geology, Volume: 31 (1/2), pp.: 27-33.
ERİNÇ, S. (1970). "Türkiye Kuvaterneri ve Jeomorfolojinin Katkısı", Jeomorfoloji Dergisi, Sayı: 2, s: 12-35.
ERİNÇ, S. (2001). Jeomorfoloji II (Güncelleştirenler: Ahmet ERTEK ve Cem GÜNEYSU), Güncelleştirilmiş 3. Baskı, İstanbul: Der Yayınları, No: 284.
EROL, O. (1980). "Türkiye'de Neojen ve Kuvaterner Aşınım Dönemleri, Bu Dönemlerin Aşınım Yüzeyleriyle Yaşıt Tortullara Göre Belirlenmesi", Jeomorfoloji Dergisi, Sayı: 11, s: 1-22.
EROL, O. (1983). "Türkiye'nin Genç Tektonik ve Jeomorfolojik Gelişimi", Jeomorfoloji Dergisi, Sayı: 11, s: 1-22.
EROL, O. (1989). "Türkiye Jeomorfolojisi, Türkiye'nin Jeomorfolojik Evrimi ve Bugünkü Genel Jeomorfolojik Görünümü", Yayınlanmamış Ders Notu, İstanbul.
EROL, O. (1990). "Batı Toros Dağlarının Messiniyen Paleojeomorfolojisi ve Neotektoniği", Türkiye 8. Petrol Kongresi (16-20 Nisan 1990), Genişletilmiş Bildiri Özleri, s: 91-82, Ankara.
EROL, O. (1993). "Ayrıntılı Jeomorfoloji Haritaları Çizim Yöntemi", İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülteni, Sayı: 10, s.: 19-37.
EROL, O. (2004). Genel Klimatoloji, 6. Baskı, İstanbul: Çantay Kitabevi.
EROSKAY, S. O., (1982). Engineering properties of carbonate rocks and karst regions in Turkey. Bulletin of the International Association of Engineering Geology, Volume: 25, Issue: 1, pp.: 61-65.
EROSKAY, S. O., YILMAZ, Y., YALÇIN, N., GÜRPINAR, O., GÖZÜBOL, A. M. (1978). "Ceyhan-Berke Rezervuarının Jeolojisi ve Mühendislik Özellikleri", Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, Sayı: 21, s.: 1-22.
FORD, D. C., WILLIAMS, P. W. (1989). "Karst Geomorphology and Hydrology", London: Unwin Hyman Ltd.
GRACIA, F. J., GUTIERREZ, F., GUTIERREZ, M. (2003). "The Jiloca Karst Polje-Tectonic Graben (Iberian Range, NE Spain), Geomorphology, Volume: 52, pp.: 215-231.
GRAF, İ. (2008). "Beyşehir Gölü Kuzeybatısında Karstlaşmayı Denetleyen Faktörler ve Jeomorfolojik Gelişim". Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu Bildiriler Kitabı (Editör, A. Evren ERGİNAL), Çanakkale: Pozitif Matbaa.
GÜLDALI, N. (1971). "Karstik Araştırmaların Türkiye İçin Önemi", Jeomorfoloji Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 3, s: 54-61.
GÜLDALI, N. (1978). "Karstik Erimenin Nicel ve Nitel Düzeni Üzerine İklimin Etkisi", Jeomorfoloji Dergisi, Yıl: 8, Sayı: 7, s.: 71-85.
HERECE, E. (2008). Doğu Anadolu Fayı (DAF) Atlası, Ankara: Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Genel Müdürlüğü.
HOŞGÖREN, M. Y. (2003). Jeomorfoloji'nin Ana Çizgileri II, 5 Baskı, İstanbul: Çantay Kitabevi.
HOŞGÖREN, M. Y. (2011). Jeomorfoloji Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Çantay Kitabevi.
İZBIRAK, R. (1977). Sistematik Jeomorfoloji, Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları, Erol Ofset ve Matbaacılık.
İZBIRAK, R. (1979). Jeomorfoloji Analitik ve Umumi, Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve TarihCoğrafya Fakültesi Yayınları No: 127.
KARABACAK, V. (2007). Ölü Deniz Fay Zonu Kuzey Kesiminin Kuvaterner Aktivitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı Genel Jeoloji Bilim Dalı, Eskişehir.
KESER, N. (2004). "Bezirgan Polyesi ve Yakın Çevresinin Karst Jeomorfolojisi", Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 42, s: 11-45.
KESER, N. (2008). "Çukurbağ Polyesi'nin Jeomorfolojik Evrimi", Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 18, s.: 113-133.
KOÇAK GRAF, İ., BOZCU, A. (2006). "Yapısal Özelliklerin Lapya Gelişimindeki Rolü: Kızılörü Dağı Doğusu (Korkuteli-Antalya)", Jeoloji Mühendisliği Dergisi, Sayı: 30 (2), s.: 9-17.
KOÇYİĞİT, A. (1984). "Güneybatı Türkiye ve Yakın Dolayında Levha içi Yeni Tektonik Gelişim", TJK Bülteni, Cilt: 27, Sayı: 1, s: 1-15.
KOP, A., ÜNLÜGENÇ, U. C., DEMİRKOL, C. (2002). "Kırıkhan ve Civarının (HATAY) Stratigrafik Gelişimi, GD Türkiye", Yerbilimleri, Sayı: 40/41, s.: 51-80.
KORKMAZ, H. (2001). Kahraman Maraş Havzasının Jeomorfolojisi, Kahraman Maraş: T.C. Kahraman Maraş Valiliği İl Kültür Müdürlüğü Yayınları No: 3.
KORKMAZ, H. (2006). "Antakya'da Zemin Özellikleri ve Deprem Etkisi Arasındaki İlişki", Ankara Üniversitesi Coğrafi Bilimler Dergisi, Sayı: 4 (2), s.: 47-65.
KURTER, A. (1979). Türkiye'nin Morfoklimatik Bölgeleri, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayın No: 2585, Coğrafya Enstitüsü Yayın No: 106.
MÜLAZIMOĞLU, N. S. (1979). İskenderun Körfezi Tabanı, Kıyıları ve Çevresinin Kuvaterner Jeolojisi ve Jeomorfolojisi, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Strüktür ve Yeraltı Kaynakları Kürsüsü, İstanbul.
ÖNER, E. (2008). "Asi Delta Ovasında Alüvyal Jeomorfoloji ve Paleocoğrafya Araştırmaları (Antakya/Hatay)", Ege Coğrafya Dergisi, Sayı: 17/1-2, s.: 1-25.
ÖVER, S., ÜNLÜGENÇ, U. C., ÖZDEN, S. (2001). "Hatay Bölgesinde Etkin Gerilme Durumları", Yerbilimleri, Sayı: 23, s.: 1-14.
ÖZŞAHİN, E. (2010). "Antakya'da (Hatay) Yer Seçiminin Jeomorfolojik Özellikler ve Doğal Risk Açısından Değerlendirilmesi", Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 23, s.: 1-16.
ÖZŞAHİN, E. (2012). "Mekânın Fiziksel Planlanmasına Bir Örnek: Alan Yaylası (Kırıkhan/HATAY)", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 23, s.: 373- 385.
ÖZŞAHİN, E. (2013). "Koltukkayası Tünemiş Senklinalinin Jeomorfolojisi", International Journal of Social Science, Volume: 6, Issue: 1, pp.: 1161-1191.
PEKCAN, N. (1999). Karst Jeomorfolojisi, İstanbul: Filiz Kitabevi.
SÜR, A. (1994). "Karstik Yerşekilleri ve Türkiye'den Örnekler", Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı: 3, s.: 1-28.
ŞENGÖR, A. M. C. (1980). Türkiye'nin Neotektoniğinin Esasları, Ankara: T.J.K Konferanslar Serisi Yayını.
ŞENGÖR, A. M. C., YILMAZ, Y. (1983). Türkiye'de Tetis'in Evrimi: Levha Tektoniği Açısından Bir Yaklaşım, Ankara: T.J.K Konferanslar Serisi Yayını.
YILDIZ, H., TAPTIK, M. A. (2003). Hatay İlinin Jeolojisi, Adana: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Doğu Akdeniz Bölge Müdürlüğü.
YILMAZ, Y. (1984). Amanos Dağlarının Jeolojisi, Cilt: I-II-III-IV, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Döner Sermaye İşletmesi.
ZEYBEK, H. İ. (2004). "Türkiye'de Karstik Alanların Korunma Gerekliliği ve Alınabilecek Bazı Önlemler", Doğu Coğrafya Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 11, s.: 93-116.