KIRIM-SİVASTOPOL ÜSSÜ VE KARADENİZ RUS FİLOSUNUN PAYLAŞIM SORUNU

Karadeniz bölgesi, sahip olduğu stratejik konumu, ekonomik imkânlarının yanında güvenlik, enerji ve ulaşım koridoru olması açısından da büyük önem arz etmektedir. Bulunduğu konum itibariyle Karadeniz, günümüzde AB, ABD, Türkiye ve Rusya'yı içine alan önemli Avrasya güçlerinin kesişme alanı ve Orta Asya ile Avrupa arasında geçiş alanıdır. Aynı zamanda Hazar enerji ithalatı için önemli bir geçiş güzergâhı konumunu da taşımaktadır. Bu güzergâhta merkezi konumda olan Kırım, ayrı bir öneme sahiptir. Böyle öneme sahip bir bölgenin 1958 yılında Khruschev tarafından Ukrayna'ya verilmesi, daha sonra Rus milliyetçiler tarafından hata olarak kabul edilip, eleştirilmiştir. Bu eleştiriler, Sovyetler Birliği'nin yıkılışından sonra da Kırım'ın Ukrayna topraklarında kalması ve çatışmaya meyilli bir bölge haline gelmesiyle, daha da belirginleşmiştir. Sovyetler Birliği'nin yıkılışı sonrası ortaya çıkan önemli meselelerden biri, Kırım'daki Karadeniz filosu olmuştur. Karadeniz'de mevcut filonun Rusya ile Ukrayna arasında paylaştırılması süreci, iki ülke arasında ciddi gerilimler oluşturmuştur. Bu gerilimlerden dolayı da paylaşım sorununun çözülmesi, uzun zaman almıştır. 1992-1997 arasında bu anlaşmazlıkların iki ülke arasındaki tansiyonu oldukça yükseltmesi sebebiyle, bu tansiyonun düşürülmesi ve iki tarafın kabul edeceği bir sonuç alınması için yoğun resmi görüşmeler yapılmıştır. Karadeniz filosunun paylaşımı ve Kırım'ın statüsü konusundaki bu görüşmelerde 1997 yılı önemli bir tarih olmuş ve bu tarihte taraflar anlaşmaya varmıştır. Bu anlaşma, mevcut sorunu bütünüyle bitirmediği gibi, Kırım ve Kırımdaki Rus askeri varlığı, konjonktür değiştiğinde iki ülke arasında her an yeni bir krize meydan verebilecek potansiyelini devam ettirmektedir

THE BASE OF CRIMEAN-SEBASTOPOL AND THE SHARE ISSUE BLACK SEA RUSSIAN FLEET

Black Sea region, which has a strategic location, next to the security of economic opportunities, is of great importance in terms of being energy and transport corridor. Black Sea as the location today, EU, USA, Turkey and Russia into the area of the intersection of major Eurasian powers and is the transition area between Central Asia and Europe. At the same time, an important transit route for Caspian energy imports carries position. the Crimea which is in the central location on this route, has a special significance. This region is given to Ukraine by Khrushchev in 1958, then was accepted as an error by Russian nationalists, has been criticized. After the collapse of the Soviet Union in the Crimea, Ukraine has remained in the territory. It emerged after the collapse of the Soviet Union, one of the major issues, has been the Black Sea fleet in Crimea. Current fleet in the Black Sea between Russia and Ukraine apportionment process, has created serious tensions between the two countries. Because of this tension also has taken a long time to resolve the issue of sharing. The tension between the two countries between 1992-1997, this dispute has considerably increased, the blood pressure lowering and formal interviews were conducted to obtain results. Sharing and the Crimea Black Sea fleet on the status of these negotiations an agreement was reached in 1997. The whole problem finishing this deal, as the Russian military presence in Crimea and Crimean, conjuncture changed at any moment when a new crisis between the two countries could potentially challenge continues

PDF

___

AKGÜL, Fatih, “Rusya’nın Putin Dönemi Avrasya Enerji Politikalarının Türkiye-Rusya İlişkilerine Etkileri”, Milli Güvenlik Stratejileri Dergisi, yıl: 2007, sayı: 5
AŞIK, Ahmet, “Karadeniz Bölgesinde Değişimin Analizi”, Journal of Security Strategies (Güvenlik Stratejileri Dergisi), issue: 12 / 2010
AYAN, Ergin, “Kafkasya ve Türkistan’da Küresel Paylaşım Politikalarına Dönemsel Bir Bakış”, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Dergisi, Ekim 2010, sayı: 188
AYMAN, S. Gülten, “Dünün Efendileri Bugünün Azınlıkları: Eski Sovyet Topraklarındaki Rus’lar”, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No:9 (Ekim 1994)
“Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi”, Madde 122, BM Enformasyon Merkezi, UNICAnkara, 2001
BÜYÜKAKINCI, Erhan, “Bağımsızlık Sürecinde Ukrayna-Rusya İlişkileri”, Değişen Dünyada Türkiye ve Ukrayna, der. Erhan Büyükakıncı, Ankara: Phonix Yayınları
CANAR, Burçin, “Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Amerika Birleşik Devletleri’nin Karadeniz Politikası”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi,Cilt 67, No:1, 2012
CAŞİN, Mesut Hakkı, Rus İmparatorluk Stratejisi, Ankara: Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları, 2002
DAWİSHA, Karen, Bruce Parrott, Russia and The New States of Eurasia: The Politics of Upheaval, Cambridge University Press, 1994
DAWSON, Jane I. “Ethnicity, Ideology and Geopolitics in Crimea”, Communist and PostCommunist Studies, Vol.30, No:4, 1997
DERGAÇEV, Vladimir, “Karadeniz Bölgesindeki Jeopolitik Gelişmeler” Değişen Karadeniz Jeopolitiğinde Türkiye-Ukrayna İlişkileri”, ed. İlyas Kamalov, Hasan Kanbulat, Ankara 2010
DUBININ, Yuri, “Historical Struggle for the Black Sea Fleet” 2007, Russia in Global Affairs". No. 1, January - March 2007
DYCZOK, Marta, “Naval Forces Still Dominate Isolated Crimean Port City” The Guardian, 25 Eylül 1991
EROL, Mehmet Seyfettin, Demir Sertif, “Amerika’nın Karadeniz Politikasını Yeniden Değerlendirmek”, Akademik Bakış, Cilt 6, Sayı 11, Kış 2012
ERSUN, Cengiz, Tezer Palancıoğlu, Ukrayna, Ülke Profili, Mevzuat ve Türk Girişimcileri, İstanbul Ticaret Odası, Yayın no:1997-10, İstanbul, 1997
GORENBURG, Dimitry, “The Future of Sebastopol Russian Navy Base”, Russian Analytical Digest no: 75/10, 16 March 2010
GÖZÜAYDIN, Ethem Feyzi, Kırım, Kırım Türklerinin Yerleşme ve Göçmeleri, İstanbul: Vakit Matbaası, 1948
HANGANU, Marius, “The Future of Security and Cooperation in the Blacksea Area From the Perspective of Solving Disputes Between Riparians”, Strategic Impact (Impact Strategic), issue: 2 / 2009
HANDELMAN, Stephen, “Russia-Ukraine Row Deepens Yeltsin Reasserts Control of Black Sea Fleet That Kiev Claims” Toronto Star, 07 Nisan 1992
KAMALOV, İlyas, “Karadeniz Bölgesindeki Bazı Güncel Sorunlar”, Karadeniz Araştırmaları, Cilt: 6, Sayı: 21, Bahar 2009
KERİMİ, Fatih, Kırım’a Seyahat, Haz. Hayri Ataş, İstanbul, IQ Kültür-Sanat Yayıncılık, 2004
KOÇER, Gökhan, “Karadeniz’in Jeopolitiği ve Güvenliği: Türkiye Perspektifi”, Uluslararası Deniz Hukuku’nda Kıyı Devletlerin Gemilere El Koyma Yetkisinin Sınırları Sempozyumu, ed. Ersan Başar, Ankara, ORSAM, 2011
“Küresel Deniz Güvenliği Sorunları ve Doğurduğu Sonuçlar” Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği, Çalışmalar, http://www.mgk.gov.tr/calismalar/calismalar/017_jeostratejik_deniz_sorunlari.pdf s.6
LOSİEV, Ihor, “The Black Sea Will Smile”, April 12, 2012, http://ukrainianweek.com/History/47330
MOLCHANOV, Mikhail A., Political Culture and National Identity in Russian Ukrainian Relations, Texas A&M University Press, 2002
MUSAOĞLU, Neziha, Efegil Ertan, “The EU’s Black Sea Synergy”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2009, Cilt 11 sayı 2
NİLSSON, Rasmus “Russian Policy Concerning the Black Sea Fleet and its Being Based in Ukraine, 2008–2010: Three Interpretations”, Europe-Asia Studies, 65:6
OLÇAR, Kemal, Karadeniz Politikaları ve Türkiye-Ukrayna Stratejik İlişkileri, İstanbul, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2007
ÖZTÜRK, Osman Metin, “Karadeniz’in Güncel Jeopolitiği: Bölgesel Dengeler, Terörizm ve Türkiye”, Der. Osman Metin Öztürk, Yalçın Sarıkaya, Uluslararası Mücadelenin Yeni Odağı, Karadeniz, Ankara: Barış Kitap, 2005,
PIFER, Steven, The Trilateral Precess: The United States, Ukraine, Russia and Nuclear Weapons, Brookings Arms Control Series, Paper 6, May 2011
PIKAYEV, Alexander A., “Russia’s Black Sea Military Bases”, Military Bases: Historical Perspective Contemporary Challenges, ed. By Luis Rodrigues Sergiy Glebov, Amsterdam : IOS Press, 2009
RUDNYTZKY, Leonid, Oleg Pocheptsov G. “Ukraine and Russian-American Relations”, Russia and America: From Rivalry to Reconciliation, ed. George Ginsburgs, Alvin Z. Rubinstein, Oles M. Smolansky, M.E.Sharpe, New York, 1993
RUMER, Eugene B., Simon Jeffrey, Toward a Euro-Atlantic Strategy for the Black Sea Region, Washington DC: National Defence University Press, 2006
“Russia Eyes the World”, The Economist, 23 Kasım 1996
SARIKAYA, Yalçın, “Turuncuya Veda”, Ukrayna’nın Kritik Seçimi, Karadeniz Araştırmaları, Bahar 2010, sayı 25
SAYNUR, Bozkurt Giray, “Security Policy of Turkey and Russia in the Black Sea Basin”, Karadeniz Araştırmaları, Yaz 2011, Sayı 30
SÖNMEZ, A. Sait, “Moskova’nın Kutuplaşma Çabaları: Putin Dönemi Rus Dış Politikası”, Avrasya Etütleri, 37/2010-1
TURAN, Günhan, “Bağımsız Ukrayna’nın Dış Politika Seçenekleri”, Değişen Dünyada Türkiye ve Ukrayna, der. Erhan Büyükakıncı, Ankara, Phonix Yayınları, 2004
“Ukraine: The Crimean Question” The Economist, 11 Ocak 1992
WOLCZUK, Roman, Ukraine’s Foreign and Security Policy 1991-2000, Routledge Curzon, London and New York, 2002, s.30
YILMAZ, Sait, “Karadeniz’de Değişen Dengeler ve Türkiye”, Karadeniz Araştırmaları, Sayı:15, Güz 2007, s.47
http://www.turksam.org/tr/yazdir730.html
http://www.dzkk.tsk.tr/denizweb/turkce/uluslararasi/KUH.php
http://www.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=1d4aIGWl3nQC&oi=fnd&pg=PA181&dq=sevast opol+base&ots=Tvc9bEX1M7&sig=3wSgRLX1t2LkIyRP1c9gL_Hq18&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false
http://2001.ukrcensus.gov.ua/eng/results/general/nationality/Crimea/