İLKOKUL, ORTAOKUL VE LİSE OKUL MÜDÜRLERİNİN OKUL YÖNETİMİNE İLİŞKİN DENEYİMLERİ

Bu araştırmada ilkokul, ortaokul ve lise okul müdürlerinin okul yönetimi sürecine ilişkin deneyimlerini kendi anlatılarına dayalı olarak ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırmada olgu bilim deseni benimsenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Ankara ilinde devlet okullarında görev yapan ve ilkokul, ortaokul ve lise düzeylerinin her birinden 4 okul müdürü olmak üzere toplam 12 okul müdürü oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma grubu, çok aşamalı örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Veri toplams sürecinde araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Ulaşılan veriler ana tema ve sorunların tespit edilebildiği içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırmada okul müdürleri okul yönetiminde genellikle süreç odaklı nitelikleri daha çok benimsedikleri ve okul yönetimini bileşenleri koordine etme olarak gördüklerini belirtmişlerdir. Araştırmada okul yönetim sürecinde yaşanan sorunların çoğunluğunun sistemsel kaynaklı olduğu, sorunların ilkokul ve ortaokullarda maddi; liselerde ise veli kaynaklı olarak yoğunlaştığı görülmektedir. Okul müdürlerinin vakitlerinin çoğunu bürokratik işlere ayırdıkları dikkat çekmektedir. Sorunların çözümünde okul müdürlerinin yönetim sürecinde değer odaklı yaklaşımı daha çok benimsedikleri; öğretmen ve veli kaynaklı sorunların çözümünde iletişim sürecinden yararlandıkları sonuçlarına ulaşılmıştır. Araştırmada ayrıca okul müdürleri; okul müdürü atamalarında liyakata dikkat edilmemesini ve yönetici atanma şeklinin sürekli değişmesini önemli sorunlar olarak görmekte ve bu duruma çözüm olarak da mülakat ve sınavın birlikte uygulanmasını önermektedirler.

EXPERIENCES OF PRIMARY, SECONDARY AND HIGH SCHOOL PRINCIPALS ON SCHOOL MANAGEMENT

This paper aimed to reveal experiences of primary, secondary and high school principals on the school management process based on their narratives. Phenomenological design was used in this study. 12 school principals selected whom 4 participants from each school level in the city of Ankara by multilevel sampling method. The data was collected by semi- structured interview form which developed by researchers. The data was analyzed with content analysis technique. In this study it is seen that school principals generally described school management as process- oriented. Secondly, personal qualities are crucial factor being school principal. Thirdly, being an ideal school educational feature is most important factor. Fourthly, in the school management process majority of the problems experienced are systemically sourced, especially financial in primary and middle schools, and parents in high schools. School principals is allocated to bureaucratic tasks most of their time. Fifthly, they solve teacher-parent related problems through communication. Moreover, principals adopt more value oriented approach in the management process. Changing assignment system is constantly problematic and they suggest putting into job examination and employment interviewing system together as a solution.

PDF

___

Ada, Ş. (2000). İlköğretim Kurumlarında Okul Yöneticilerinin Geliştirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 124-131.
Akçadağ, T. (2014). Okul Yöneticilerinin Bakış Açılarıyla Yöneticilerin Yetiştirilme, Atama ve Yer Değiştirmeleri; Sorunlar ve Çözümler. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 135-150.
Argon, T. ve Zafer, D. (2009). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin İletişim Sürecinde Yaşadıkları Problemler. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 99-123.
Aslanargun, E. ve Bozkurt, S. (2012). Okul Müdürlerinin Okul Yönetiminde Karşılaştığı Sorunlar. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 349 - 368.
Arslantaş, H. İ. ve Özkan, M. (2014). Öğretmen ve Yönetici Gözüyle Etkili Okulda Yönetici Özelliklerinin Belirlenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 26, 181-193.
Aşıt, Y. (2009). İlköğretim Okul Müdürlerinin Mevzuattaki Görev Tanımlarına İlişkin Öğretmen Algıları. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Atay, K. (2001). Okul Müdürlerinin Çatışmaları Çözümleme Stratejilerine İlişkin Öğretmen Okul Müdürü ve Denetmen Algıları. Eğitim Yönetimi Dergisi, 25, 21-35.
Aydın, R. (2014). Okul Yöneticilerinin Yönetimde Gücü Kullanma Stilleri ve Etkililiklerine Yönelik Öğretmen Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
Bayraktutan, İ. (2011). İlköğretim Okul Müdürlerinin Denetim Rolleri (Sivas İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
Bıyık, E. (2014). İlkokul-Ortaokul Müdürlerinin Okul Yönetiminde Karşılaştıkları Yönetsel Sorunların Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Bogdan, R. C. ve Biklen, S. K. (1992). Qualitative Research for Education. Boston. MA: Allyn and Bacon.
Çelikten, M. (2004). İdeal Bir Okul Müdürü Portresi. Akademik Araştırmalar Dergisi, 21, 195-204.
Demirtaş, H. ve Özer, N. (2014). Okul Müdürlerinin Bakış Açısıyla Okul Müdürlüğü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 1-24.
Demirtaş,H., Üstüner, M. ve Özer, N. (2007). Okul Yönetiminde Karşılaşılan Sorunların Öğrenci ve Okul İle İlgili Değişkenler Açısından İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 51, 421-455.
Dönmez, B. (2002). Müfettiş, Okul Müdürü ve Öğretmen Algılarına Göre İlköğretim Okulu Müdürlerinin Yeterlikleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 29, Kış, 27-45.
Farah, I. A. (2013). School Management: Characteristics of Effective Principal. Global Journal of Human Social Science, 13(8), 12-16.
Güçlü, N., Şahin, F., Yavuz Tabak, B. ve Sönmez, E. (2016). Türkiye’de Okul Yöneticisi Görevlendirmeye İlişkin Yönetici Adayı Görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36 (1), 51-71.
Hatch, J. A. (2002). Doing Qualitative Research in Education Settings. Suny Press. Johnson, B. ve Christensen, L. (2004). Educational Research: Quantitative, Qualitative and Mixed Approaches. Sage.
Kızıldeniz, M. (2017). Başarılı Okul Müdürlerinin Yönetim Uygulamalarının Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
Konan, N., Bozanoğlu, B. ve Çetin, R. B. (2017). Okul Müdürü Görevlendirmeye İlişkin Müdür Görüşleri. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry. 8(3), 323-349.
Küçük, Z. A. ve Polat, S. (2013). İlköğretim Okul Yöneticilerinin Eğitime ve Eğitimin Amaçlarına İlişkin Görüşleri. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 3(1), 239-255.
Memduhoğlu, H. B. ve Meriç, E. (2014). Okul Müdürlerinin Eğitim Yönetiminin İşlevleri Bağlamında Yönetim Sürecinde Karşılaştıkları Temel Sorunlar. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(33), 653–666.
Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: A Sourcebook. Beverly Hills: Sage.
Öncel, Y. (2006). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Denetimdeki Rol ve Yeterlikleri. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
Özyurt, O. (2010). İlköğretim Okul Müdürlerinin Mevzuattaki Görevlerini Yapabilme Açısından Kendilerini Yeterli Hissetme Düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Recepoğlu, E. ve Kılınç, A. Ç. (2014). Türkiye’de Okul Yöneticilerinin Seçilmesi ve Yetiştirilmesi, Mevcut Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Turkish Studies - International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 9/2 Winter 2014, p. 1817- 1845, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/ TurkishStudies.8461 ANKARA-TURKEY.
Rubin, H. J. ve Rubin, I. S. (2005). Qualitative İnterviewing: The Art of Hearing Data. Sage.
Sezer, Ş. (2016). Okul Müdürlerinin Görev Öncelikleri ve Karar Alma Süreçlerini Etkileyen Faktörlere İlişkin Görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 121-137.
Süngü, H. (2012). Türkiye, Almanya, Fransa ve İngiltere’de Okul Müdürlerinin Atanması ve Yetiştirilmesi. Sakarya University Journal of Education, 3(2), 33-50.
Taşdan, M., Tösten, R., Bulut, K. ve Karakaya, V. (2013). Okul Yöneticilerinin İlköğretim Okullarında Karşılaşılan Yönetim Sorunlarına İlişkin Görüşleri. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 12 (24), 95-113.
Tatlılıoğlu, K. ve Okyay, E. O. (2012). Özel Eğitim Okul Müdürlerinin ve Öğretmenlerin Öğretim Liderliği Rolleri. Turkish Studies - International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 7/2 Spring 2012, p. 1045-1061, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/ TurkishStudies.8461 ANKARA-TURKEY.
Turan, S., Yıldırım, N. ve Aydoğdu, E. (2012). Okul Müdürlerinin Kendi Görevlerine İlişkin Bakış Açıları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(3), 63-76.
Usta, M. E. ve Özmusul, M. (2017). Şanlıurfa'da Görev Yapan Okul Müdürlerinin Eğitim ve Okul Yönetimine Yönelik Görüşlerinin Belirlenmesi. Journal of European Education, 7 (1), 1-22.
Van Manen, M. (2016). Researching Lived Experience: Human Science for An Action Sensitive Pedagogy. Routledge.
Van Roekel, N. (2008). Changing Role of School Leadership. NEA Education Policy Brief.
Yakut, G. (2006). İlköğretim Okul Müdürlerinin Mevzuattaki Görev Tanımlarına İlişkin Davranışları Gösterme Düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Yavuz, M. (2006). İlköğretim Okulu Müdürlerinden Beklenen Roller ve Karşılanma Düzeyleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 657-670.
Yıldırım, N. ve Eriçok, B. (2015). Okul Yöneticilerinin Duygusal Zekâ ve Yönetsel Yeterlilik Düzeyleri Arasındaki İlişki: Nevşehir İli Örneği, Turkish Studies - International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 10/11 Summer 2015, p. 567-592, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8461 ANKARA-TURKEY.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
Yolcu, H. ve Bayram, A. (2015). Okul Yöneticisi Seçme Sürecini Deneyimleyen Yönetici Adaylarının Sözlü Sınav Yöntemine İlişkin Algıları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi. 3(3), 102-125.