OKUL ÖNCESİ DÖNEM ÇOCUKLARININ SÖZSÜZ KİTAP ANLATIMLARINDA HİKÂYE ELEMENTLERİNİN İNCELENMESİ

Hikâye anlatımı; bir hikâyenin sözlü veya yazılı olarak yorumlanmasıdır. Çocukların hikâye anlatma becerileri yaşları ile birlikte gelişir. Tamamen görsellere dayanan resimli çocuk kitapları (sözsüz kitaplar), çocuklara hikâyeleri çizilen resimler aracılığıyla aşamalı bir sıra ile anlatır. Hikâye elementleri çocukların yaratıcı düşünme ve düşüncelerini organize etme becerilerine katkı sağlarken, anlama düzeylerini ölçmede ve hikâyeleri anlatma yeterliliklerinin belirlenmesinde kullanılabilir. Yapılan araştırmalar anlama becerilerini geliştirmek için çocuklara resimli kitaplardan hareketle hikâyeler anlattırılması gerektiğini belirtmektedir. Bu araştırmanın amacı resimli çocuk kitabı kullanarak okul öncesi dönem çocuklarının hikâye anlatımlarında hikâye elementlerini incelemektir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması şeklinde tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2017-2018 eğitim öğretim yılında okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 60-66 aylık 30 çocuk oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak Coşkun (2005) tarafından hazırlanan “Hikâye Elementleri Değerlendirme Ölçeği” kullanılmıştır. Veri toplama sürecinde çocukların kendi hikâyelerini oluşturmalarını sağlamak amacıyla 4-6 yaş grubu çocuklar için hazırlanmış olan, sadece resimlerden oluşan sözsüz bir kitap kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde nitel veri analiz yöntemlerinden betimsel analizden yararlanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre çocukların hikâye anlatımlarında bütün elementleri kullandığı; fakat bu elementlerin kullanım oranlarında farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca bazı elementleri kullanmalarının çocuklarda hikâye anlatı dönemleriyle ilgili yapılan sınıflandırmalarla örtüştüğü tespit edilmiştir.

THE EXAMINATION OF STORY ELEMENTS IN WORDLESS BOOK NARRATIVES OF PRESCHOOL CHILDREN

Storytelling; is interpretation of a story verbally or written. Children's ability to tell stories grows with their age. Wordless books (silent, non-verbal books) based on purely visuals tell stories to children through pictures that are used. Story elements can be used in helping children to produce creative ideas and to organize their thoughts, while measuring the level of comprehension and determining their ability to tell stories. Researchers have stated that children should told stories from the picture books in order to improve their comprehension skills. The purpose of this research is to examine the story elements in storytelling of preschool children using the illustrated children's book. Research is designed as a case study from qualitative research methods. The study group consists of 30 children aged 60-66 months who are educating in pre-school education institutions in the academic year 2017-2018. The "Scale for Story Elements Evaluation" prepared by Coşkun (2005) was used as a data collection tool in the research. In the data collection process, a wordless book consisting of just pictures, prepared for children aged 4-6 years, was used in order to allow children to create their own stories. In the analysis of the research data, descriptive analysis was utilized from qualitative data analysis methods. According to the results of the research, children use all elements in storytelling; but the use rates of these elements are different. Besides, it has been found that the use of certain elements overlaps with the classifications related to storytelling periods in children.

PDF

___

Akça, G. (2002). Hikâye Haritası Yönteminin İlköğretim 4. Sınıf Öğrencilerinin Okuduğunu Anlama Beceri Düzeyleri Üzerine Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Akyol, H. (2014). Programa Uygun Türkçe Öğretim Yöntemleri. Ankara: Pegem.
Barkley, R., A. (1997). Behavioral inhibition, sustained attention and executive functions: Constructing a unifying theory of ADHD. Psychological Bulletin, 121,1, 65-94.
Bishop, K., K. & Melanie, A. (2006). Engaging students in storytelling. Teacher Librarian, 14811782, 33,4, 8-31. Research Library (ProQuest).
Broström, S. (2002). Children tell stories. European Early Childhood Education Research Journal, 10(1), 85-97.
Crawford, P. A., & Hade, D. D. (2000). Inside the picture, outside the frame: Semiotics and the reading of wordless picture books. Journal of Research in Childhood Education, 15(1), 66- 80.
Dunst, C. J., Simkus, A., & Hamby, D. W. (2012). Children’s story retelling as a literacy and language enhancement strategy. Center for Early Literacy Learning, 5(2), 1-14.
Flory, K., Milich, R., Lorch, P., E., Hayden, A., Strange, C., & Welsh, R. (2006). Online story comprehension among children with ADHD: Which care deficits are involved? Journal of- Abnormal Child Psychol, 34, 853-865.
Güneş, F. (2013). Türkçe Öğretimi, Yaklaşımlar ve Modeller. Ankara: Pegem.
Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
Işıtan, S., & Turan, F. (2014). Çocuklarda dil gelişiminin değerlendirilmesinde bir anlatı analizi yaklaşımı olarak öykü anlatımı. Journal of Educational Sciences & Practices, 13(25). 106- 124.
Işıtan, S., & Doğan, Ö. (2015). İlkokul 1., 2. ve 3. Sınıf Öğrencilerinin Öykü Anlatma Becerilerinin Anlatı Analizine Dayalı Olarak İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 40(177), 175-186.
Jalongo, M. R., Dragich, D., Conrad, N. K., & Zhang, A. (2002). Using wordless picture books to support emergent literacy. Early Childhood Education Journal, 29(3), 167-177.
John, F. C., S. (2001). Story Retelling and Attention Deficit Hyperactivity Disorder. (Master’s of Arts Thesis). Department of Human Development and Applied Psychology, Ontorio Institute for Studies in Education of the University of Toronto.
Külük, C. Ş. (2013). Resimli çocuk kitaplarının nitelik sorunsalı ve çocuğun sanat eğitimi sürecindeki yeri: “Delioğlu’nun resimlediği yapıtlar üzerine bir inceleme. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 393-417.
Lysaker, J. T. (2006). Young children’s readings of wordless pictures books: What’s ‘self’ got to do with it? Journal of Early Childhood Literacy, 6(1), 33-55.
Marron, J. E. (2010).Using wordless books to help emergent literacy skills.Education Masters Thesis.St. John Fisher College.
MohdArif, M. ve Hashim, F. (2008). Reading from the wordless: A case study on the use of wordless picture books. English Language Teaching, 1(1), 121-126.
Morrow, L. M. (1985). Reading and retelling stories: Strategies for emergent readers. The Reading Teacher, 38(9), 870-875.
Myers, P. (1990). Stories from print. Language Arts, 67(8), 824-831.
Özdemir, A. A. (2018). Okul öncesi eğitimde kaliteye ilişkin çocuk görüşleri: fiziksel ortam, akran ilişkileri ve etkinlikler. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 13/11, Spring 2018, p. 33-53 DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13705 ISSN: 1308-2140, Ankara, Turkey.
Özmen, G. R. (1999). Öykü yapısı ve öykü yapısının okuduğunu anlama öğretiminde kullanılması. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 11.
Roth, F. P., & Spekman, N. J. (1986). Narrative discourse: Spontaneously generated stories of learning-disabled and normally achieving students. Journal of Speech and Hearing Disorders, 51(1), 8-23.
Ulusoy, M. (2017). İlkokul Öğrencilerinin Resimli Çocuk Kitaplarını Sözlü Olarak Anlatma Becerilerinin Değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED), 3(1), 29-43.
Uzuner Yurt, S. (2011). Çocuk Yayınları. T. Şimşek (Ed.). içinde, Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı (1. baskı, ss. 67-76). Ankara: Grafiker Yayınları.
Veziroğlu, M., & Gönen, M. (2012). Resimli çocuk kitaplarının MEB Okul Öncesi Eğitim Programı’ndaki kazanımlara uygunluğunun incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(163).226-238.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.