HALKEVLERİ'NDEKİ TARİH EĞİTİMİ FAALİYETLERİNE BİR ÖRNEK: TARİHÎ KONFERANSLAR (1932-1951)

Erken Cumhuriyet Dönemi'nde yeni bir kimlik oluşturmak amacıyla eğitim-öğretim faaliyetlerine merkezi önem verilmiştir. Okullaşma oranının az olması ve örgün eğitimin dışındaki toplumsal kesimlere benimsetilmesinde ve ortak bir kültürel miras inşa etmekte güçlükler yaşanmıştır. Bu durum sistemli bir yetişkin eğitimine de ihtiyaç doğurmuş ve yurt çapında Halkevleri açılmıştır. Halkevleri 9 farklı faaliyet alanına bölünmüş ve dil, tarih, edebiyat, sanat, spor, tiyatro vb. alnlarla birer şube ilgilenmiştir. Çalışmada yaygın bir eğitim kurumu olarak kabul ettiğimiz 1932-1951 arasında faaliyet gösteren Halkevlerinin tarih eğitimi, tarih bilinci ve/veya ulusal kimlik inşasına dönük faaliyetleri incelenmiştir. Bu bağlamda tarih konferansları incelenmiştir. Yapılan incelemelerde Türklerin kökeni, Türk tarihinin büyüklüğü, Kurtuluş Savaşı, Atatürk ilke ve inkılapları gibi konularda birçok konferans verildiği görülmüştür. Bu konferanslarla tarih bilinci inşa edilmeye çalışılmıştır. Atatürk ilke ve inkılapların savunulması ve korunması gerekliliği üzerinden bir tür sorumluluk bilinci yüklenmek istenmiştir. Dönemin yeni tarih ve dil görüşleri ekseninde Türklüğün kökeni, dili ve tarihi gibi konularda ortak bir fikir birliğine ulaşılmak ve uzak geçmiş anlatılarıyla Türklük üzerinden süreklilik algısı oluşturulmak istendiği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca incelenen dönemin şartları içinde düşünüldüğünde formal eğitimin dışında kalmış yetişkinler için eğitim-öğretim faaliyetlerine merkezi bir önem verilmesi kimlik ile eğitimin doğrudan ilişkisini bir kez daha ortaya koymuştur. Bu bağlamda dönemin tarihsel anlayışının çeşitli konferanslar vasıtasıyla sistematik bir şekilde halka aktarılmış olması da tarih eğitimi açısından önemli bulunmuştur

AN EXAMPLE OF THE HISTORY EDUCATION ACTIVITIES IN PEOPLE HOUSES: HISTORICAL CONFERENCES (1931-1952)

Education and training practices received attention from the government in the early Republican era so as to build a new national identity. Challenges arose in helping people adopt the reforms and in building a common cultural heritage because the schooling rates were low and it was hard to contact public circles who were not part of formal education. As a result, the need for a systematic adult education structure became obvious and People’s Houses were established all around the country. People’s Houses were divided into 9 different areas of operation and had one separate branch for areas such as language, history, literature, fine arts, sports, theatre etc. The current study explores People’s Houses, which were considered to be formal educational institutions actively operating between 1932 and 1951, in relation to their activities in the area of history education, construction of historical consciousness and/or national identity. In this regard, conferences on history were analyzed. The analyses showed that several conferences were held regarding the origins of Turks, greatness of the Turkish history, National War of Independence, Ataturk’s Principles and Reforms. These conferences attempted to build historical consciousness. They also aimed to develop a sense of responsibility in terms of the need to preserve and defend Ataturk’s principles and reforms. Besides, within the framework of the language and history understanding of the time, it was aimed to reach a consensus as to the origins, language and history of Turks and to build a sense of continuity by means of distant past narratives on Turkishness. Furthermore, considering the conditions of the respective era, the fact that central importance was attached to the education of adults who were not part of formal education system has once again proved that identity and education are directly linked to each other. Within this context, infusion of the historical perspective of the time into people by means of a range of conferences has been considered an important practice for the teaching of history

PDF

___

Ahcı, A. (2007). Balıkesir Halkevi’nin Türk Modernleşmesi Yönündeki Faaliyetleri (1933-1951). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
Ahmad, F. (2010). Bir Kimlik Peşinde Türkiye. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Akkuş, M. (2004). Bursa Halkevi ve Uludağ Dergisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İzmir
Aslan, N (2007). Bursa Halkevi Uludağ Dergisi ve Türk Devrimi. İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İstanbul.
Aydın, S. (2006). Cumhuriyet’in İdeolojik Şekillenmesinde Antropolojinin Rolü: Irkçı Paradigmanın Yükselişi. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Kemalizm. A. İnsel (Ed.). İletişim Yayınları, İstanbul.
Boğazlıyan, B. (2011). Bir Halk Eğitim Kurumu Olarak Amasya Halkevi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Ceylan, H. (2011). Niğde Halkevi ve Akpınar Dergisi’nin Halk Bilimi Açısından Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
Civci, S. (2013). Halkevleri ve İzmir Halkevi’nin Faaliyetleri (1932-1951). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir
CHP (1932). Cumhuriyet Halk Fırkası Halkevleri Talimatnamesi. Hâkimiyet-i Milliye Matbaası, Ankara.
CHP (1938). Halkevleri Öğreneği. Recep Ulusuoğlu Basımevi, Ankara.
CHP (1940a). Halkevleri Çalışma Talimatnamesi. Zerbamat Basımevi, Ankara.
CHP (1940b). Halkevleri İdare ve Teşkilat Talimatnamesi. Zerbamat Matbaası, Ankara.
Çağatay, S. (2009). Türkiye'de İslam, Laiklik ve Milliyetçilik. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Çeçen, A. (2000). Atatürk'ün Kültür Kurumu Halkevleri. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
Çolak, Y. (2007). Türk devrimi, devlet ve kültür. Muhafazakar Düşünce, 12, 11-28.
Dilek, H. (2013). Mardin Halkevi ve Faaliyetleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İstanbul.
Duman, S. (2013). Modern Türkiye'nin İnşasında Halkevleri ve Sivas Halkevi Örneği. Ankara: Berikan Yayınevi.
Ergen, S. (2007). Türkiye’de Halkevleri ve Elazığ Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
Fıçıcı, N. (2013). Gümüşhane Halkevleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Erzurum.
Gümüşoğlu, F. (2005). Ülkü Dergisi ve Kemalist Toplum. İstanbul: Toplumsal Yayınları
Gündoğdu, Ş. (2013). Bitlis ve Bitlis Halkevi (1943-1951). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
Kapusuzoğlu, Y. B. (2013). Antalya Halkevi ve Faaliyetleri (1932-1951).Yüksek Lisans Tezi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Karadağ, N. (1998). Halkevleri Tiyatro Çalışmaları 1932-1951. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
Kardaş, C. (2007). Diyarbakır Halkevi ve Karacadağ Dergisinin Halkbilim Açısında Değerlendirilmesi (1932-1951). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
Karpat, K. (2008). Türk Demokrasi Tarihi. İmge, İstanbul.
Kaş, H. (2007). Isparta Halkevi Çalışmaları ve Ün Dergisi ( 1934-1950). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Ankara.
Kaya, B. (2008). Bir Halk Eğitim Kurumu Olarak İzmit Halkevi (1932-1951).Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Kayacan, R. (2012). Sosyal Bilgiler Dersinin “Gruplar, Kurumlar ve Sosyal Örgütler” Öğrenme Alanı Bağlamında Burdur Halkevi Ve Faaliyetleri (1935-1945). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
Kaynar, O. ( 2007). Konya Halkevi’nin Türk Modernleşmesindeki Faaliyetleri (1932–1951). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
Kurtkapan, H. (2009). Adana Halkevi Görüşler Dergisinin Türk Modernleşmesi Açısından Analizi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
Kümür, U. (2014). Siirt Halkevi ve Faaliyetleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
Mardin, Ş. (1992). Jön Türklerin Siyasi Fikirleri. İletişim, İstanbul.
Özer, İ. (2010).Türk Modernleşmesinde Halkevleri ve Diyarbakır Halkevi Örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Polat, C. (2010). Halkevleri’nden Bir Kesit: Bolu Halkevi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Sürme, E. (2009). Niğde Halkevi (1933 – 1951). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
Şahin, H. (2010). Kütahya Halkevi’nin Kuruluşu ve Faaliyetleri (1932-1937). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
Şimşek, S. (2002). Bir İdeolojik Seferberlik Deneyimi: Halkevleri 1932-1951. Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul.
Tekdurmaz, B. (2004). Balıkesir Halkevi Çalışmaları ve Kaynak Dergisinin Sistematik İndeksi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
Tekin, N.M. (2012). Erzurum ve Kars İlleri Halkevleri Dergileri: Yayla ve Doğuş. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bozok Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yozgat.
Titiz, H. (2012). Cumhuriyet Döneminde Halkevlerinin Eğitim Ve Tarih Çalışmaları 1932-1951 (Akdeniz Bölgesi Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Topçuoğlu, H. (2004).1932-1951 Yıları Arasında Ordu Halkevi’nde Yapılan Halkbilim Çalışmaları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
Turan, T. (2004). Isparta Kültür Tarihinden Bir Kesit: Isparta Halkevi ve Faaliyetleri (1933-1969). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Konya.
Yaşar, H. (2008). Sinop Halkevi ve Faaliyetleri (1932-1951). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
Yıldırım, T. (2014). Meşrutiyetten Günümüze Tarih Ders Kitaplarında Türk Kimliğinin İnşası. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayınevi, Ankara.