CUMHURBAŞKANLIĞI ARŞİVİ BELGELERİ IŞIĞINDA MÜDAFAA-İ HUKUK GRUBU’NUN KURULUŞU VE ÜLKE GENELİNDE GRUBA AİT HEYET-İ MERKEZİYE LİSTELERİNİN OLUŞTURULMASI

Müdafaa-i Hukuk Grubu'nun kurulduğu dönemde, Türkiye Büyük Millet Meclisi çatısı altında siyasi parti veya partiler mevcut değildi. Onun yerine, Sivas Kongresi'nde oluşturulan Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti etkili olmuştu. Başlangıç itibarıyla milletvekilleri arasında düşünce bakımından tam bir mutabakat vardı. Fakat zaman geçtikçe, Meclis'te ortaklaşa bir çalışmanın sağlanıp düzenlenmesinde güçlükler belirmeye başladı. En basit konularda bile oylar dağılmaya başlamıştı. Olağanüstü şartların yaşandığı bir ortamda Meclis'te iş görülemiyordu. Bu duruma bir çare olmak üzere 1920 yılının ortalarında birtakım gruplar oluşturulmaya çalışıldı. Bu gruplar, Mustafa açıklamasından sonra ortaya çıkmaya başlamışlardı. Kemal'in Eylül 1920'de Halkçılık programını

THE FOUNDING OF THE MUDAFAA-I HUKUK (DEFENDERS OF LAW) PARTY AND THE MAKING OF THE COUNTRYWIDE HEYET-I MERKEZIYE (CENTRAL COMMISSION) LISTS IN THE LIGHT OF THE PRESIDENCY ARCHIEVES

There were no political parties during the time of the foundation of the Turkish Parliament (Grand National Assembly of Turkey). Instead, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti (The Union for the Defence of Law in Anatolia and Rumelia) was efficient. At the beginning, there was total agreement among the representatives. But in time, difficulties arose in procuring and organising cooperative work. Votes were scattered even in simplest matters. The Parliament, thus, turned inactive in a time of great burdens. To solve the problem, in the mid1920s, some political groups were founded. These groups began to surface after Mustafa Kemal publicised his agenda of Populism on 13th September 1920. These groups were Tesanüt (Solidarity) Group, İstiklâl (Freedom) Group, Müdafaa-i Hukuk (Defenders of Law) Society, Halk (People’s) Society, Islahat (Reformation) Group etc. Apart from them, there were also some nameless minor groups founded for special purposes. Recognising the impossibility of moving on by uniting or supoorting the groups at hand, Mustafa Kemal started to work on the foundation of a new group to establish unity and solidarity within the Parliament. After negotiating with the reformist members of the Parliament in groups in the presidency residence, Mustafa Kemal decided to form a stately political group with the name of Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Group (The Defence of Law in Anatolia and Rumelia Group). Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Group (The Defence of Law in Anatolia and Rumelia Group) was establihed on 10th May 1921. Also known as the First Group, the Defence of Law Group held its firts meeting at the Conference Hall of the Teachers’ School (Erkek Öğretmen Okulu) in the presence of its 133 members. Mustafa Kemal was elected the president of the group

PDF

___

Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Kutu: 2-4, Dosya: 14/2, Fihrist: 69/5
Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Kutu: 2-4, Dosya: 14/2(Defter)
“Atatürk ” , İslâm Ansiklopedisi I, İstanbul 1993
Atatürk Araştırma Merkezi, Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri (Bugünkü dille), (Bügünkü dille yayına hazırlayanlar: Ali Sevim vd.), Ankara 2006
Askerî Tarih Belgeleri Dergisi, Sayı: 77, Belge:1685
Genelkurmay Başkanlığı, Harp Tarihi Vesikaları Dergisi S:19, Belge No:495
Genelkurmay Başkanlığı, Harp Tarihi Vesikaları Dergisi S:22, No: 495, 562, 573, 575
GEREDE, Hüsrev, Hüsrev Gerede’nin Anıları(19 Mayıs 1919-10 Kasım 1938), İstanbul 2002
GOLOĞLU, Mahmut, Milli Mücadele Tarihi- I Erzurum Kongresi, İstanbul 2008
GOLOĞLU, Mahmut, Sivas Kongresi, Ankara 1969
GÜNER, Zekai, O. Kabataş, Millî Mücadele Dönemi Beyannameleri ve Basını, Ankara 1990
GÜNEŞ, İhsan, Birinci TBMM’nin Düşünce Yapısı (1920-1923), Ankara 1997, s. 70
Hey’et-i Temsiliye Kararları, (Yay. Bekir Sıtkı Baykal), Ankara 1974
Heyet-i Temsiliye Tutanakları, (Haz. Uluğ İğdemir), Ankara 1989
İĞDEMİR, Uluğ, Sivas Kongresi Tutanakları, Ankara 1999
KANSU, Mazhar Müfit, Erzurumdan Ölümüne Kadar Atatürkle Beraber I, Ankara1986
KANSU, Mazhar Müfit, Erzurumdan Ömümüne Kadar Atatürkle Beraber II, Ankara 1986
KARABEKİR, Kâzım, İstiklâl Harbimiz, İstanbul 1988
KARACA, Taha Niyazi, Son Osmanlı Meclis-i Mebusan Seçimleri, Ankara 2004
KASALAK, Kadir, Millî Mücadele’de Manda ve Himaye Meselesi, Ankara 1993
KAYMAZ, Nejat, “Misâk-ı Millî Üzerinde Yapılan Tartışmalar Hakkında” VIII. Türk Tarih Kongresi (11-15 Ekim 1976), Kongreye Sunulan Bildiriler III, Ankara 1983
MENÇ, Hüseyin, Milli Mücadele Yıllarında Amasya Olaylar-Belgeler-Portreler, Amasya 2007
ÖZGÜL, Cemil, Heyet-i Temsiliyenin Ankara’daki Çalışmaları, Ankara 1989
ÖZSOY, Osman, Saltanat’tan Cumhuriyet’e Giden Yolda Kurtuluş Savaşı’nın Perde Arkası, İstanbul 1999
Rauf Orbay’ın Hatıraları, Yakın Tarihimiz III, Sayı: 27, İstanbul 1962-1963 SELVİ, Haluk, Millî Mücadele’de Erzurum (1918-1923), Ankara 2000
TURAN, Şerafettin, Türk Devrim Tarihi I: İmparatorluğun Çöküşünden Ulusal Direnişe, Ankara 1991
Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türk Parlamento Tarihi (Meşrutiyete Geçiş Süreci: I. ve II. Meşrutitiyet) I, Ankara 1997
Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türk Parlamento Tarihi, Millî Mücadele ve T.B.M.M. I. Dönem (1919-1923) I, Ankara 1994
UNAT, Faik Reşit, “Atatürk’ün Ankara’ya Gelişi”, Tarih Vesikaları Dergisi II/10, Ankara 1942