BULGARİSTAN’DAN SEYHAN’A TÜRK GÖÇÜ

Osmanlı Devleti, Balkanlarda gerçekleştirdiği fetihler neticesinde ele geçirdiği yerlere Anadolu'dan getirmiş olduğu Türkmenleri iskân etmiştir. Ancak Osmanlının 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Balkanlardaki topraklarını kaybetmeye başlamasıyla birlikte süreç tersine dönmüş ve Balkanlardan Anadolu'ya yoğun bir göç başlamıştır. Bu bağlamda Balkan coğrafyasından Anadolu'ya ilk büyük Müslüman/Türk göçü, 93 Harbi olarak da bilinen 1877-1878 yılındaki Osmanlı-Rus Savaşı ile birlikte gerçekleşmiştir. Bu tarihten itibaren de zaman zaman azalıp artmakla birlikte yakın döneme kadar devam etmiştir. Göçlerin yoğun olarak gerçekleştiği ülkelerden birisi de Bulgaristan'dır. II. Dünya Savaşına Almanya'nın yanında girmiş olan Bulgaristan, savaş esnasında Sovyetler Birliği'nin işgaline uğramış ve bu esnada rejim değişikliği yaşamıştır. İdareyi ele geçiren "Vatan Cephesi" adındaki komünist yönetimin uygulamış olduğu politikalar ise başta Türkler olmak üzere ülkedeki etnik azınlıkların gelecek kaygısı yaşamasına neden olmuştur. Bunun üzerine Bulgaristan'da daha fazla kalamayacaklarını başlamışlardır. Bunun neticesinde 1950-1951 yılları arasında Bulgaristan'dan Anadolu'ya yaklaşık olarak 155.000 kişi göç etmiştir. Ekseriyeti çiftçi olan bu göçmenlerin bir kısmı Seyhan vilâyetine iskân olunmuştur. Hatta Seyhan, tarımsal potansiyelinin yüksekliği ve nüfus yoğunluğunun düşüklüğü gibi nedenlerden dolayı göçmenlerin yoğun olarak iskân edildiği şehirlerden birisi olmuştur

TURKISH MIGRATION FROM BULGARIA TO SEYHAN (1950– 1951)

The Ottoman State had resettled Turkmens who has been taken from Anatolia, to the places which had been seized as a result of its conquests in Balkans. But from the second half of 19th century, when it had started to lose its own land in Balkans, the process reversed and an intensive migration had started from Balkans to Anatolia. In this context, the first great Muslim/Turkish migration from Balkan geography to Anatolia has been realized by Ottoman-Russian war in 1877-1878 which is also known as 93 War. From this date, although the migration decreased and increased from time to time it has been continued until recently. Bulgaria is one of the countries to which the migration has been made intensively. Bulgaria who participated the World War II beside Germany has been occupied by Soviet Union and during that time it has experienced a regime change. The politics applied by communist regime called "Motherland Front" which seized administration had caused that the country's ethnic minorities including the Turks having felt anxiety over the future. Then, the Turks who understood that they could not stay in Bulgaria more, began to migrate to Anatolia. Thus, nearly 155.000 people have migrated from Bulgaria to Anatolia between the years 19501951. Some of these people, most of them were farmers, have been resettled to Seyhan province. Even, Seyhan Province has been one of the cities to which immigrants has been resettled intensively, because of its high potential of agriculture and low population density. In this study, the reasons of the migrations from Bulgaria to Anatolia from the last period of Ottoman state until 1960’s have been examined and settlement process of the immigrants coming during the migration between the years 1950-1951 and resettled to Seyhan has been considered

PDF

___

BCA, Adana Merkez, Ceyhan, Kadirli, Kozan, Osmaniye, Yumurtalık Muhacir Esas Kayıt Defteri.
BCA, Kozan İlçesi 1951 Yılı Bulgaristan Göçmenlerine Ait İskân Esas Defteri.
BİGD, Genel Nüfus Sayımı (20 Ekim 1935), İstanbul 1937.
BİGM, 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı, Ankara 1950.
22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı, (bt ve byy).
BİUM, 1955 Genel Nüfus Sayımı, Ankara 1957.
BDİE, 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı, Ankara 1963.
Düstûr
Resmî Gazete
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi
SÜRELİ YAYINLAR
Hür Fikir
İdare
Seyhan
Türk Sözü
Vatandaş
Yeni Adana
AKÇA, Bayram, “1923-1953 Arası Türk Bulgar İlişkileri ve 1950-1951 Yıllarında Muğla Vilâyetine İskân Edilen Bulgaristan Muhacirleri” Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.XVIII, S.52 (Mart 2002), s.249-266.
ARSLAN, Zehra, “Demokrat Parti İktidarının 1950-1951 Yıllarında Bulgaristan’dan Türkiye’ye Göç Eden Göçmenlere Yönelik Politikası (1950-1951)”, Uluslararası Balkan Sempozyumu Bildirileri, Isparta 2012, s.329-344.
ATABAY, Mithat, “Çingene Sorunu ve 1950-1951 Yıllarında Bulgaristan’dan Çanakkale’ye Göçler” Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, S.13 (Güz 2012), s.59-72.
BERBER, Ferhat, İmparatorluktan Cumhuriyete Manisa ve Göçler (1860-1960), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara 2010.
ÇAĞLAYAN, Savaş, Bulgaristan’dan Türkiye’ye Göçler (Bulgaristan Halk Cumhuriyeti’nin İlanından Günümüze), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir 2007.
ÇANAK, Erdem, Cumhuriyet Döneminde Tarihi, Sosyal, Siyasal ve Ekonomik Yönüyle Seyhan (Adana) Şehri (1923-1956), Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Manisa 2013.
ÇOLAK, Filiz, “Bulgaristan Türklerinin Türkiye’ye Göç Hareketi (1950-1951)”, Tarih Okulu, S.XIV (İlkbahar-Yaz 2013), s.113-145.
DOĞANAY, Filiz, Türkiye’ye Göçmen Olarak Gelenlerin Yerleşimi, Ankara 1996 (http://ekutup.dpt.gov.tr/yerlesim/doganayf/gocmen.html. Erişim tarihi: 06.03.2010).
GERAY, Cevat, Türkiye’den ve Türkiye’ye Göçler ve Göçmenlerin İskânı (1923-1961), Ankara 1962.
HACIOĞLU, Sevim, Bulgaristan Türklerinin Sosyo-Kültürel Değişimi (1944-1989), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2002.
HAYTAOĞLU, Ercan, “Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemlerinde Bulgaristan’dan Denizli’ye Yapılan Göçler”, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, S.2 (Güz 2005), s.73-90.
HAKOV, Cengiz, “Bulgaristan Türklerinin Göçmenlik Serüveni”, Türkler, C.20, Ankara 2000, s.371-376.
LÜTEM, Ömer E., Türk-Bulgar İlişkileri 1983-1989, C.I (1983-1985), Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayını, Ankara 2000.
LÜTEM, Ömer E., “Tarihsel Süreç İçinde Bulgaristan Türklerinin Hakları”, Balkan Türkleri, Balkanlarda Türk Varlığı, (Der. Erhan Türbedar), Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayını, Ankara 2003, s.44-60.
ÖZGİRAY, Ahmet, “Türk-Bulgar Siyasi İlişkileri (1920-1938)”, Tarih İncelemeleri Dergisi, S.X (1995), s.55-64.
ÖZGÜR, Ulvi, Bulgaristan Türklerinin 1950-1951 Yıllarında Türkiye’ye Göçleri, İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2007
SANDER, Oral, Balkan Gelişmeleri ve Türkiye (1945-1946), Ankara Üniversitesi Yayını, Ankara 1969.
SOYSAL, İsmail, Türkiye’nin Siyasal Andlaşmaları, C.I (1920-1945), Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara 2000.
ŞEREFLİ, Ahmet Şerif, Bulgaristan’daki Türkler (1879-1989), Kültür Bakanlığı Yayını, Ankara 2002.
ŞİMŞİR, Bilal N., “Bulgaristan Türkleri ve Göç Sorunu”, Bulgaristan’da Türk Varlığı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1985.
ŞİMŞİR, Bilal N., Bulgaristan Türkleri (1878-2008), Bilgi Yayınevi, Ankara 2012.
TANOĞLU, Ali, “Bulgaristan Türklerinin Son Göç Hareketi (1950-1951)”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, C.14 (Ekim 1952-Temmuz 1953), s.129-161.
TODOROVA, Maria, “Balkanlarda Osmanlı Mirası”, Yeni Balkanlar, Eski Sorunlar, (Der. Kemali Saybaşılı, Gencer Özcan, ), Bağlam Yayınları, İstanbul 1997, s.117-145.
TOĞROL, Beğlan, 112 Yıllık Göç (1878-1989), Boğaziçi Üniversitesi Yayını, İstanbul 1989.
TURAN, Ömer, “Bulgaristan Türklerinin Bugünkü Durumu”, Yeni Türkiye, S.3, Ankara 1995.
TURAN, Ömer, “Geçmişten Günümüze Bulgaristan Türkleri”, Balkan Türkleri, Balkanlarda Türk Varlığı, (Der. Erhan Türbedar), Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayını, Ankara 2003, s.18-43.
1- Adı-Soyadı: Mecit Sağır Doğum Yeri-Tarihi: Şumnu 1942.
Görüşme Yeri-Tarihi: Ceyhan/18 Nisan 2014.
2- Adı-Soyadı: Halil Karaatlı Doğum Yeri-Tarihi: Osmanpazarı (Omurtag) 1923.
Görüşme Yeri-Tarihi: Kadirli/23 Nisan 2014.
3- Adı-Soyadı: Zülküf Pekşen Doğum Yeri-Tarihi: Osmanpazarı (Omurtag) 1942.
Görüşme Yeri-Tarihi: Kadirli/23 Nisan 2014.