ÇOK PARTİLİ DÖNEMDE DOĞU ANADOLU’DA SEÇİMLERE BİR ÖRNEK AĞRI (KARAKÖSE) SEÇİMLERİ (1946-1960)

Türkiye'de II. Dünya Savaşı'nın sona ermesiyle çok partili bir hayat başlamıştı. Demokrat Parti'nin kurulmasıyla birlikte tek parti yönetimi yerini çoğulcu bir yapıya bırakmıştı. DP ile birlikte Doğu Anadolu'da da önemli gelişmeler yaşanmış, özellikle Ağrı'da önemli değişikler kaydedilmişti. DP, 1946 Seçimlerinde Ağrı'da teşkilat çalışmalarını tam olarak tamamlamadığı için CHP seçimleri kazanmıştı.1950 Seçimleri ile muhalefet çalışmalarını tamamlayarak CHP ile ciddi bir rekabete girmiş, Ağrı'da seçimleri ciddi bir farkla kazanmasıyla Türk siyasetinde dengeler değişerek yeni bir dönem başlamıştı.1954 Seçimlerine kadar Ağrı'da yatırımlarını arttıran DP, Doğu Anadolu'daki birçok kentten farklı olarak seçimlerde yükselişini sürdürmüştü. Bu yükselişini sürdürmesi Parti Teşkilatı'ndan ziyade Bakan Celal Yardımcı ve Nakşibendi olan Kührevi ailesinin kişisel çabaları ve bölgede oluşturdukları güçlü bir nüfuz yapısıyla gelişmişti. Özellikle Bakan Celal Yardımcı, hükümette yer almasının etkisiyle Ağrı'da önemli yatırımlara imza atmıştı. Demokrat Parti, 1954'te Doğu Anadolu'nun birçok kentinde oy kaybederken, Ağrı'da ise farklı bir durum ortaya çıkmış, Demokrat Parti, CHP karşısında yükselişini sürdürmüştü.1957 Seçimlerinin yaklaşmasıyla birlikte CHP, Ağrı'da bu yapıyı kırmak için taşrada ciddi şekilde çalışma başlatmış, geleneksel olarak izlediği merkezden sorun çözme yerine köy köy dolaşmış, seçmenlerle yüzyüze görüşmeler yaparak farklı bir görüntü sergilemişti.1957 Seçimleri oy kaybetmesine rağmen DP'nin zaferi ile sonuçlanmıştı.1957'den sonra özellikle Vatan Cephesi'nin kurulmasıyla Ağrı'da iki parti arasındaki çekişme artmıştı

IN THE MULTIPARTY ERA AN EXAMPLE TO THE EASTERN ELECTIONS AĞRI (KARAKÖSE) ELECTIONS (1946-1960)

Turkey With the end of World War II had begun a multiparty life.With the establishment of the Democratic Party's one-party rule had left the place a pluralistic structure.Democratic Party of important developments took place in Eastern Anatolia, especially significant changes in pain were recorded.Ağrı in the organization of elections in 1946 has not completed the work exactly the CHP won the elections. 1950 Elections completed its organizational structure and the opposition have entered into serious competition with the CHP, the Ağrı is a serious win the elections with the start of a new era in Turkish politics had changed balances. 1954 elections to increase their investments in Ağrı DP, unlike many cities in Eastern Anatolia had continued to rise in elections. This, rather than continue to rise Party Organization and Deputy Minister Celal Yardımcı Naqshbandi Kührevi family that they create in the region of the personal efforts and has developed a strong penetration structure. In particular, Deputy Minister Celal Yardımcı with the effect of participation in the government had signed to major investments Ağrı. The Democratic Party lost votes in many cities in Eastern Anatolia in 1954, Ağrı is a different situation emerged in the Democratic Party, the CHP had continued to rise across the street.With the approach of the 1957 elections.CHP to break these structures in Ağrı provinces have started working seriously traditionally followed wandering from village to village centers instead of solving the problem by making face to face interviews with voters had exhibited a different profile. Despite losing the vote in 1957 elections had ended with the victory of the DP.Fatherland Front, especially after 1957 with the establishment of contention between the two parties had increased in Ağrı

PDF

___

AĞAOĞLU, Samet, Siyasi Günlük-Demokrat Parti’nin Kuruluşu, Haz: Cemil Koçak, İletişim Yayınları, İstanbul 1992.
AHMAD, Feroz TURGAY, Bedia, Türkiye’de Çok Partili Politikanın Açıklamalı Kronolojisi 1945-1971, Ankara 1976.
ALDEMİR, Fadime, 1950 Seçimleri,(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara 2001.
AYDEMİR, Şevket Süreyya, Menderes’in Dramı, İstanbul 1984.
BABAN, Cihat, Portreler, İstanbul 1970.
CERRAHOĞLU, Piraye Bigat, Demokrat Parti Masalı, Milliyet Yayınları, İstanbul 1996.
DANIŞMAN, Emin Kirman, Çok Partili Döneme Geçiş Süreci ve Türk Siyasal Kültüründe Muhalefet Olgusunun Gelişimi ( 1946-1950), ( Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi ), Isparta 2006.
ERDEM, Tarhan, Anayasalar ve Seçim Kanunları(1876-1982),İstanbul 1982.
EROĞUL, Cem, Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi, İmge Kitabevi, Ankara 2003.
KARPAT, Kemal, Türk Siyasi Tarihi, Timaş Yayınları, İstanbul 2012.
KÜHREVİ, Kasım, Nakşibendiliğinin Kuruluşu ve Gelişimi, İstanbul 1950.
SARISÖZEN, Güner, DP Milletvekili Albümü (1946-1950), Ankara 1998.
TANEL, Demirel, Türkiye’nin Uzun On Yılı Demokrat Parti İktidarı ve 27 Mayıs Darbesi, İstanbul.
TOKER, Metin, Tek Partiden Çok Partiye Geçiş, Milliyet Yayınları,1970.
TUNAYA, Tarık Zafer, Türkiye’de Siyasi Partiler 1859-1952, Doğan Kardeş, İstanbul 1952.
TUNCER Erol - DANACI, Necati, Çok Partili Dönemde Seçimler ve Seçim Sistemleri, Ankara 2003.
TUNCER, Erol - DANACI, Necati, Çok Partili Dönemde Seçimler ve Seçim Sistemleri, Ankara 2003.
TUNCER, Erol, 1946 Seçimleri, Ankara 2008.
URAN, Hilmi, Meşrutiyet, Tek Parti, Çok Parti Hatıralarım(1908-1950),Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2007.
YALMAN, Ahmet Emin, Gördüklerim, Yaşadıklarım IV, İstanbul 1971.
YÜCEL, M.Serhan, Demokrat Parti, Ülke Kitapları, İstanbul 2001.
BAŞER, Celal, “Hizip Yaratmayınız” Yayla 18 Mart 1954.
BAŞER, Celal, “İktidarda DP Kalavcaktır.” Yayla 23 Mart 1954.
C.B. “Demokrat Parti Milletin Hürriyet Aşkından Doğmuştur.” Demokrat Ağrı, 18 Ekim 1957.
MÜNİR, Bedri, “Şefkatli, Böyle Tenkit Olmaz” Karaköse, 28 Nisan 1954.
SARAÇOĞLU, “ Dünkü Şark ve Karanlık Mazi” Yayla,26 Eylül 1953.
SARAÇOĞLU, Şeref “Demokrat Parti ve Kuruluşu, XI ” Yayla,20 Temmuz 1953.
SARAÇOĞLU, Şeref, “ Bize Bizden Olanlara Kürt Diyenlere Sesleniyorum” Yayla,14 Ekim 1953.
SÖNMEZ, Cahide Sınmaz, “Demokrat Parti İktidarının ilk icraatlarına Bir Örnek: Bazı Suç ve Cezaların Affı Hakkında Kanun”,Yönetim Bilimleri Dergisi, X/20,s.111-136.