12079

BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ TÜRK BASININDA GÖÇMENLER MESELESİ

Yunanistan, Balkan savaşları sonucunda Makedonya başta olmak üzere idaresi altındaki yerlerde uyguladığı baskıcı siyaset nedeniyle Türk ve Müslüman toplumların yaşadıkları bölgeleri terk ederek göç etmelerine neden olmuştu. Bu göç hareketleri sebebiyle mevcut dengeler sarsılmış Türkiye ve Yunanistan arasında artan gerginlik, güvensizlikle beraber Anadolu’dan da Yunanistan’a Rum göçlerinin yaşanmasına sebep olmuştu. Osmanlı Devleti, göç meselesi konusunda, Dâhiliye Nazırı Talat Bey’i görevlendirerek, gereken tedbirleri almıştı. Yapılan incelemeler neticesinde, Yunanistan tarafından ortaya atılan iddiaların, asılsız olduğu anlaşılmış, Rumlara karşı herhangi bir saldırıda bulunulmadığı gibi Rum göçlerinin asıl sebebinin, Yunanistan’ın Türkiye başta olmak üzere diğer bölgelerdeki Rum nüfus üzerindeki propagandaların sonucunda yaşandığı görülmüştü. Yapılan araştırmalarda, Yunanlıların Makedonya ve diğer bölgelerde ki, Türk-Müslüman halkı üzerinde uyguladığı baskı ve şiddetin bu bölgelerdeki Türk ve İslam toplulukları göçe mecbur bıraktıkları anlaşılmıştı. Yunanistan’ın, parlak vaatlerle ya da Anadolu’daki Rumlar üzerinde propagandalarla korku salması Rum nüfusun göç etmesine sebep olmuştu. Osmanlı Hükümetince gerekli tedbirler alınmış ve olayları incelemek üzere Atina sefiri Galip Kemali Bey vasıtasıyla girişimlerde bulunarak durumla ilgili Büyük Devletlerin elçilerine bilgi verilmişti. Yunanlıların iddia ettiği gibi Türkiye Rumlarının göçleri hususunda, Türkiye’nin Rumlar üzerinde baskı ve şiddet uyguladığı yönündeki haberleri asılsızdı. Gerçekte ise Yunanistan, Makedonya Müslümanlarına karşı baskıda bulunmuştu. Adalar meselesi ve sonrasında Türkiye’nin donanmasını güçlendirmek yolundaki başarılı teşebbüsleri, Yunanistan’ı endişeye sevk etmişti. Yunanistan, kendisini mazlum göstermek adına asılsız birtakım iddialarda bulunmuş kendisini güvence altına almak istemiş ve büyük devletlere başvurarak Türkiye Rumları lehinde müdahale edilmesini talep etmişti. Bu çalışmada Birinci Dünya Savaşı öncesi Türkiye-Yunanistan arasındaki göç meselesi dönemin basını, arşiv vesikaları ve telif tetkik eserlerden yararlanılarak değerlendirilmeye çalışıldı. Yunanistan’ın Trakya göçleri meselesinin gerçek sebeplerini değiştirerek Avrupa halkının düşüncesini nasıl etkilemeye çalıştığı ve bu amaçla gazetelerde hangi tür haberlerin yer aldığı incelendi. Türkiye, Büyük Devletlerin elçiliklerine vermiş olduğu bilgilerde, asıl zor durumda olan ve şiddet gören kesimin Makedonya Müslümanları olduğunu, bölgede yaptığı incelemelerin sonucunda ortaya çıkan raporlarla anlatmaya çalışmıştır. İslam topluluklarına karşı reva görülen davranışlardan dolayı Yunanistan’ın protesto edilmesinin gerekliliği ifade edilmiştir. Yunanistan ve Türkiye arasında görüşmeler sonucunda Yunanistan’ın sahip bulunduğu Makedonya kısmındaki Türkler ile Trakya ve Batı Anadolu’daki Rumların mübadele edilmesine dair anlaşma yapılmış ancak I. Dünya Savaşının ortaya çıkmasıyla bu olay gerçekleşememiştir.

THE ISSUE OF MIGRANTS IN TURKISH PRESS BEFORE THE FIRST WORLD WAR

PDF

___

ATASE( Askeri Tarih Ve Stratejik Etüt Başkanlığı), BDH (Birinci Dünya Harbi), D (Dosya), F (Fihrist), K (Klasör).
BDH, K.1661, D.31, F.022–01.
BDH, K.1661, D.31, F.017.
BDH, K.1661, D.31, F.028–01.
BDH, K.1657, D.37–19, F.037–02.
BDH, K.1657, D.37–19, F.037–03.
Ağanoğlu, H. Y. (2001). Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Balkanların Makus Tarihi Göç. İstanbul: İz Yay.
Bahadır, G. (2002). Batı'dan Doğu'ya Uzanan Çizgide Balkanlar Ve Türkler. Konya: Çizgi Yay.
Bayur, Y. H. (1951). Türk İnkılabı Tarihi (Cilt II). Ankara: TTK Yay.
Binark, İ. (1998). Türk-Yunan Münasebetlerinin Dünü Ve Bugünü. Ankara: Türk Ocakları Yay.
F. Stephen Larrebee, I. L. (2004). Türk Dış Politikası. İstanbul.
Gürel, S. Ş. (1993). Tarihsel Boyut İçinde Türk-Yunan İlişkileri(1821-1993). Ankara: Ümit Yay.
İlhan, S. (1989). Türk-Yunan İlişkileri El Kitabı. Konya: Dokuz Eylül Üniversitesi Yay.
Mccarty, Justin. (2014). Ölüm Ve Sürgün. Ankara: TTK Yay.
Nadi, Y. (1914, Nisan 29). Siyasiyat. Tasviri Efkâr.
Nadi, Y. (1914, Mayıs 3). Siyasiyat, Babı Alinin Muhtırası. Tasviri Efkâr.
Öztuna, Y. (1978). Başlangıcından Zamanımıza Kadar Büyük Türkiye Tarihi (Cilt VII). İstanbul: Ötüken Yay.
Söylemezoğlu, G. K.(1946). Galip Kemal Söylemezoğlu Hatıraları, Atina Sefareti (1913-1916), Türkiye Yay.
Şimşir, N. B. (1989). Ege Sorunu, Belgeler (Cilt II). Ankara: TTK Yay.
Vaner, S. (1990). Türk-Yunan Uyuşmazlığı. İstanbul: Metis Yay.
"Makedonya Müslümanları", "Muhtıra Takdim,". (1914, Mayıs 7). Sabah.
"Osmanlı-Yunan Münesebatı", "Cevabi Nota". (1914, Haziran 23). Sabah.
"Yunanistan", "Devletlere Müracaat". (1914, Nisan 27). Peyam.
Almanya'nın İhtarı. (1914, Haziran 22). Peyam.
Atina Ajansı Neler Yumurtluyor? (1914, Nisan 17). Tasvir-i Efkâr.
Atina'da Ümitler. (1914, Temmuz 10). Sabah.
Babı Alinin Mıhtırası. (1914, Mayıs 3). Peyam .
Bab-ı Alinin Yeni Bir Tesbiti. (1914, Mayıs 7). Peyam.
Boğazlar Hakkında. (1914, Haziran 28). Sabah.
Bulgaristan'ın Mesleki. (1914, Haziran 20). Peyam.
Bulgaristan-Yunanistan. (1914, Nisan 3). Sabah.
Devlet-i Âliyye- Yunanistan. (1914, Haziran 19). Peyam.
Devleti Aliyye-Yunanistan. (1914, Haziran 21). Peyam.
Devletler Yunana Cevap Vermişler. (1914, Nisan 29). Peyam.
Deyli Telgraf'ın Açıklaması. (1914, Temmuz 3). Sabah.
Düvel-i Muazzama Delegeleri. (1914, Haziran 20). Peyam.
Düvel-i Muazzama ve Yunanistan. (1914, Haziran 19). Sabah.
Düvel-i Muazzamanın Mesleki. (1914, Haziran 22). Sabah.
Fevkalade Neler Oluyor? (1914, Nisan 11). Tasvir-i Efkâr.
Galip Kemal Bey'in Raporları. (1914, Nisan 29). Peyam.
Galip Kemali Bey. (1914, Haziran 8). Sabah.
Galip Kemali Bey'in Beyanatı. (1914, Nisan 28). Tasviri Efkâr.
Galip Kemali Bey'in Beyanatı. (1914, Nisan 29). Sabah.
Galip Kemali Bey'in Beyanatı. (1914, Haziran 8). Tasviri Efkar.
Galip Kemali Bey'in Beyannamesi. (1914, Haziran 20). Peyam.
Hakikat Meydana Çıkıyor. (1914, Temmuz 11). Sabah.
Hususi Telgrafımız. (1914, Temmuz 19). Sabah.
İtalya'nın Protestosu. (1914, Nisan 8). Sabah.
Londra'da Fevkalade Bedbinlik. (1914, Haziran 18). Peyam.
Makedonya İslamları. (1914, Mayıs 2). Sabah.
Makedonya Muhacirleri. (1914, Nisan 19). Sabah.
Makedonya Müslümanlarının Hali. (1914, Haziran 12). Sabah.
Makedonya’da Tedkikât. (1914, Haziran 27). Tasviri Efkâr.
Makedonya'da Yunan Çeteleri. (1914, Nisan 1). Sabah.
Mösyö Panas'ın Müracaatı. (1914, Nisan 24). Sabah.
Muhaceret Meselesinin Tarz-ı Halli. (1914, Haziran 25). Peyam.
Muhtelit Komisyon. (1914, Temmuz 1). Sabah.
Muhtelit Komisyon Teşekkülü. (1914, Haziran 23). Sabah.
Rum Muhacirleri. (1914, Nisan 18). Sabah.
Rum Muhacirleri. (1914, Nisan 23). Peyam.
Sakız İslamları. (1914, Temmuz 17). Tasviri Efkâr.
Selanik Ahvali. (1914, Nisan 2). Sabah.
Siyasiyat, Rumlar Niçin Muhaceret Ediyorlar? (1914, Nisan 18). Tasviri Efkâr.
Şarkta Muhaceretler. (1914, Temmuz 11). Peyam.
Takas ve Mahsub. (1914, Haziran 28). Tasviri Efkâr.
Talat Bey'in Beyanatı. (1914, Nisan 25). Sabah.
Talat Bey'in Telgrafı. (1914, Haziran 21). Peyam.
Talat Bey'in Telgrafnamesi. (1914, Haziran 21). Sabah.
Trakya Muhaceratı. (1914, Nisan 27). Sabah.
Türkiye Rumları. (1914, Mayıs 17). Peyam.
Türkiye Rumlarının Muhacereti. (1914, Nisan 25). Peyam.
Türkiye ve Yunanistan. (1914, Mayıs 3). Peyam.
Türkiye-Yunanistan. (1914, Mayıs 17). Sabah.
Venizelos Ne Demiş? (1914, Haziran 11). Sabah.
Venizelos'un Beyanatı. (1914, Haziran 14). Peyam.
Venizelos'un Beyanatı. (1914, Haziran 19). Peyam.
Yunan Mezalimi. (1914, Nisan 20). Tasviri Efkâr.
Yunanın Cevabı. (1914, 27 Haziran). Tasviri Efkâr.
Yunanın Devletlere Verdiği Bir Nota. (1914, 29 Haziran). Tasviri Efkâr.
Yunanın Müracatı. (1914, Nisan 29). Sabah.
Yunanistan da Ahaliyi İslamiye. (1914, Nisan 29). Peyam.
Yunanistan, Selanikte Tevkifat. (1914, Mayıs 5). Tasviri Efkâr.
Yunanistan'ı Protesto. (1914, Nisan 30). Sabah.