Üstün Yetenekli Çocukların Benlik Algıları

Toplum ve gelecek için önemli bir yere sahip olan üstün yetenekli bireylerin kendilerine yönelik düşüncelerini tespit etmek oldukça önemlidir. Genellikle ihmal edilen gruplardan biri olan üstün yetenekli çocukların şu an ki durumlarının, duygularının, düşüncelerinin ve beklentilerinin ne olduğu en önemli konulardan biridir. Bu önemden dolayı üstün yetenekli çocukların düşüncelerini bilmek, hem bu konuya ilgi oluşturup dikkat çekmek açısından hem de üstün yetenekli bireylerle ilgili yapılacak çalışmalara ışık tutması açısından bu araştırma önem taşımaktadır. Ayrıca çocuklara kendilerini ifade edebilme özgürlüğünün verilmesi açısından da çalışmanın uyguluma süreci önem arz etmektedir. Araştırmanın amacı, üstün yetenekli çocukların kendileriyle ilgili düşüncelerini ve benlik algılarını ortaya koymaktır. Araştırmada genel anlamda ‘‘Üstün yetenekli bireyler açısından üstün yetenekli bireyler kimdir? sorusuna cevap aranmaktadır. Bu amaç doğrultusunda, üstün yetenekli olduğu tespit edilmiş ve bu özelliklerinin farkında olan çocuklara, kendileriyle ilgili düşünceleri yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığı ile neler olduğu sorulmuş ve verilen dokümanlara yazmaları istenmiştir. Araştırmada 4. ve 7. sınıflardan gönüllü olarak katılım sağlayan amaçlı örneklem yöntemiyle seçilen üstün yetenekli çocuklardan elde edilen veriler, içerik analizi yöntemiyle incelenerek yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda; katılımcılar yetenek ve üstün yetenek kavramlarının ayrı kavramlar olduğunun farkında olduğunun ve bu kavramları farklı şekilde tanımlamalarına varılmıştır. Üstün yetenekli bireylerin özelliklerine, güçlü oldukları alanlara, zayıf oldukları alanlara ve ilgi duydukları alanlar ile ilgi duyma sebeplerinin neler olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Üstün yetenekli bireyler, bilişsel özellikleri gibi duyuşsal özelliklerinin de gelişmiş ve üstün olduğunu ifade etmişlerdir. Bu sonuçlara göre üstün yetenekli bireylerin özelliklerine yönelik çalışmalar arttırılabilir. Kendilerini ifade etme fırsatları sağlanabilir. Üstün yetenekli bireyler ile ilgili alınacak kararlarda üstün yetenekli bireylerin görüşlerinin yer aldığı bu gibi çalışmalara başvurulması tavsiye edilmektedir.

Gifted Children’s Senses of Self

Gifted children have a very important place for the future and their societies so it is also crucial to determine their thoughts about themselves. Generally, the gifted children are one of the ignored groups and learning their current situation, emotions, thoughts and expectations is one of the most important issues. Due to this importance, knowing the gifted children’s thoughts is important in terms of both drawing attention by creating an interest to this issue and shedding light on future studies about gifted individuals. Also, the application process of the study is important in terms of providing the children with the freedom of expressing themselves. The aim of this study is to reveal gifted children’s thoughts about themselves and their senses of self. In general the answer for the question “Who are gifted individuals for gifted individual?” is searched in the study. In parallel with this aim, the children who are determined as ‘gifted’ and aware of this feature, are asked what they think about themselves with semistructured interview form, and they are also wanted to write them on the given documents. The data obtained from gifted children, who are in 4th and 7th grade, participate in the study voluntarily and chosen with purposeful sampling, were examined via content analysis method and commented. As a result of the study it was found that the participants knew that ability and superior ability are two different concepts and they define them differently. Further, the characteristics of gifted individuals, their strong areas, weak areas and the areas they are interested in and the reasons why they are interested in were also found in the study. It was also observed that the affective features of gifted individuals were developed and superior just like their cognitive features. According to these results, the number of studies related to the characteristics of gifted individuals can be increased. They can be given the opportunity of expressing themselves. It is also advised that in decisions regarding the gifted individuals the studies just like this study in which the gifted individuals were participated should be applied.

PDF

___

Akarsu, F. (2004). Üstün yetenekliler: Türkiye üstün yetenekli çocuklar kongresi seçilmiş makaleler kitabı. Çocuk Vakfı Yayınları.
Altunay, A., & Öz, F. (2006). Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin benlik kavramı. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, (131), 46-59.
Ataman, A. (2004). Üstün zekalı ve üstün özel yetenekli çocuklar: 1. Türkiye üstün zekalı ve yetenekli çocuklar kongresi seçilmiş makaleler kitabı (158-159). Çocuk Vakfı Yayınları.
Bakır, B. (2015). Üstün zekalı olan ve üstün zekalı olmayan öğrencilerin benlik algısı ve ebeveynlerin çocuk yetiştirme stilleri üzerine bir yapısal eşitlik modellemesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Mersin Üniversitesi.
Cüceloğlu D. (2000). İnsan ve davranışı. Remzi Kitabevi.
Çağır, S. (2020). Sosyal bilgiler kavramlarının öğretiminde zekâ ve akıl oyunları. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
Doğan, A. (2002). Yapay zeka (1. baskı). KARİYER.
Ekiz, D. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Anı Yayıncılık.
Gürbüz, S., Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri felsefe - yöntem – analiz (5.baskı). Seçkin
Gürün, O. A. (1991). Psikoloji sözlügü, İnkılap Kitabevi.
Hökelekli, H., Gündüz, T. (2004). Üstün yetenekli çocukların karakter özellikleri ve değerler eğitimi. A. Kulaksızoğ-lu, A. E. Bilgili, M. R. Şirin, (Hazırlayanlar). 1. türkiye üstün yetenekli çocuklar kongresi bildiriler kitabı (1. baskı) içinde (131-144). Çocuk Vakfı Yayınları. Zeka Bölümleri, https://www.zeka.gen.tr/zeka-bolumleri.html
Kağıtçıbası, Ç. (2004). Yeni insan ve insanlar (10. basım). Evrim Yayınevi.
Karagöllü, S. (1995). Anaokulu almış ve almamış ilkokul öğrencilerinin cinsiyet ve sınıflarına göre okul başarı düzeyleri ile öz-saygı düzeylerinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniveristesi.
Marsh, H. W., & Hau, K.-T. (2003). Big-Fish--Little-Pond effect on academic self-concept: A crosscultural (26-country) test of the negative effects of academically selective schools. American Psychologist, 58(5), 364–376. https://doi.org/10.1037/0003-066X.58.5.364
MEB. (2015). Bilim ve sanat merkezleri yönergesi. https://orgm.meb.gov.tr/www/bilim-ve-sanatmerkezleri- yonergesi-yayimlandi/icerik/582
Oruç, Ş., Ateş, H., Çağır, S. (2019). Türk eğitim sisteminde geçmişten günümüze üstün yetenekliler için yapılan uygulamalar. Uluslararası Ders Kitapları ve Eğitim Materyalleri Dergisi, 2(2), 253-273.
Selçuk, Z. (2009). Eğitim psikolojisi (17. baskı). Nobel Yayın Dağıtım. Türk Dil Kurumu. www.tdk.gov.tr
Yılmaz, A. (2017). Yapay zeka. (2.baskı). KODLAB.
Yörükoğlu, A. (2000). Çocuk ruh sağlığı: Çocuğun kişilik gelişimi, eğitimi ve ruhsal sorunları. Özgür Yayınları.

Turkish Studies - Educational Sciences-Cover

ISSN: 2667-5609
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ