Özel Eğitim Öğretmenlerinin Değer Algısı ve Değerler Hiyerarşisi

Özel eğitim öğrencileri, özel gereksinimleri olan bireylerdir. Bu gereksinimlerinden dolayı çevrelerine karşı uyum sorunu yaşamaktadırlar. Bireyin sahip olduğu değerler, bireyin çevreye uyum sağlamasında önemli bir etken olduğu bilinen bir gerçektir. Değerler bireyin davranışlarını yönlendirerek bireyin kişiliğinin bir parçası olmaktadır. Değerlerin kazanılmasında ailenin yanında öğretmenler de önemli bir rol oynamaktadırlar. Bu araştırma özel eğitim öğretmenlerinin değer algısını ve değerler hiyerarşisini nedenleri ile birlikte ortaya çıkarabilmek için betimsel tarama yöntemi ile yapılmıştır. Özel eğitim öğretmenlerinin değer algıları, hangi değerlere sahip oldukları, neden bu değerleri benimsedikleri, öğrencilerine hangi değerleri, hangi gerekçelerle öğretmek istedikleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, Giresun İli Merkez ilçede Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı olan Giresun Özel Eğitim Ortaokulu’ndaki 23 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın katılımcıları amaçlı örnekleme yöntemine göre belirlenmiştir. Araştırmada betimsel tarama yöntemi kullanılmıştır. Bulgular, yarı yapılandırılmış sorulardan oluşan görüşme formu ile elde edilmiştir. Görüşme formu, konu hakkında literatür taraması yapılıp uzman görüşü alınarak araştırmacı tarafından hazırlanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde ise betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Veriler “toplumsal bakış” ve bireysel bakış” temaları altında özetlenip betimlenmiştir. Öğretmenlerin hangi değerlere neden önem verdikleri yorumlanarak açıklanmaya çalışılmıştır. Öğretmenlerin öğrencilere hangi değerleri öğretmek istedikleri nedenleri ile birlikte tespit edilip yorumlanmıştır. Ayrıca katılımcıların düşüncelerinden olan bazı çarpıcı örnekleri yansıtmak amacıyla doğrudan alıntılara yer verilmiştir. Özel eğitim öğretmenlerinin sahip olduğu değerlerin, özel eğitim öğrencilerinin topluma uyum sağlamasını kolaylaştırabileceği ya da zorlaştırabileceği düşünüldüğünde araştırmanın alana sağlayacağı katkılar ortaya çıkacaktır.

The Value Perception and the Values Hierarchy of Special Education Teachers

Special education students are individuals with special needs. They are individuals who have problems adapting to their environment due to these needs. It is a known fact that the values of the individual are a significant factor in the individual's adaptation to the environment. Values become a part of an individual's personality by guiding the individual's behaviors. Beside the family, teachers also play an important role in acquiring values. This research was conducted within descriptive research to reveal the values hierarchy of special education teachers together with their reasons. It was attempted to find out the value perceptions of the special education teachers, their values, the reasons why they adopt these values, the values they want to teach their students and why they want to teach them. The study group of the research is comprised of 23 teachers in Giresun Special Education Secondary School affiliated to the Ministry of National Education in the central district of Giresun Province. The participants of the research were specified according to the purpose sampling method. Descriptive research was used in the study. The findings were obtained via an interview form that consisted of semi-structured questions. The interview form was prepared by the researcher upon a literature review on the subject and getting the expert opinion. The descriptive analysis technique was used to analyze the data. The data were summarized and described under the themes of "social perspective" and "individual perspective". It was attempted to interpret and explain why teachers gave importance to certain values. The values the teachers wanted to teach students and their reasoning were determined and interpreted. Moreover, direct quotations were stated to reflect some striking examples of participants' ideas. The contributions of the research to the field come into prominence when it is assumed that the values of the special education teachers can make it easy or difficult for special education students to adapt to the society.

PDF

___

Akçamete, G. (2018). Özel gereksinimi olan bireyler. Şahbaz, Ü. (Ed.), Özel Eğitim ve Kaynaştırma (s.2-32). Anı Yayıncılık.
Akçamete, G. (2016). Özel eğitim. Kök Yayıncılık.
Batu, S. & Kırcaali İ. G. (2016). Kaynaştırma. Kök Yayıncılık.
Çalışkur, A. (2010). Psikolojide değerler ve gençlik. Papatya Yayıncılık.
Güleryüz, Ş.O. (2009). Kaynaştırma eğitimine devam eden engelli öğrencilerin akranları ile ilişkilerinde karşılaştıkları sorunların değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi] Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Gürgan, U. (2007). Eğitimin psikolojik temelleri. Nevin Saylan (Ed.), Eğitim Bilimine Giriş (ss, 107-135). Anı Yayıncılık.
Güven, A.Z. (2014). Değerler eğitimi ve Türkçe derslerinde değerlerin kullanımı. Palet Yayıncılık.
Kaya, Ö. (2014). Özel eğitimde roller ve sorumluluklar. Sezgin Vuran (Ed.), Özel Eğitim (ss, 31-57). Maya Akademi Yayıncılık.
Kaymakcan, R. & Meydan, H. (2014). Ahlak ve değerler eğitimi. Dem Yayıncılık.
Külünkoğlu, T. (2018). Ortaokul 5. sınıf sosyal bilgiler dersinde uygulanan değer eğitiminin öğrencilerin dürüstlük değerini kazanma düzeyine etkisi. [Yayımlanmamış doktora tezi] Giresun Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Mastropieri, M. A. & Scruggs, T.E. (2016). Kaynaştırma sınıfı, (M. Şahin ve T. Altun, Çev.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Metin, N. (2018). Özel gereksinimli çocuklar. Anı Yayıncılık.
Özekes, M. (2015). Özel eğitim programları aileler ve eğiticiler için el kitabı. Anı Yayıncılık.
Özgür, İ. (2017). Özel eğitim. (6. baskı). Karahan Yayıncılık.
Poyraz, H. (2013). Değerlerin kuruluşu ve yapısı. R. Kaymakcan, H. Hökelekli, Z. Arslan, M. Zengin (Ed.), Değerler ve Eğitimi (ss.81-88). Dem yayıncılık.
Robson, C. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri (Ş. Çınkır ve N. Demirkasımoğlu, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
Sola Özgüç, C. (2019). Zihin Engelliler Öğretmeni Adaylarının Rehberlik Araştırma Merkezinde Gerçekleştirdikleri Uygulamaya İlişkin Deneyimleri, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20 (4), 763-789. https://DOI: 10.21565/ozelegitimdergisi.512951
Sönmez, V. & Alacapınar, F.G. (2016). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri, (4. baskı). Anı Yayıncılık.
Sönmez, V. (1994). Öğretmen el kitabı. (7.basım). Pegem Yayıncılık.
Sönmez, V. (2003). Sevgi eğitimi (6. baskı). Anı yayıncılık.
Ulusoy, K. & Dilmaç, B. (2015). Değerler eğitimi, (3. baskı). Pegem A Akademi Yayıncılık.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (10. baskı). Seçkin Yayıncılık.
Yüksel Şahin, F. (2010). İletişim becerilerine genel bir bakış. Alim Kaya, (Ed.). Kişiler Arası İlişkiler ve Etkili İletişim (ss:35-68). Pegem Akademi Yayıncılık.
Yüksel, H. & Tanrıverdi, A. (2019). Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Olan Ailelerin Yaşadıkları Sosyal Sorunlar ve Baş Etme Yolları Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20 (3). 553-559. http://dx.doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.493089
Resmi Gazete, (2018, 7 temmuz). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. htpss://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_07/09101900_ozel_eğitim_ hizmetleri_yönetmeliği_07072018

Turkish Studies - Educational Sciences-Cover

ISSN: 2667-5609
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ