Resul ŞAHİN, Sevim GÜVEN, Betül KARAKOÇ ALATLI

Sınıf Öğretmenlerinin Disleksiye Yönelik Bilgi ve Tutumlarının İncelenmesi

Bu araştırma ile sınıf öğretmenlerinin, disleksiye yönelik tutum ve bilgi düzeylerinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Tarama modelinde olan bu araştırmanın çalışma evreni 2018-2019 eğitim-öğretim yılı, Tokat il merkezi ve ilçelerinde görev yapan sınıf öğretmenlerinden oluşmaktadır. Araştırma örneklemi ise basit seçkisiz örnekleme yöntemiyle seçilmiş 345 sınıf öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırma verileri Gwernan-Jones ve Burden (2009) tarafından geliştirilen Disleksi Tutum Anketi ile toplanmıştır. Ankette beşli likert tipi disleksiye ilişkin 18 tutum maddesi, çoktan seçmeli iki madde ve disleksiye ilişkin bilgi düzeyinde sekiz doğru/yanlış türü madde bulunmaktadır. Sınıf öğretmenlerinin her bir maddeye verdiği yanıtların dağılımına frekans ve yüzde değerleri ile birlikte yanıtların dağılımının manidar bir şekilde farklılık gösterip göstermediğini tespit etmek amacıyla ki-kare uyum katsayısı kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre maddelere verilen yanıtların dağılımı manidar bir şekilde farklılaşmaktadır. Elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin likert tipi tutum maddelerine verdikleri yanıtlar incelendiğinde yanıtlarının benzerlik gösterdiği görülmektedir. Çoktan seçmeli maddelere verilen yanıtlara göre ise öğretmenler rakamların ve/veya harflerin tersine çevrilmesiyle birlikte sayıların veya hecelerin sırasını öğrenmek ile ilgili bir zorluk olduğu yanıtını vermiştir. Sınıf öğretmenlerine göre disleksi hem metin hem de kelime düzeyinde bir zorluk olarak tanımlanmaktadır. Doğru/yanlış türü maddelere verilen yanıtlar incelendiğinde ise öğretmenlerin benzer yanıtlar verdiği, genellikle disleksinin tanımlanması ve disleksili bireylerin özellikleri konusundaeğitime ihtiyaç duydukları sonucuna ulaşılmıştır. Örneğin, disleksinintedavi edilemeyen bir öğrenme güçlüğü olmasına karşın sınıf öğretmenleri tedavi edilebileceği yönünde görüş bildirmiştir. Bunun yanı sıra araştırmada öğretmenlerin dislektik bireylerin üstün yönlerininolduğu yönünde görüş bildirdiklerisoncunaulaşılmıştır. Öğretmenlerin genellikle disleksiye ilişkin tutumlarının iseolumluyönde olduğu belirlenmiştir.

Investigation of The Knowledge and Attitudes of Primary School Teachers Towards Dyslexia

This study aimed to examine primary school teachers’ attitudes towards and knowledge levels about dyslexia. The universe of the study, which used a review model, consisted of primary school teachers working in the districts of Tokat city including the central county in the 2018-2019 academic year. The samples of the study, on the other hand, consisted of 345 primary school teachers selected using the simple random sampling method. The study data wascollected with the Dyslexia Attitude Questionnaire developed by Gwernan-Jones and Burden (2009). The questionnaire included18 five-point Likert type items for attitudes towards dyslexia, two multiple-choice items, and eight true/false-type items for measuring the level of knowledge about dyslexia. The distribution of the responses of the primary school teachers to each item was analyzed using frequency and percentage values. At the same time, the chi-square goodness of fit coefficient was employed to determine whether the distribution of the responses differed significantly. SPSS 20 statistical software package was used for statistical analysis of the data. According to the results of the analysis, there was a significant difference in the distribution of responses to the items. Findings relating to the responses of the teachers to the Likert-type attitude items revealed that the responses showed similarity. According to the answers given to multiple-choice items, teachers were found to respond that there was a difficulty regarding reversing letters and/or numbers and learning the order of syllables or numbers. The primary school teachers were observed to define dyslexia as a difficulty at both text and word levels. On the other hand, the examination of the responses given to the true/false type items indicated that the teachers gave similar answers and that the difference between responses was meaningful for each item. However, we concluded that teachers' attitudes towards dyslexia were generally positive and that they were knowledgeable about it.

PDF

___

Akbulut, C. K., Güven, S. & Karaalioğlu, S. (2018). Atama bekleyen öğretmenlerin mesleğe yönelik tutumları üzerine nitel bir çalışma. Harran Maarif Dergisi, 3(1), 1-23. https://doi.org/10.22596/2018.0301.1.23
Andreassen, R., Jensen, M. S., &Bråten, I. (2017). Investigating self-regulated study strategies among post secondary students with and without dyslexia: a diary method study. Reading and Writing, 30(9), 1891-1916. https://doi.org/10.1007/s11145-017-9758-9
Ataman, A. & Kahveci, G. (2003). Öğrenme yetersizliği ya da özgül öğrenme güçlüğü. A. Ataman.(Ed.), Özel Eğitime Giriş (s.154-161). Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Awada, G. & Plana, M. G. C. (2018). Multiple strategies approach and EFL reading comprehension of learners with dyslexia: Teachers' perceptions. International Journal of Instruction, 11(3), 463-476. https://doi.org/10.12973/iji.2018.11332a
Aydın, R. & Sağlam, G. (2012). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının belirlenmesi: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 257-294. https://doi.org/10.21764/maeuefd.651393
Balcı, E. (2017). Disleksi hakkında gerçekler: disleksi nedir ve ne değildir? Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 1-17. https://dergipark.org.tr/tr/download/articlefile/ 335215
Balcı, E. (2017). Disleksi: Tanımı, sınıflandırması ve belirtileri Dyslexia: Definition, classification and symptoms. Journal of Educational Studies. 4(2), 166-180. https://dergipark.org.tr/sduijes/issue/32846/336369
Balcı, E. & Çayır, A. (2017). Çoklu duyusal öğrenmenin disleksi riski olan bir ilkokul 4. sınıf öğrencisinin fonolojik farkındalık becerisine etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2), 201- 216. https://doi.org/10.16916/aded.289206
Berkman, N. D.,Dewalt, D. A., Pignone, M. P., Sheridan, S. L., Lohr, K. N., Lux, L. & Bonito, A. J. (2004). Literacy and health outcomes: summary. In AHRQ evidence report summaries. Agency for Healthcare Research and Quality (US). https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books / NBK11942/.
Bilen, E. (2007). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarında karşılaştıkları sorunlarla ilgili görüşleri ve çözüm önerileri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Bingöl, A. (2003). Ankara’daki ilkokul 2. ve 4. sınıf öğrencilerinde gelişimsel disleksi oranı. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 56(2), 67-82. https://doi.org/10.1501/tipfak_0000000053
Bozdoğan, A. E., Aydın, D. & Yıldırım, K. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 209-222. https://doi.org/10.21764/maeuefd.651393
Bulut, İ. (2009). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi: Dicle ve Fırat Üniversitesi Örneği. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 13-24. https://doi.org/10.14582/duzgef.587
Colenbrander, D., Ricketts, J. & Breadmore, H. L. (2018). Early identification of dyslexia: Understanding the issues. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, 49(4), 817- 828.https://doi.org/10.1044/2018_lshss-dyslc-18-0007
Çetinkaya, R. (2007). Türkçe öğretmeni adaylarının yeterlilik algıları ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Dıagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders DSM-5TM (2013). American Psychiatric Association. Fifth Edition.
Elftorp, P., Coughlin, B. & Hearn, L. (2018). What adult learners with dyslexia can tell us aboutthe 'temperature' of adult learning. Adult Learner: The Irish Journal of Adult and Community Education, 36-49. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1197450.pdf
Gaab, N. (2019). How can we ensure that every child will learn to read? The need for a global. Neurodevelopmental Perspective. 8(1). https://doi.org/10.29085/9781783302116.003
Gever, A. (2017). İlkokul ve ortaokul müdürlerinin disleksiye ilişkin bilgi düzeylerinin belirlenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Gwernan-Jones, R. & Burden, R. L. (2010). Are they just lazy? Student teachers’ attitudes about dyslexia. Dyslexia,16(1), 66-86. https://doi.org/10.1002/dys.393
Hurst, J. (1974). Journal of correctional education. Correctional Education Association. 53(4) 123- 123. https://www.jstor.org/stable/41971095.
Ikeshita, H., Yamaguchi, S., Morioka, T. & Yamazoe, T. (2018). Effects of highlighting text on there adingability of children with developmental dyslexia: A pilot study. International Journal of Emerging Technologies in Learning (iJET), 13(09), 239- 251.https://doi.org/10.3991/ijet.v13i09.8736
İkiz, E. (2007). Eğitim psikolojisi. M. E. Deniz (Ed.). Öğrenmenin Kapsamı ve Etkileyen Faktörler içinde. (s.195-256). Maya Akademi.
İnceoğlu, M. (2010). Tutum algı iletişim (5. Baskı). Beykent Üniversitesi Yayınevi.
Kaptanoğlu, H. (2010). Sınıf öğretmenlerinin özgül öğrenme güçlüğüne yönelik tutumlarının incelenmesi ve bilgi düzeylerinin saptanması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. KKTC Yakın Doğu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Karakaya, B. & Altuntaş, O. (2017). Disleksisi olan çocuklarda görsel algı becerilerinin okuma becerileri üzerine etkisinin incelenmesi. Ergoterapi, 5(3), 161-168. https://doi.org/10.30720/ered.428537
Karasar, N. (2019). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Akademi Yayıncılık.
Katz, D. (1960). The functional approach to the study of attitudes. Public Opinion Quarterly, 24(2), 163–204. https://doi.org/10.1086/266945
Lyon, G. R., Shaywitz, S. E. & Shaywitz, B. A. (2003). A definition of dyslexia. Annals of Dyslexia, 53(1), 1-14. https://link.springer.com/content/pdf/10.1007/s11881-003-0001- 9.pdf
McLaughlin, M. J., Speirs, K. E. & Shenassa, E. D. (2014). Reading disability and adult attained education and income: Evidence from a 30 year longitudinal study of a population based sample. Journal of Learning Disabilities, 47, 374–386. https://doi.org/10.1177/0022219412458323
Merto, R. K. (1968). The matthew effect. Science There Ward And Communication Systems Of Science Are Considered. Science, 159(3810), 56-63. https://doi.org/10.1126/science.159.3810.56
Mize, M. & Witzel, B. (2018). Meeting theneeds of students with dyslexia and dyscalculia. Sratejournal, 27(1), 31-39. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1166703.pdf.
Okta, D. A. (2008). Kaynaştırma sınıflarına devam eden işitme engeli olan öğrencilere ve sınıföğretmenlerine sağlanan özel eğitim hizmetlerinin belirlenmesi [Yayımlanmamışyüksek lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Özden, Y. (2000). Öğrenme ve öğretme. (7. Baskı) PegemAkademi Yayıncılık.
Özder, H., Konedralı, G. & Zeki, C. P. (2010). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 16(2), 253-275. https://doi.org/10.32329/uad.699452
Richardson, S.O. (1996). Coping with dyslexia in theregular classroom: Inclusion or exclusion. Annals of Dyslexia, 46(1996), 37-48. https://doi.org/10.1007/bf02648170
Ricketts, J., Sperring, R., & Nation, K. (2014). Educational attainment in poor comprehenders. Frontiers in psychology, 5, 445. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2014.00445
Roll-Petterson, L. (2008). Teacher's perceived efficacy and the inclusion of a pupil with dyslexia or mildmental retardation: Findings from Sweden. Education and Training in Developmental Disabilities. 43(2), 174-185. https://www.jstor.org/stable/23879928
Salman, U., Özdemir, S., Salman, A. B. & Özdemir, F. (2016). Özel öğrenme güçlüğü “Disleksi”. İstanbul Bilim Üniversitesi Florence Nightingale Tıp Dergisi, 2(2), 170- 176. https://doi.org/10.5606/fng.btd.2016.031
Saraç, S. (2014). Okuma güçlükleri ve disleksi. Psikoloji Çalışmaları Dergisi. 34(1), 71-77. https://dergipark.org.tr/download/article-file/404928.
Sarı, H. (2003). Özel eğitime muhtaç öğrencilerin eğitimleriyle ilgili çağdaş öneriler. Pegem Akademi Yayıncılık.
Serin, M. K., Güneş, A. M. & Değirmenci, H. (2015). Sınıf öğretmenliği bölümü öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile mesleğe yönelik kaygı düzeyleri arasındaki ilişki. Cumhuriyet Eğitim Dergisi, 4(1), 21-34. https://doi.org/10.12738/estp.2013.3.1577
Shulman, L. (1987). Knowledge andteaching: Foundations of thenew reform. Harvard Educational Review, 57(1), 1-23. https://doi.org/10.17763/haer.57.1.j463w79r56455411
Stanovich, K. E.(1986). Mattheweffects in reading: Some consequences of individual differences in the acquisition of literacy. Reading Research Quarterly. 21(4), 360-407. https://doi.org/10.1598/rrq.21.4.1.
Thengal, N. (2013). Social and economic consequences of illiteracy. International Journal of Behavioral Social and Movement Sciences, 2(2), 124-132. http://ijobsms.in/v2s2p14.html
Uyanık, G. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Boylamsal bir araştırma. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 196-206. https://doi.org/10.23863/kalem.2017.29
Üstüner, M. (2006). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 45(45), 109-127. https://doi.org/10.14527/kuey.2014.008
Washburn, E. K., Joshi, R. &Binks‐Cantrell, E. S. (2011). Teacher knowledge of basic language concepts and dyslexia. Dyslexia, 17(2), 165-183. https://doi.org/10.1002/dys.426
Worthy, J., Lammert, C., Long, S. L., Salmerón, C. & Godfrey, V. (2018). "What if we were committed to giving every individual the services and opportunities they need?" Teacher educators' understandings, perspectives, and practices surrounding dyslexia. Research in the Teaching of English, 53(2), 125-148. https://search.proquest.com/docview/2185457358 ?accountid=6724.

Turkish Studies - Educational Sciences-Cover

ISSN: 2667-5609
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ