Ferdane DENKCİ AKKAŞ, Ali AKSU, Aslı YURTTAŞ, Suzan YILDIRIM

KLİNİKSEL DENETİM YAKLAŞIMI BAĞLAMINDA İLKOKUL MÜDÜRLERİNİN DERS DENETİMİ FAALİYETLERİ

Bu çalışmanın amacı, İzmir ili Buca ilçesindeki ilkokullarda yöneticilik yapan müdürlerin denetim yeterliklerine ilişkin öğretmen ve müdür görüşlerini kliniksel denetim yaklaşımı bağlamında değerlendirmek ve hem müdürlerin hem de bu okullarda çalışan öğretmenlerin müdürler tarafından yürütülen ders denetimi faaliyetlerinin etkililiğine ilişkin görüşlerini ortaya koymaktır. Bu çalışmanın yapılandırılmasında nitel araştırma yaklaşımı benimsenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu İzmir ili Buca ilçesinde 5 ilkokulda görev yapan 22 öğretmen ve 5 okul müdürü oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmış ve yapılan betimsel içerik analizi sonucunda çalışma grubuna dahil edilen öğretmenlerin ve okul müdürlerinin görüşlerinin şu dokuz ana tema altında toplandığı görülmüştür: denetim anlayışı, okul müdürünün denetim yapmasından duyulan memnuniyet, ders denetimi öncesi süreç, ders denetimi süreci, denetimde kullanılan ölçütler, ders denetiminin öğretmen ve öğrenci üzerindeki etkileri, ders denetimi sonrası süreç, ders denetiminin okul müdürü tarafından yapılmasının avantajları, ders denetiminin okul müdürü tarafından yapılmasının dezavantajları. Bu temalar altında verilen görüşler incelendiğinde müdürler tarafından yapılan ders denetimi faaliyetlerinin kliniksel denetim yaklaşımının ilkeleri ile bağdaşmadığı, yaklaşımın benimsediği önemli aşamaların göz ardı edildiği, daha önce müfettişler tarafından yürütülen denetim faaliyetlerinde benimsenen kontrol odaklı anlayışın sürdürüldüğü, buna rağmen müfettişlerle kıyaslandığında okul müdürleri tarafından yürütülen denetim etkinliklerinin göreceli olarak daha olumlu algılandığı anlaşılmaktadır. Ek olarak, okul müdürlerinin sürece ilişkin detaylı ve açık bir yönlendirmeye ve süreci sağlıklı yürütebilecek bilgi ve becerileri kazanabilmeleri için etkili hizmet içi eğitim desteğine ihtiyaç duydukları görülmektedir.

PRIMARY SCHOOL PRINCIPALS' SUPERVISION PRACTICES IN TERMS OF CLINICAL SUPERVISION APPROACH

The purpose of this study is to depict the opinions of the teachers and principals about primary school principals’ efficiency in supervision in terms of the Clinical Supervision Approach and to reflect their perspectives concerning the efficiency of class observations conducted by the principals. This is a qualitative study in which the data were collected via semi-structured interviews with 22 teachers and 5 principals employed at 5 primary schools in İzmir, Buca. A descriptive content analysis was carried out with the interview data and the participant teachers’ and principals’ opinions were presented under the following nine themes: understanding of supervision, satisfaction with the principals’ supervision activities, pre-observation stage, observation stage, the observation criteria, the effects of observation on teachers and students, post-observation stage, the advantages and disadvantages of the principals’ supervision activities. When the opinions expressed under these themes are considered, it is seen that the supervision style adopted by the principals does not comply with the understandings of the Clinical Supervision Approach since some fundamental stages in the process are ignored. It is also understood that the principals adhere to the traditional style of the previous supervisors focusing on controlling rather than leading, and still the supervision by the principals is perceived relatively more positive when compared with the supervisors. On the other hand, it is obvious that the principals are in need of clear and detailed instructions for this task in addition to efficient in-service training to develop the required skills for the appropriate supervision processes.

PDF

___

Akcan, E., & Polat, S. (2015). Müfettiş denetiminin öğretmenlerin motivasyonuna etkisi. Journal of International Social Research, 8(40), 502-510.
Aksu, M., Aksu, T., Apaydın, Ç., Kasalak, G., Tan, O., & Şenol, Y. (2015). Aday öğretmenlerin uygulamalı eğitim sürecinin akran danışma ve kliniksel denetim yoluyla desteklenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 21(2), 131-160.
Aküzüm, C. ve Özmen, F. (2013). Eğitim denetmenlerinin rollerini gerçekleştirme yeterlikleri: Bir metasentez çalışması. Ekev Akademi Dergisi, 17 (56), 97-120.
Aslanargun, E., & Tarku, E. (2014). Öğretmenlerin mesleki denetim ve rehberlik konusunda müfettişlerden beklentileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 20(3), 281-306.
Aydın, M. (2014). Çağdaş eğitim denetimi. Ankara: Gazi Kitap Evi.
Beycioğlu, K., & Dönmez, B. (2009). Rethinking educational supervision. İnönü University Journal of the Faculty of Education, 10(2), 71-93.
Clifford, J. R., Macy, M. G., Albi, L. D., Bricker, D. D., & Rahn, N. L. (2005). A model of clinical supervision for preservice professionals in early intervention and early childhood special education. Topics in Early Childhood Special Education, 25(3), 167-176.
Çuhadaroğlu, E. O. ve Yılmaz, K. (2007). Sınıf içi gözlem araç ve teknikleri: kavramsal bir çözümleme. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. 2(1), 77-97.
Dağlı, A. (2000). İlköğretim öğretmenlerinin algılarına göre ilköğretim denetmenlerinin ders denetimine ilişkin davranışları. Eğitim ve Bilim, 25(118), 43-48.
Darlington, Y., Scott, D., & Scott, D. (2002). Qualitative research in practice: Stories from the field. Buckingham: Open University Press.
Demirtaş, H., Akarsu, M. (2016). Opinions of teachers regarding the inspection of teachers by school principals instead of inspectors. Inonu University Journal of the Faculty of Education., 17(2), 69-93.
Döş, İ. (2010). Aday öğretmenlerin müfettişlik kavramına ilişkin metafor algıları. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 9(3), 607-629.
Ekinci, A., & Karakuş, M. (2011). İlköğretim okullarında müfettişlerce yapılan rehberlik ve denetim çalışmalarının işlevselliği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 1849-1867.
Erdem, A. R. (2006). Öğretimin denetiminde yeni bakış açısı: “sürekli geliştirme” temeline dayalı öğretimin denetimi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 275-294.
Erişmen, H. (2008). Ortaöğretimde klinik denetim modeline yönelik öğretmen görüşleri. (Yüksek Lisans Tezi). Yakın Doğu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Lefkoşa.
Faast, D. (1982). An analysis of the effectiveness of training teacher evaluators in specific steps in the process of clinical supervision and teacher performance evaluation. (Unpublished doctoral dissertation). Iowa State University, Ames, IA.
Fırıncıoğlu-Bilge, E. (2014). İlkokul müdürlerinin ders denetimleri ile ilgili öğretmen görüşleri. (Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
Fleming, D. S. (1987). Instructional supervision. a review of ıssues and current practices. (Report No. SP 030 783). Regional Laboratory for Educational Improvement of the Northeast & Islands, Andover, MA. Retrieved from ERIC database.
Garman, N. (1982). The clinical approach to supervision. In T. Sergiovanni (Ed.), Supervision of teaching, (pp. 35 -52). Alexandria: Association for Supervision and Curriculum Development.
Garman, N. B. (1990). Theories embedded in the events of clinical supervision: a hermeneutic approach. Journal of Curriculum and Supervision, 5(3), 201-13.
Glanz, J. (1994). History of educational supervision: Proposal and prospects. Paper presented at the annual meeting of the council of professors of instructional supervision. Chicago, IL, March 18, 1994.
Göker, S. D. (2015). Denetim sürecinde öğretmen öğrenmesi için geliştirici bir geribildirim modeli. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(10), 817-826.
Gülveren, H. (2008). Öğretmenlerin müfettişlerle yaşadıkları temel sorunlar. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 214-227.
Gündüz, Y. (2010). İlköğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin ilköğretim müfettişlerine ilişkin tutumlarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 1-23.
Hopkins, W. S., & Moore, K. D. (1993). Clinical supervision: A practical guide to student teacher supervision. Madison, WI: Brown & Benchmark.
İlgan, A. (2008). İlköğretim müfettişleri ve öğretmenlerinin farklılaştırılmış denetim modelini benimseme ve uygulanabilir bulma düzeyleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 14(55), 389-422.
İlğan, A. (2014). Okul müdürünün öğretimsel denetim davranışları ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 1-23.
İlğan, A., & Kıranlı, S. (2007). Öğretmenlerin sınıf içi etkinliklerinin denetlenmesinde klinik denetim modeli. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(2), 151-177.
Karakuş, M. (2010). Çağdaş denetim yaklaşımları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 181-200.
Karakuş, M., & Yasan, T. (2013). Denetmen ve öğretmen algılarına göre il eğitim denetmenlerinin yeterlikleri. Dicle University Journal of Ziya Gokalp Education Faculty, 21, 1-19.
Kavas, E. (2005). İlköğretim müfettişlerinin denetim davranışlarına ilişkin öğretmen algı ve beklentileri. (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
Kayıkçı, K., Cantürk, G., & Yılmaz, O. (2014). Okul müdürlerinin kliniksel denetime ilişkin genel algı ve değerlendirmeleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 20(2), 217-249.
Korkmaz, M., & Özdoğan, O. (2005). İlköğretim müfettişlerinin rehberlik görevlerini gerçekleştirme düzeyleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 431-443.
Köklü, M. (1996). Etkili denetim. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 2(2), 259-268.
Köroğlu, H., & Oğuz, E. (2011). Eğitim müfettişlerinin rehberlik rollerine yönelik öğretmen, yönetici ve eğitim müfettişi görüşleri. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(2), 9-25.
Memduhoglu, H. B. (2012). The issue of education supervision in Turkey in the views of teachers, administrators, supervisors and lecturers. Educational Sciences: Theory and Practice, 12(1), 149-156.
Memduhoğlu, H. B., & Taymur, A. (2014). Türkiye’de eğitim denetimi alt sisteminin yeniden yapılandırılmasına ilişkin bir model önerisi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 4(2), 25-44.
Memduhoğlu, H. B., & Zengin, M. (2012). Çağdaş eğitim denetimi modeli olarak öğretimsel denetimin Türk eğitim sisteminde uygulanabilirliği. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(1), 131-142.
Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. USA: Sage. Oktar, A. N. (2010). Eğitim denetimi sisteminin yasal dayanaklara göre değerlendirilmesi. (Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Özmen, F. (2000). Klinik denetim öngörüleri çerçevesinde denetçi görüşleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 119-157.
Özmen, F., & Batmaz, C. (2006). İlköğretim okul müdürlerinin öğretmen denetimindeki etkililikleri– hizmet yılı ve görev türü değişkenine göre öğretmen görüşleri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2, 102-120.
Özmen, F., & Özdemir, T. Y. (2012). Anlatılan öykülere dayalı olarak, denetçilerin denetlenenlerle yüz yüze iletişimlerinde yaşadıkları sorunlar. Milli Eğitim, 195, 43-65.
Sergiovanni, T. J. (1982). Educational supervision of teaching. Alexandria, VA: Association of Supervision & Curriculum Development.
Sullivan, C. G. (1980). Clinical supervision: A state of the art review. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
Tanrıöğen, A. (1996). Öğretimin denetimine yönelik bir model: Yönlendirilmiş yoğun denetim. Eğitim Yönetimi, 2(4), 111-121.
Tonbul, Y., & Baysülen, E. (2017). Ders denetimi ile ilgili yönetmelik değişikliğin maarif müfettişlerinin, okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri açısından değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 16(1), 299-311.
Toprakçı, E., Çakırer, I., Bilbay, A., Bagcıvan, E., & Bayraktutan, I. (2010). Kuram ve uygulamada eğitim denetmenleri meslek etiği. Eğitimde Politika Analizleri ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 5(1), 14-23.
Töremen, F., & Döş, İ. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin müfettişlik kavramına ilişkin metaforik algıları. International Journal of Educational Reform, 13(3), 295-306.
Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 6(4), 543-559.
Uçar, R. (2012). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin sınıflarındaki denetim uygulamalarına ilişkin görüşleri. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 82-96.
Uğurlu, C. T. (2010). Öğretmenlerin eğitim müfettişlerinin etik davranışlarına ilişkin görüşleri. EUluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 66-78.
Ünal, S. ve Sığırcı, M. (2000). Öğretmenlerin denetmenleri değerlendirmesi ve onlardan beklentileri. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 12, 281 – 294.
Waite, D. (1997). Do teachers benefit from supervision? In J. Glanz, & R. Neville (Eds.), Educational supervision: Perspectives, issues and controversies, Norwood, MA: Christopher-Gordon Publishers Incorporated.
Yeşil, D., & Kış, A. (2015). Okul müdürlerinin ders denetimine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(3), 29-45.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldırım-Erol, S. (2010). İlköğretim okulu müdürlerinin denetim sürecinde ilköğretim müfettişlerinden beklentileri. (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Zepeda, S. (2011). Instructional supervision, coherence and job-embedded learning. In T. Townsend & J. MacBeath (Eds.), International handbook of leadership for learning (pp. 741-756). Dordrecht:S pringer Netherlands.

Turkish Studies - Educational Sciences-Cover

ISSN: 2667-5609
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ