İmam Hatip Liselerinde Liderlik, Okul Kültürü ve Kurumsal İmaj Algısı
Bu araştırmada, imam hatip liselerinde görev yapan öğretmenlerin liderlik, okul kültürü ve kurumsal imajalgılarının belirlenerek, değişkenler arasındaki ilişkilerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırmanın hedefevreni, Konya ili Karatay, Selçuklu ve Meram ilçelerinde 25 imam hatip lisesinde görevli 1345 öğretmen arasından tabakalı örnekleme yöntemiyle belirlenen 370 öğretmenden oluşmaktadır. Bu çalışma nicel araştırmayöntemi kullanılarak ilişkisel tarama modelinde tasarlanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre öğretmenler, okulmüdürlerinin en fazla dönüşümcü liderlik özelliklerini gösterdikleri, sürdürümcü liderlik özelliklerinin ortadüzeyde olduğunu ve serbest bırakıcı liderlik özelliklerini ise en az düzeyde sergilemektedirler. Öğretmenlerinokul kültürü algıları güçlü düzeydedir. Güçlü okul kültürü özelliklerini, işbirliği ve güven boyutunda en yüksekkatılımı, öğretmen çabası ve öğrenci başarısında ise en az katılımı göstermişlerdir. Araştırmada imam hatipliselerindeki kurumsal imaj algısının orta düzeyde algılandığı görülmüştür. Öğretmenler görev yaptıklarıeğitim kurumlarında en yüksek görünüm, en düşük ise program imajının etkili olduğunu ifade ederekokullarının kurumsal imajının orta düzeyde olduğunu belirtmiştir. Okul müdürlerinin dönüşümcü liderliközelliklerinin okul kültürünü orta düzeyde ve anlamlı bir şekilde etkilediği, sürdürümcü liderlik ile serbestbırakıcı liderlik özelliklerinin okul kültürünü negatif yönde olumsuz etkilediği görülmüştür. Ayrıca dönüşümcüliderlik özellikleri ile kurumsal imaj arasında orta düzeyde anlamlı bir şekilde etkilediği, sürdürümcü ve serbestbırakıcı liderlik özelliklerinin ise anlamlı düzeyde olumsuz ilişkiler olduğu görülmüştür.
Leadership, School Culture and Institutional Image Perception in Imam Hatip High Schools
In this study, it was aimed to determine the leadership, school culture and corporate image perceptions of teachers working in imam hatip high schools and to reveal the relationships between the variables. The target population of the research consists of 370 teachers determined by stratified sampling method among 1345 teachers working in 25 imam hatip high schools in Karatay, Selçuklu and Meram districts of Konya. This study was designed in relational screening model using quantitative research method. According to the results of the research, teachers working in imam hatip high schools show that the school principals show the most transformational leadership characteristics, the trancastional leadership characteristics are at the medium level and the laissez-faire leadership characteristics are at the lowest level. Teachers' perceptions of school culture are strong. They showed strong school culture characteristics, highest participation in cooperation and trust, and least participation in teacher effort and student success. In the study, it was seen that the corporate image perception in imam hatip high schools was perceived at a medium level. Teachers stated that the highest image in the educational institutions they work in, and the lowest, the image of the program is effective, and that the institutional image of their schools is medium. It has been observed that the transformational leadership characteristics of school principals affect the school culture in a moderate and meaningful way, and that the trancastional leadership and laissez-faire leadership features negatively affect the school culture. In addition, it has been observed that the transformational leadership characteristics have a moderate meaningful effect between the corporate image and the trancastional and laissez-faire leadership characteristics have a significant negative relationship.
___
- Aityan, S. K., & Gupta, T. P. K. (2012). Challenges of employee loyalty in corporate America. Business and Economics Journal, 3, BEJ-55, 1-13.
- Akan, D., & Yalçın, S. (2014). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama 6 (11), 123-150.
- Akman, A. (2019). Ortaokulların benimsedikleri örgütsel değerler ile öğretmenlerin okul imajına ilişkin algıları [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
- Akan, D., Yıldırım, İ., & Yalçın, S. (2014). Okul müdürlerinin liderlik stili. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(51), 392-415. https://doi.org/10.17755/esosder.28743
- Akçay, A. (2003). Okul müdürleri öğretmenleri etkileyebiliyor mu? Milli Eğitim Dergisi(157). http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/milli_egitim_dergisi/157/akcay.htm
- Akman, Y. & Özdemir, M. (2019). Örgütsel çekicilik, örgütsel imaj ve örgütsel sadakat arasındaki ilişkilerin incelenmesi: Öğretmenler üzerine bir araştırma. Eğitim ve Bilim 44(198), 1-16. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2018.7928
- Akbulut, B. (2015). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel imaj algıları ile iş doyumu düzeyleri arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
- Alkın, C., & Ünsar, S. (2007). Liderlik özellik ve davranışlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(3), 75-94.
- Aslan, M., Özer, N., & A. Bakır, A. (2009). Okul kültürüne ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri: Nitel bir araştırma. İlköğretim Online, 8(1), 268-281.
- Atasoy, R., & Coban, O. (2020). Relationship between learning strategies and socioeconomic situation, ICT using skills, age, educational status, problem-solving skills, International Journal of Education Technology and Scientific Researches, 5(11), 384 – 422.
- Atasoy, R. & Cemaloğlu, N.(2018). Evaluation of quality policies on education in Turkish Education System. Universal Journal of Educational Research, 6(7), 1129 - 1140. http://dx.doi.org/10.13189/ujer.2018
- Avcı, A. (2016a). Okul müdürlerinin dönüşümcü ve işlemci liderlik stillerinin örgüt kültürüne etkisi. Journal of Human ciences, 13(3), 4780-4807. http://dx.doi.org/10.14687/jhs.v13i3.4160
- Avcı, A. (2016b). Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin liderlik stilleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 12-2(24), 161-189.
- Aydın, M. (2010). Eğitim yönetimi. Hatiboğlu Yayınları.
- Bakioğlu, A., & Bahçeci, M. (2010). Velilerin okul imajına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi(31), 25-55.
- Bayramoğlu, V., & Aksoy, R. (2008). Sağlık işletmeleri için kurumsal imajın temel belirleyicileri: Tüketici değerlemeleri. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 85-96.
- Bektaş, F. (2010). Örgütsel imaj ve örgüt kültürü: öğretmen adayı örnekleminde nedensel bir araştırma. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi/Teori ve Uygulama, 1, 5-18.
- Burns, J. (1978). Leadership. Harper and Row.
- Bass, B., Avolio, B. J., Jung, D., & Berson, Y. (2003). Predicting unit performance by assessing transformational and transactional leadership. Journal of Applied Psychology, 88, 207-218.
- Cemaloğlu, N. (2007). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile yıldırma arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 77-87.
- Cemaloğlu, N. & Kılınç, A. Ç. (2012). Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişki. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 132-156.
- Coban, O., Atasoy, R. (2020). Relationship between distributed leadership, teacher collabaration and organizational innovativeness. International Journal of Evaluation and Research in Education (IJERE) 9(4), 101-1099, http://dx.doi.org/10.11591/ijere.v9i4.20679
- Çağlar, İ. (2004). İktisadi ve idari bilimler fakültesi öğrencileri ile mühendislik fakültesi öğrencilerinin liderlik tarzına ilişkin eğilimlerinin karşılaştırmalı analizi ve Çorum örneği. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi 2(3), 91-107.
- Çelik, V. (2012). Okul kültürü ve yönetimi. PegemA.
- Demiröz, S. (2014). Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları, örgütsel imaj algıları ve öğrenci başarıları arasındaki ilişki [Yayımlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
- Dodurgalı, A. (1999). Din eğitimi ve öğretiminde ilkeler ve yöntemler. İFAV Yayınları. www.dw.com/tr. (2019). İmam hatip okullarını sayısı kadar başarısı artıyor mu? Erişim adresi: https://www.dw.com/tr/imam-hatip-okullar%C4%B1n%C4%B1nsay%C4%B1s%C4%B1-kadar-ba%C5%9Far%C4%B1s%C4%B1-da-art%C4%B1yormu/a-49904849
- Erdoğdu, M., Umurkan, F., & Kuru, T. (2013). Okul yöneticilerinin etik liderlik rolleri ile kurum imajı arasındaki ilişkiler. İZU Sosyal Bilimler Dergisi, 2-3, 37-54.
- Gadot, V. (2003). Politics and image in the organizational landscape: An empirical examination amongst public sector employees. Journal of Managerial Psychology, 18(8) , 764-787.
- Gregory, J. R. (2004). The best of branding: Best practices in corporate branding. McGrawHill, 3.
- Güçlü, N., Çoban, Ö., & Atasoy, R. (2017). Okul yönetcilerinin stratejik liderlik özellikleri ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişkinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 215, 167-192.
- Gündüz, H. B. & Doğan, A. (2009). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ve yaratıcılık düzeyleri. I. Eğitim Araştırmaları Kongresi, Onsekiz Mart Üniversitesi.
- Gürbüz, R., Erdem, E., & Yıldırım, K. (2013). Başarılı okul müdürünün özellikleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (20)167-179.
- Hoy, W., & Miskel, C. G. (2010). Eğitim yönetimi (S. Turan, çev. ed.). Nobel Yayın Dağıtım.
- Kalkan, Ü., Altınay A. F., Altınay G. Z., Atasoy, R., Dagli, G. (2019). The Relationship Between School Administrators' Leadership Styles, School Culture and Organisational Image. SAGE Open, January-March 2020: p.1-15. http://dx.doi.org/10.1177/2158244020902081 journals.sagepub.com/home/sgo
- Karadağ, M., Altınay Aksal, F., Altınay Gazi, Z., & Dağlı, G. (2020). Effect size of spiritual leadership: ın the process of school culture and academic success. SAGE Open, JanuaryMarch 1–14. https://doi.org/10.1177/2158244020914638
- Karadağ, N., & Özdemir, S. (2015). Okul kültürünün oluşturulması ve geliştirilmesine ilişkin okul müdürü görüşleri. International Journal of Science Culture and Sport, 3 (Special Issue 4), 259-273. https://doi.org/10.14486/IJSCS387
- Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayıncılık.
- Kazoleas, D., Kim, Y., & Moffit, M. A. (2001). İnstitutional image: A case study. Corporate Communications: An International Journal 6(4), 205-216.
- Korkmaz, M. (2008). Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile öğrenen örgüt özellikleri arasındaki ilişki üzerine nicel bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi (53), 75-98.
- Leithwood, K. & Jantzi, D. (2006). Transformational school leadership for large-scale reform: Effects on students, teachers, and their classroom practices. School Effectiveness and School Improvement, 17(2), 201-227.
- MEB. (2018). 2023 eğitim vizyonu. Erişim adresi: http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf
- MEB. (2019). Milli eğitim istatistikleri örgün eğitim 2018/2019. http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_09/30102730_meb_istatistikleri_orgun_egiti m_2018_2019.pdf
- Moslehpour M., Altantsetseg P., Mou W., & Wong W.K.(2019). Organizational climate and work style: The missing links for sustainability of leadership and satisfied employees. Sustainability, 11(1), 125. https://doi.org/10.3390/su11010125
- Öcal, M. (1999). Kuruluşundan günümüze imam hatip liseleri. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi 6.
- Palacio, A. B., Meneses, G. D., & Perez, P. J. P. (2002). The configuration of the university image and its relationship with the satisfaction of students. Journal of Educational Administration, 40(5), 486-505.
- Polat, S. (2011). The relationship between university students academic achievement and perceived organizational image. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri,11 (1), 257-262.
- Polat, S., Abat, E. V., & Tezyürek, S. (2010). The perceived corporate image of private secondary schools by students’ and parents’ views. European J. Educ. Studies, 2(2).
- Selçuk, Ş. (2018). Özel ortaöğretim kurumlarında yöneticilerin inovasyon yeterlilikleri ile örgütsel imaj algısı ilişkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
- Şahin, S. (2003). Okul merkezli yönetim uygulamaları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 9(36), 582-605.
- Şahin, S. (2004). Okul müdürlerinin dönüşümcü ve sürdürümcü liderlik stilleri ile okul kültürü arasındaki ilişkiler. Kuram ve Uygulamada Egitim Bilimleri Dergisi, 4 (2), 365-396.
- Şahin, S. (2006). İlköğretim okulu müdürlerinin dönüşümcü ve sürdürümcü liderlik stilleri İzmir ili örneği. Eğitim Araştırmaları (6), 188–199.
- Şahin, S. (2011). Öğretimsel liderlik ve okul kültürü arasındaki ilişki (İzmir ili örneği). Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 1909-1928.
- Şanlı, Ö., &Arabacı, İ. B. (2017). Liselerde görev yapan öğretmenlerin örgütsel imaj algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi (31), 642-661.
- Şimşek, M. (2018). Öğretmenlerin örgütsel imaj algıları ile psikolojik iyi olma düzeyleri arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
- Şimşek, Y. (2003). Okul müdürlerinin iletişim becerileri ile okul kültürü arasındaki ilişki [Yayımlanmamış doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi.
- Şişli, G. & Köse, S. (2013). Kurum kültürü ve kurumsal imaj ilişkisi: Devlet ve vakıf üniversiteleri üzerinde bir uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (41), 165-193.
- TEDMEM. (2019). 2018 eğitim değerlendirme raporu (TEDMEM Değerlendirme Dizisi 5). Ankara: Türk Eğitim Derneği. Erişim adresi: https://tedmem.org/download/2018-egitimdegerlendirme-raporu?wpdmdl=2933&refresh=5e485d014bf5c1581800705
- Uğurlu, C. & Ceylan, N. (2013). Öğretmenlerin, okullarına ilişkin örgütsel imaj algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 32(2), 301-322.
- Yıldırım, K., Güçlü, N., & Daşcı, E. (2016). Okul kültürünün güçlü ve zayıf kültürel özellikler açısından incelenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 91-111.
- Walker-Wied, J. (2005). The role of a school’s culture in the induction and socialization of two special education teachers in an alternative certification program [Unpublished doctoral dissertation]. The University of Wisconsin.
- Yukl, G. (2008). Leadership in organizations. Pearson Education.