İBN TEYMİYYE’NİN EHL-İ SÜNNET TASAVVURU

İslâm âleminde hayatı eserleri ve özellikle de verdiği fetvalarıylatanınmış olan İbn Teymiyye, (ö. 728/1328) yaşadığı dönemdengünümüze kadar, üzerinde tartışmaların yaşandığı ve farklıgörüşlerinden dolayı birçok sıkıntıya maruz kalan bir şahsiyettir.Kuvvetli hafızası ve ilmî, ilim ehlini ve halktan kitleleri etkilemeyebaşarmıştır. O, inandığı değerler ve kabul ettiği mutlak doğrularınuygulanması için toplumda Kur’an ve Hadise mugayir gördüğü şeyleremüdahale eder ve düzeltmeye çalışırdı, bunun için yazmış olduğu el-Akîdetü’l-Vâsıtiyye adlı eserindeki itikadî görüşleri sebebiyle, âlimlerarasında ciddi münakaşaların yaşanmasına sebep olmuştur. Allah’ınyaratıklarına duyulan sevgi ve saygıda ölçüyü kaçıranlar,peygamberlere ve sâlih kimselere saygıda ifrat edenler ve rab konumunagetirenler mülhid olmuşlardır diyerek, Peygamber’in ve onun getirmişolduğu Kur’an’dan yüz çevirenler ahirette pişman olacaklardır diyerek,Ehli Sünnet inancı çerçevesinde, tenkitlerini sapık fırkalara, vahdetivücud akımına, hulûl fikrinde olanlara, felsefecilere yoğunlaştırmış,bid’atlere, aşırılığa, hurafelere savaş açmıştır. Bid‘at ehlini İslam’ınözüne dönmeye davet etmiş, hayatını İslam’a, hizmete ve ilme adamış,ibadet ve amel-i salih yoluyla, ahlakî faziletleri elde ederek dünya-ahiretsaadetini temin etmeyi amaçlamıştır.Ehl-i hadis ekolüne mensup olan İbn Teymiyye, dönemindekibirçok kişi ve ekollere tenkitler yapmıştır. İlmi çalışmalarında tevhîdakidesini koruyarak, tevhîd inancına muhalif görüş beyan edenleritekfir etmekten çekinmemiştir. O, İslâm dışı medeniyetleri tenkitederken, yaşadığı çağın siyasî ve dinî hadiselerini dikkate alarak İslamîilimlerde müçtehit seviyesine ulaşarak geride birçok eser bırakmıştır.Hemen her dalda görüş belirtmiş, İslam dünyasına çok değerli ve özgün düşünceler sunmuş, müçtehit, Ehlisünnet âlimi, velûd bir müellif vedava adamıdır.Çalışmamızda, İbn Teymiyye’nin Akidetü’l-Vasıtıyye’de yer alaniman konularını Ehl-i Sünnet tasavvuru ile ilgili görüşlerinin önemini,bununla ilgili ifade etmiş olduğu görüşlerini sistemli bir şekilde elealarak, sözlerini bir arada değerlendirmekle fark edileceğininkanaatindeyiz.

THE CONCEPT OF FOLLOWERS OF SUNNAH IN IBN TAYMIYYAH’S EL-AKIDEDU’L-VASITIYYE

Ibn Taymiyyah (d. 728/1328), known for his life, works and fatwas, was a scholar who had been mostly criticized for his different opinions until today. With his strong mind and profound knowledge, he was able to influence masses in the society. In order to maintain the values he believed and perform the truth he acknowledged, he interfered in the things which he deemed as adverse to Quran and Hadith and tried to amend them. For this reason, he wrote the book entitled el-Akîdetü’l-Vâsıtiyye. But, for his views on faith, the book caused much controversy among Islamic scholars. In his book, Ibn Taymiyyah simply claimed that those who exaggerated the love and respect for the things Allah created and those who overdid the respect for the Prophet and Good People and accepted them as God would become infidels. He further argued that those who stood away the Prophet and his Book (Quran) would regret in the hereafter. Within the framework of the philosophy adopted by the Followers of Sunnah, he criticized pervert groups including unity of existence movement and those philosophers who believed in the unity of God and soul. He also pledged a war on new things that were unsuitable for Islam (Bid’at), extremism and superstitions. He invited those reformists to convert into the essence of Islam. Ibn Taymiyyah devoted all his life to the service of Islam, scholarly knowledge, worship, good deeds, and moral virtues. By doing so, he aimed for the happiness both in the world and hereafter. Ibn Taymiyyah, who is a member of Hadith School, criticized many people that belonged to different schools in his time. By preserving the notion of oneness in his scholarly studies, he attacked those who presented his opinions which were opposed to the tawhid faith. He also criticised non-Islamic civilizations and published many books about political and religious issues in the era. Therefore, he became a true interpreter of Islamic law and Islamic studies. By extensively publishing on every field of Islamic studies, he presented many valuable and unique views on Islam and therefore was acknowledged as an interpreter, scholar, prolific writer and a man with a cause. In our study, we examine the views of Ibn Taymiyyah on faith in his book titled Akidetü’l-Vasıtıyye. We try to emphasize the importance of his concept of Followers of Sunnah by systematically analysing his words and opinions on these matters.

___

  • Abdurrahman, B. (1973). Mezahibü’l-İslamiyyin. Beyrut: Daru’l-İlim.
  • Acluni, E.-F. İ. b. M. (t.y.). Keşfü’l-hafa. Haleb: Mektebetü’t-Türasi’l-İslâmî.
  • Bağdâdî, A. b. T. b. M. (1985). El-Fark beyne’l-Fırak (Ethen Ruhi Fığlalı, Çev.). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
  • Buhârî, E. A. M. b. İ. b. İ. C. (1315). Sahihü’l-Buhari. İstanbul: Dârü’t-tıbâati’l-âmire.
  • Cürcânî, E.-H. A. b. M. b. A. S. Ş. H. (1239). Şerhu’l-Mevâkıf. Kostantiniye: Dârü’t-tıbâati’lâmire. Ebû Zehra, M. (1998). İmam İbn Teymiyye (Vezdi Akyüz ve diğ., Çev.). İstanbul: İslamoğlu Yayınları.
  • ed-Dımeşkî, E. A. (2002). Duriyye min Menâkib Şeyhi’l-İslam İbnTeymiyye. Kahire: el-Faruku’l Hadise li’t-Tıba‘e ve’n-Neşr.
  • Hamza b. Ali. (1986). ,“Er-Risâletü’d-Dâmiğa”, Resâilü’l-Hikme. Lübnan. İbn Abdülhâdî, M. b. A. (t.y.). el-Ukûdü’d-dürriyye fî menâkıbi Şeyhi’l-İslâm Ahmed b. Teymiyye. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
  • İbn Kesir, E.-F. İ. İ. b. Ö. (1988). El-Bidâye ve’n-nihaye. Beyrut: Dâru İhyâu’t-Turâsi’l-Arabî.
  • İbn Mâce, E. A. M. b. Y. er-Rebei el-Kazvinî. (1952). Sünenu İbn Mâce. Kahire: Dâru İhyai’l- Kütübi’l-Arabiyye.
  • İbn Manzûr, E.-F. M. b. M. b. A. el-Ensârî. (t.y.). Lisânü’l-Arab. Beyrut: Dâru Sâdır.
  • İbn Teymiyye. (1993/1414). El-İman. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-Arabî.
  • İbn Teymiyye. (1997/1418). Mecmuatü’l-fetava. Riyad: Mektebetü’l-Ubeykan.
  • İbn Teymiyye. (1986/1406). Minhacü’s-sünneti’n-nebeviyye. Riyad: Câmiatü’l-İmam Muhammed b. Suud el-İslâmiyye.
  • İbn Teymiyye. (1991). Der’etü’t-Teârûzi’l-Akl ve’n-Nakl. Riyad: Câmiatü’l-İmam Muhammed b. Suud el-İslâmiyye.
  • İbn Teymiyye. (2010). Akaidü’l-Vasıtıyye, ve Şerhi. İstanbul: Guraba Yayınları.
  • İbn Teymiyye, Ebü’l-Abbas Takıyyüddin Ahmed b. Abdülhalim. (1978). Es-Sârimü’l-meslûl alâ şâtimi’r-Resûl. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
  • İbn Teymiyye, Ebü’l-Abbas Takıyyüddin Ahmed b. Abdülhalim. (t.y.). Nakzü’l-Mantık. Rabat: Mektebetü’l-Maârif.
  • İlyas, Ü. (2011). Kaderiyye. Içinde Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 24). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
  • Koca, F. (1999). İbn Teymiyye. Içinde Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 20). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
  • Muhammed Abid. (2000). Minhâcu’s-Sünneti’n-Nebeviyye fi nakdi Kelâmi Şiati’l-Kaderiyye (Sait Aykut, Çev.). İstanbul.
  • Muhammed Ebû Zehra. (1987). Şeyhu’l-İslam İbnTeymiyye, (Osman Keskioğlu, Çev.). İstanbul: Hilal Yayınları.
  • Müslim b. Haccâc, E.-H. el-Kuşeyri en-Nisaburi. (1955/1374). Sahih-i Müslim. Kahire: Dâru İhyai’l-Kütübi’l-Arabiyye.
  • Nedvî, E.-H. A. el-Hüsnî. (2002). Ricâlü’l-Fikrve’d-Da‘ve fi’l-İslam. Dımaşk: Daru’l-Kalem.
  • Nisâburî, H. E. A. (1990/1411). El-Müstedrek ala’s-Sahîhayn. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
  • Sıbâ’î, Mustafa. (1978). Es-Sünne ve Mekanetuhafi’t-Teşrîî’l-İslamî. Dımaşk: el-Mektebetü’lİslâmiyye.
  • Şehristanî, E.-F. M. b. A. (1992). El-Milel ve’n-Nihal. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
  • Uludağ, S. (1986). İbnTeymiyye, (İbnTeymiyye Külliyatı içinde ). İstanbul: Tevhid Yayınları.
  • Zehebî, Ş. E. A. (1334). Tezkiretü’l-Huffâz (C. 1–1-5). Hind: Meclisu Daireti’l-Mearifi’n- Nizamiyye.