FUZÛLÎ'NİN AYAKKABICILIK TERİMLERİ İLE YAZDIĞI MUVAŞŞAH GAZELİ

Edebiyatçılar eserlerinde, genel olarak yaşadıkları toplumu ve o toplumun düşüncesini yansıtırlar. Bununla beraber saf gerçekliği anlatmak da onla-rın görevi değildir. Şair ve yazarların büyük çoğunluğu gördükleri, dinle-dikleri, yaşadıkları hayatı, kurguyla süsledikten sonra yazıya döker. Edebi-yat araştırmacıları da eser sahibinin yaşadığı dönemi aydınlatan bu kültürel öğeleri, kurgulanmış sanat metinlerinin içinden çekip çıkarmaya çalışırlar.Divan şairleri yaşadıkları toplumun kültürel ve sosyal hayatı ile iç içe-dirler. Şiirlerinde savaş aletlerine, giyim kuşama, yemeklere, şerbetlere, mesleklere, ticaret kültürüne, esnaf tiplemelerine, doğal afetlere kadar bü-tün bir sosyal hayatı görmek mümkündür. Bu çalışmanın konusu da Fuzûlî'nin ayakkabıcı olması muhtemel ̆Alì Bālì adlı bir dostu için, ayak-kabıcılık terimleri ile kaleme aldığı muvaşşah bir gazelidir. Çalışmanın giriş bölümünde muvaşşah gazel ile ilgili bilgi verildikten sonra, inceleme kıs-mında Fuzûlî'nin bahsedilen gazeli ayakkabıcılık terimleri ışığında değer-lendirilecek ve gazelin nesre çevrisi yapılacaktır.

“FUZULI’S MUVAŞŞAH GHAZAL THAT HE WROTE WİTH SHOEMAKİNG TERMS”

Literary writers who do not reflect the period, culture, and the world in their works and who are completely away from the society are in the minority. However, it is not their duty to explain pure reality. The vast majority of poets and writers transc-ribe the life they see, listen to, live after fictionalizing. Literary researchers, too, try to pull these cultural elements out of the edited art texts that illuminate the period of the work of the author.Divan poets are teeming with the cultural and social life of the society in which they live. In his poems, he added to war tools, clothing, food, sherbets, professions, trade culture, artisan typing, natural disasters, etc. it is possible to see a whole social life. The subject of this study is for a friend named ̆Alì Bālì, who is likely to be a shoemaker, an acrostic ghazal he wrote in the terms of shoemaking. After giving in-formation about acrostic ghazal in the introduction part of the study, it will be eva-luated in the light of the ghazal shoemaking terms of Fuzûlî in the examination part and the prose will be made around the prose..

PDF

___

AKYÜZ, Kenan, Sedit Yüksel, Süheyl Beken, Müjgan Cumbur, Fuzûlî Türkçe Divan, İş Bankası Yayınları, Ankara 1958, 368.
AYVERDİ, İlhan, red. etimoloji Ahmet Topaloğlu, yay. haz. Kerim Can Bayar, Asırlar Boyu Tarihi Seyri İçinde Misalli Büyük Türkçe Sözlük A-G, Kubbealtı Neşriyat, İstanbul 2006.
AYVERDİ, İlhan, red. etimoloji Ahmet Topaloğlu, yay. haz. Kerim Can Bayar, Asırlar Boyu Tarihi Seyri İçinde Misalli Büyük Türkçe Sözlük O-Z, Kubbealtı Neşriyat, İstanbul 2006.
ÇAM, Sümeyye Enise, Kahramanmaraş İli Merkezindeki Yöresel Ayakkabıların İncelenmesi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü El Sanatları Eğitimi Ana Bilim Dalı Dekortif Ürünler Bilim Dalı, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara 2019.
ÇELEBİOĞLU, Âmil, "Harflere Dair", Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları, MEB Yay. İstanbul 1998.
DİYARBAKIRLIOĞLU, Mehmet Ali, Kaybolan Meslekler ve Son Ustalar, İTO Yayınları, İstanbul 2010.
KARAHAN, Abdülkadir, "Fuzûlî", TDV İslam Ansiklopedisi, C. 13, s. 243.
ÖZDEMİR, Melda, Desen Karatekin, "Aydın İli Karacasu İlçesinde Deri Üretimi", International Social Sciences Studies Journal, 5/40, Bakü 2019.
SAMANCI, Metin, Fuzûlî'nin Anlam Dünyası: Anahtar Kelimeler ve Kavramlar Sözlüğü, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı (Basılmamış Doktora Tezi), İstanbul 2019.
SÖKMEN, Sultan, Zeynep Balkanal, "Bitlis'te Geleneksel Ayakkabıcılık: 'Harik' ve Son Usta Haydar Yılmaz", Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20/1, Edirne 2018.
Sürûrî, Bahrü'l-Ma'ârif, Milli Kütüphane, Yz. A. 9122, v. 4b.
Şemseddin Sâmi, Kâmûs-ı Türkî, Çağrı Yay., İstanbul 2004.
ŞEN, Fatma Meliha, "Eski Türk Edebiyatında Sosyal Hayat Çalışlmaları", Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 5/9, İstanbul 2007.
ŞENTÜRK, Ahmet Atilla, "Ali Nihad Tarlan'ın Fuzûlî Dîvânı Şerhi'ne Dair", Bir, 3, İstanbul 1995.
ŞENTÜRK, Ahmet Atilla, Osmanlı Şiiri Kılavuzu 1 (Âb-Azrail), OSEDAM, İstanbul 2015.
TARLAN, Ali Nihad, Fuzûlî Divanı Şerhi, Akçağ Yayınları, Ankara 2005.
TARLAN, Ali Nihad, Zatî Divanı (Edisyon Kritik ve Transkripsiyon) Gazeller Kısmı: II. C, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1970.
TAVUKÇU, Orhan Kemal, "Muvaşşah (Akrostiş)", Kültür Tarihimizde Gizli Diller ve Şifreler, Picus Yay., İstanbul 2008.
TEREN, Seçil, Deri Ürünlerdeki Bitim İşlemleri Ve Ayakkabı, Saraciye, Giysi Ürünlerindeki Kullanımı, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Tekstil ve Moda Tasarımı Anasanat Dalı Tekstil ve Moda Tasarımı Programı (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2019.
YEKBAŞ, Hakan, "Divan Şairinin Sessiz ve Gizli Anlatımı: Muvaşşah", Turkish Studies, Volume 7/3, Summer 2012. https://ingilizce.cagdassozluk.com/kamus/osmanlica-ingilizce-sozlukmadde- 54192.html (25.03.2020)