MERKEZİ İDARENİN TAŞRA YÖNETİMİNDE “DEVLETİN TEMSİL” VE “HÜKÜMETİ TEMSİL” KAVRAMLARI: KAPSAM VE KARŞILAŞTIRMALI ANALİZ

Ülkemizde merkezi idarenin taşra örgütlenmesini şekillendiren temelyasa 5442 sayılı İl İdaresi Kanunudur. Valiyi, “İl genel idaresinin başı ve mercii(md.4)” olarak niteleyen Kanun, valinin hukuksal durumunu 9. maddesindedüzenlemiştir. Buna göre vali “İlde Devletin ve Hükümetin temsilcisi ve ayrı ayrıher Bakanın mümessili ve bunların idari ve siyasi yürütme vasıtasıdır.” Bunakarşın Kaymakam, “ilçe genel idaresinin başı ve mercii olup, ilçede hükümetintemsilcisidir (md.27)”. Kanun metninde geçen “Devletin temsilcisi olmak” ve“hükümetin temsilcisi olmak” kavramları hukuken çok net ayrılabilen kavramlarolmadığı gibi hangi görevlerin devleti temsil, hangi görevlerin ise hükümeti temsilyetkisinden doğduğu tartışmaya açık bir konudur. Türk idare hukuku akademikaraştırmalarında çok fazla üzerinde durulmayan bu konu hakkında İl İdaresiKanunu ve konuyla ilgili diğer mevzuatta da açık bir bilgi yoktur. Bununla beraberKanunda valiler için tanımlanan ayrı ayrı her Bakanın “siyasi yürütme vasıtası”ifadesinin nasıl yorumlanacağı da tartışmaya açıktır.

THE CONCEPTS OF “REPRESENTING THE STATE” AND “REPRESENTING THE GOVERNMENT” IN PROVINCIAL ADMINISTRATION OF CENTRAL GOVERNANCE: SCOPE AND COMPARATIVE ANALYSIS

The main Law forming the provincial organization of central administration in Turkey is the Law No: 5442 on Provincial Administration. The Law defining the governor as “The head and authority of Provincial general administration (Article 4)” regulates the legal status of governor in Article 9. Accordingly, the governor is the “Provincial Representative of the State and the Government and provincial representative of each Minister and the administrative and political executive instrument of them at provincial level.” On the other hand, District Governor is “the head and authority of general administration and represents the government in the district (Article 27)”. As the concepts cited in the Law text as “being representative of the State” and “being representative of the government” are not legally distinctive, the issue of which responsibilities rise from the authority of representation of the state and which ones from the representation of government is open to discussion. No clear information is found in Provincial Administration Law and in the other relevant legislations on this issue not being emphasized much in the academic studies regarding Turkish administrative law. In addition, how to interpret the statement related to governors as being “politically executive instrument” for each minister separately is also open to discussion.

PDF

___

Apan, Ahmet (2015). Türkiye’de Mülki İdare: Tarihsel Gelişim ve İşlevsel Dönüşüm, Türk İdari Araştırmalar Vakfı, Ankara.
Arsel, İlhan (1964). Anayasa Hukuku: Demokrasi, Ankara, Doğuş Matbaacılık.
Burdeau, F. (1989). Histoire de I’administation Française, Paris, Monchrestien.
Chevallier, J. (2000). “Synthese, La loi du 28I’Pluviose an VIII deux cents ans apres:Survivance ou Prennite”, (Ed) CURAPP. Paris, PUF.
Duran; Lütfi (1968). “Türk İdaresinde Politik Nitelikli Yüksek Mevkiler İhdas Edilebilir mi?”, Amme İdaresi Dergisi, C.I, Sayı:1, ss.71-78.
Duran, Lütfi (1973). “Türk Kaymakamı”, Amme İdaresi Dergisi, 6 (2), 3-14.
Gerard-Llorca, E. (2000). “L’universalite des Compantences Prefectorales. La loi du 28 Puliviose an VIII deux cents ansa pres: Survivance ou Perennitte?”, (Ed.) CURAPP, Paris:PUF.
Giritli, İsmet; Bilgen, Pertev; Akgüner, Tayfun ve Berk, Kahraman (2011). İdare Hukuku, Der, İstanbul.
Gönül, Mustafa (1992). “Seçimli Valilik Üzerine Düşünceler”, Amme İdaresi Dergisi, 25 (3), ss. 50-70.
Gözübüyük, Şeref (2004). Türkiye’nin Yönetim Yapısı, Turhan Kitabevi, Ankara.
Gözübüyük Şeref ve Turgut Tan (2011). İdare Hukuku, (Cilt 1: Genel Esaslar), Turhan, 8. Baskı, Ankara.
Gözler, Kemal (2008). İdare Hukuku Dersleri, Ekin Basın Yayın Dağıtım,7. Baskı, Bursa.
Gözler, Kemal (2017). Anayasa Hukukunun Genel Esasları, Ekin Basın Yayın Dağıtım,9. Baskı, Bursa.
Gözler, Kemal (2018). Mahalli İdareler Hukuku, Ekin Basın Yayın Dağıtım, Birinci Baskı, Bursa.
Günday, Metin (2011). İdare Hukuku, İmaj, 10. Baskı, Ankara
Güran, Sait (1980). Memur hukukunda kayırma ve liyakat sistemi, Fakülteler Matbaası, İstanbul.
Kalabalık, Halil (1999). “Yetki Genişliği Yerinden Yönetim Sisteminin Bir Uygulaması Sayılır Mı? “, Türk İdare Dergisi, 413, 129-146.
Naliş, Seyfettin (1981). “Taşra Düzeyinde Devlet ve İçişleri Bakanlığı”, Amme İdaresi Dergisi, C.XTV, Sayı:.3, ss.83-86.
Okandan, Recai Galip (1968). Umumi Amme Hukuku, İstanbul, İÜHF Yayınları.
Onar, Sıddık, Sami (1966). İdare Hukukunun Umumi Esasları, İstanbul, Hak Kitabevi, İsmail Akgün Matbaası.
Özay, İlhan (1981). “Yeni Vali”, İdare Hukuku ve İlimler Dergisi, 2 (1), 41-46.
Özay, İlhan (1994). Günışığında Yönetim, İstanbul, Alfa Yayınları.
Özyörük, Mustafa (1973). İdare hukuku dersleri (çoğaltma), İstanbul.
Sürbehan, Sadrettin (1973). “Valiler Siyasi Yürütme Vasıtası mıdır? Türk İdare Dergisi, Sayı:. 430, s.42 vd.
Şengül, Ramazan (2012). “Fransa’da Valilik Kurumunun İdari Sistem İçindeki Konumu”, KSÜ İİBF Dergisi, 2, ss.13-21.
Tosun, Mustafa (1970). Türkiye’de valilik sistemi, Ankara: Sevinç Matbaası.
Tutum, Cahit (1976). “Yönetimin Siyasallaşması”, Amme İdaresi Dergisi, C.K, Sayı:4, ss.9-32.
Tümer, Abdullah (1969). Merkez Valiliği Üzerine Bir Araştırma. İçişleri Bakanlığı-İç Düzen Yayınları, Ankara.
Vlachos, Georges (1993). Les principes Generaux du Droit Administratif, Paris, Ellipses.
Yayla, Yıldızhan (1981). “İlin Başkentle ve Bölgesel Kuruluşlarla İlişkileri”, İdare Hukuku ve İlimler Dergisi, C. 2, Sayı:1, ss.25-33.
Yıldırım, Turan (1999). Türkiye’nin İdari Teşkilatı, Alkım Yayınları, İstanbul.