Ebû Bekir el-Bâkıllânî’nin (ö. 403/1013) Suâlâtü Ehli’r-Re’y ani’l-Kelâm fi’l- Kur’âni’l-Azîz Adlı Risâlesinin Tahlîl, Tahkîk ve Tercümesi -Neşr-

Bu makalede klasik kaynaklarda ismi geçmeyen, ancak Süleymaniye Kütüphanesi’nde kayıtlıbulunan, Eş‘arî kelâmcısı Bâkıllânî’ye ait bir risâle incelenmiştir. Bâkıllâni’yle ilgiliyakın dönemde yapılan çalışmalarda bu risâlenin, Kur’ân’ın te’vil ve tefsiriyle ilgili olduğubelirtilmektedir. Ancak bu makalede, bu bilginin doğruyu yansıtmadığı, risâlenin Kur’ânilimleriyle değil kelâm ilmiyle ilgili olduğu ve kelâm sıfatıyla ilgili sorulara verilen cevaplardanoluştuğu açığa çıkarılmıştır. Bâkıllânî burada kelâmullahla ilgili görüşlerini kısa vederli toplu bir şekilde, açık ve akıcı bir üslûpla ifade etmiştir. Bununla birlikte risâle dahaönce neşredilmemiştir. Bu çalışmada, önemli bir Eş‘arî kelamcısına ait muhtasar ve vecizbir risâleyi ilgililerin istifadesine sunmak, böylelikle ilim dünyasına bir katkıda bulunmakamaçlanmıştır. Risâle bu gaye ile tahlîl edilerek tahkîki gerçekleştirilmiş ve Türkçe’ye tercümeedilmiştir

___

  • Durmuş, İsmail, “Mecaz”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), XXVIII, 217-220.
  • Eş‘arî, Ebü’l-Hasan Ali b. İsmail el-Eş‘arî, el-İbâne an Usûlü’d-Diyâne, tah. Abbas Sabbağ, (Beyrut: Dâru’n-Nefâis, 1994).
  • Gölcük, Şerafeddin, “Bâkıllânî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), IV, 531-535.
  • Güneş, Kamil, İslâmî Düşüncenin Şekillenişinde Akıl ve Nass -Bâkıllânî ve Kâdî Abdulcebbâr’da Kelâmullah Meselesi Örneği-, (İstanbul: İnsan Yayınları, 2003).
  • Hatîb el-Bağdâdî, Ebû Bekir Ahmed b. Ali b. Sâbit, Târîhu Bağdâd, tah. Beşşar Avvad Maruf, (Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1422/2002).