Hanefî Fıkhında Maklûb Hadis Kullanımına Dair Bir Örnek: İskât Hadisi

Namaz ıskâtı konusu ülkemizde tartışılan ve teorik zemini dışında pratik yönü de olanilmî konulardan biridir. Hanefî mezhebinde İmâm Muhammed'e nispet edilen ve temennidenibaret bir görüş olan ıskâtın zamanla halka bir vecibe gibi algılatılması toplum üzerindemaddî ve manevî bir baskı unsuru halini almış ve zamanla devir uygulamasının ortayaçıkmasına zemin hazırlamıştır. Bu makalede, ıskâta delil olarak getirilen merfû' hadisingerçekte mevkûf ve maklûb olduğu gösterilecek ve ıskât hükmünün Hanefî mezhebindeele alınış biçimi ortaya konulacaktır. Böylelikle bazı fakihlerce maklûb hale getirilen birhadisin sonra gelen fakihlerce tahkîk edilmeden nakledilmesinin aslî delilden yoksun birmeseleyi nasıl aslî delili olan ve çok önemli bir hüküm haline getirdiği gösterilecek, hükmedelil olarak irad edilen hadislerin tahkîkinin önemi vurgulanacaktır.

___

  • Aliyyü’l-Kârî, Şerhu Şerhi Nuhbeti'l-Fiker, (tah. Muhammed Nizâr Temîm-Heysem Nizâr Temîm), (Beyrut: Dârü’l-Erkam, tsz.).
  • Aynî, Bedrüddîn Mahmûd b. Ahmed, el-Binâye Şerhu’l-Hidâye, (Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2000).
  • Aynî, Bedrüddîn Mahmûd b. Ahmed, Minhatü’s-Sulûk fî Şerhi Tuhfetü’l- Mulûk, tah. Ahmed Abdürrezzâk el-Kübeysî, (Katar: Vizâretü’l-Evkâf ve’ş-şuûni’l-İslâmiyye, 2007).
  • Bardakoğlu, Ali, “Iskât”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), XIX, 143.