Van ekolojik koşullarında bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinin verim ve verim öğeleri üzerine bir araştırma

Van ekolojik koşullarında 2005-2006 ve 2006-2007 yetiştirme sezonunda yürütülen bu araştırmada, on altı ekmeklik buğday (Tir, Bezostaja, Gerek-79, Kutluk- 94, Kırgız- 95, Süzen -97, Aytin- 98, Harmankaya -99, Altay -2000, Dağdaş -94, Lancer, Doğu- 88, Karasu- 90, Palandöken- 97, Nenehatun ve Alparslan) çeşidinin tane verimi ve bazı verim öğeleri belirlenmiĢtir. Tane verimi ve verim öğeleri bakımından her iki yılda da çeĢitler arasında önemli farklılıklar tespit edilmiştir. iki yıllık ortalamaya göre çeşitlerin baĢaklanma süresi 180.75 (Aytin-98) -190.62 (Karasu-90) gün, tane dolum süresi 33.12 (Lancer)- 39.25 (Gerek-79 ve Alparslan) gün, metrekarede fertil baĢak sayısı 265.25 (Tir)- 412.25 (Doğu-88) adet, baĢak uzunluğu 5.72 (Aytin-98)- 7.27 (Nenehatun) cm, bitki boyu 66.00 (Harmankaya)- 86.05 (Tir) cm, baĢakta tane sayısı 20.32 (Gerek-79)-27.47 (Harmankaya) adet, baĢakta tane verimi 0.65 (Alparslan)-0.93 (Harmankaya) g, bin tane ağırlığı 29.26 (Aytin-98)-37.45 (Tir) g ve tane verimi 167.07 (Tir)-238.36 (Doğu-88) kg/da arasında değişmiştir. Doğu-88, Nenehatun ve Alparslan ekmeklik buğday çeşitlerinin Van koşulları için ümitvar oldukları sonucuna varılmıştır.

A research on yield and yield components of some bread wheat (Triticum aestivum L.) varieties in Van ecological conditions

Grain yield and some yield components of sixteen bread wheat cultivars (Tir, Bezostaja, Gerek-79, Kutluk- 94, Kırgız- 95, Süzen- 97, Aytin- 98, Harmankaya- 99, Altay- 2000, DağdaĢ- 94, Lancer, Doğu- 88, Karasu- 90, Palandöken- 97, Nenehatun and Alparslan) were determined in this study that were conducted during the 2005-2006 and 2006-2007 growing seasons in Van ecological conditions. Significant differences were determined in grain yield and yield components among wheat cultivars in two years. According to two year average, days to headings ranged between 180.75 (Aytin-98) and 190.62 (Karasu-90) days; grain filling duration, 33.12 (Lancer) - 39.25 (Gerek-79 and Alparslan) days; spike number per m2, 265.2 (Tir) - 412.2 (Doğu-88), spike lenght, 5.72 (Aytin-98) - 7.27 (Nenehatun) cm; plant height, 66.0 (Harmankaya)- 86.05 (Tir) cm; grain number per spike, 20.32 (Gerek-79) - 27.47 (Harmankaya); grain weight per spike, 0.65 (Alparslan) - 0.93 (Harmankaya) g; thousand grain weight, 29.26 (Aytin-98) - 37.45 (Tir) g; grain yield, 167.07 (Tir) - 238.36 (Doğu-88) kg/da. It was concluded that Doğu-88, Nenehatun and Alparslan bread wheat cultivars were promising cultivars in Van regional conditions.

PDF

___

Anonim 2005. Van Tarım il Müdürlüğü Kayıtları.
Anonim 2007. Van Meteoroloji Bölge Müdürlüğü Kayıtları.
Aydemir, T., A. Barut, K. Yılmaz ve N. Sezer. 2001. 2001 yılı milli çeşit listesinde yer alan ekmeklik buğdayların bölgeler bazında verim ve kalite yönünden irdelenmesi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi: 37-44. 17-21 Eylül 2001, Tekirdağ.
Başer, Ġ., K. Z. Korkut ve O. Bilgin. 2001. ileri ekmeklik buğday hatlarının (Triticum aestivum L.) tane verimi ve bazı agronomik karakterler yönünden değerlendirilmesi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi: 99-104. 17-21 Eylül 2001, Tekirdağ.
Çölkesen, M., A. Öktem, N. Eren, T Yağbasanlar ve H. Özken. 1994. Çukurova ve Harran koşullarına uygun ekmeklik ve makarnalık buğday çeşitlerinin saptanması üzerine bir araştırma. Tarla Bitkileri Kongresi (I): 18-21. 25-29 Nisan 1994, İzmir.
Darwinkel, A. 1978. Patterns of tillering and grain production of winter wheat at a range of plant densities. Neth. J. Agric. Sci. 26: 383-398.
Egesel, C.Ö., F.Kahrıman, H. Baytekin ve M.K. Gül. 2007. Bazı ekmeklik buğday genotiplerinin Çanakkale şartlarındaki performanslarının ve agronomik karakterler arası iliĢkilerinin belirlenmesi. Türkiye 7. Tarla Bitkileri Kongresi: 202-205. 25-27 Haziran 2007, Erzurum.
Erekul, O. and W. Köhn. 2006. Effect of weather and soil conditions on yield components and bread-making quality of winter wheat (Triticum aestivum L.) and winter triticale (Triticosecale Wittm.) varieties in North-East Germany. J. Agronomy and Crop Science 192: 452-464.
Gebeyehou, G., D.R. Knott and R.J. Baker. 1982. Relationship among durations of vegetative and grain filling phases, yield components and grain yield in durum wheat cultivars. Crop Sci. 22:287-290.
Geçit, H. H. 1982. Ekmeklik buğday (Triticum aestivum L. Em Thell) çeşitlerinde ekim sıklıklarına göre birim alan değerleri ile ana sap ve çeşitli kademedeki kardeĢlerin tane verimi ve verim komponentleri üzerine araĢtırmalar. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü, Doçentlik Tezi, (Basılmamış) 91s, Ankara.
Genç, Ġ, A.C. Ülger, T. Yağbasanlar, Y. Kırtok ve M. Topal. 1988. Çukurova koşullarında tritikale, buğday ve arpanın verim ve verim öğeleri üzerinde kıyaslamalı bir araĢtırma. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Dergisi 3(2): 1-14.
Genç, Ġ., Y, Kırtok, A.C. Ülger ve T. Yağbasanlar. 1986. Çukurova koşullarında uygun buğday ıslahı üzerinde araştırmalar. TÜBİTAK Bitki Islahı Sempozyumu. TÜBĠTAK Yay. No: 629, 112, 3. 15-17 Ekim 1986, İzmir.
Genç, Ġ., Y. Kırtok, A.C. Ülger ve T. Yağbasanlar. 1987. Çukurova koşullarında ekmeklik (T. aestivum l. em thell) ve makarnalık (T.durum desf.) buğday hatlarının başlıca tarımsal karakterleri üzerinde araĢtırmalar. Türkiye Tahıl Sempozyumu: 71-82. 6-9 Ekim 1987, Bursa.
Gençtan, T. ve A. Balkan. 2006. Bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L. em Thell) çeşitlerinde ana sap ve fertil kardeşlerin bitki tane verimi ve verim öğeleri yönünden karşılaştırılması. Tarım Bilimleri Dergisi 13 (1): 17-21.
Kaya, M., M. Atak, C.Y. Çiftçi ve S. Ünver. 2004. Bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinin verim ve verim öğeleri üzerinde bir araştırma. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi 14 (1): 41-61.
Kırtok, Y. ve M. Çölkesen. 1985. Çukurova koşullarında denemeye alınan arpa çeşitlerinde önemli bazı verim unsurları üzerinde path katsayısı analizi. Doğa Bilim Dergisi D2: 40-50.
Knott, D. R. and G. Gebeyehou. 1987. Relationships between the lengths of the vegetative and grain filling periods and agronomic characters in three wheat crosses. Crop Sci. 27:857-860.
Kün, E. , M. Avcı, V. Uzunlu ve N. Zencirci. 1995. Serin iklim tahıllarında tüketim projeksiyonları ve üretim hedefleri. Ziraat Mühendisliği 4. Teknik Kongresi : 417-428. 1995, Ankara.
Metzger, D.D., S.J. Czaplewski and D.C. Rasmusson. 1984. Grain filling duration and yield in spring barley. Crop Sci. 19: 5–9.
Olgun, M., F. Partigöç, T. Yıldırım, M. Taçoğlu ve A.M. Kumlay. 1998. Doğu Anadolu Bölgesinde buğdayın verim potansiyeli. Doğu Anadolu Tarım Kongresi:172-182. 14-18 Eylül 1998, Samsun.
Olgun, M., T. Yıldırım ve F. Partigöç. 1999 a. Doğu Anadolu Bölgesi’nde bazı buğday çeĢitlerine ait çeĢitli özelliklerin belirlenmesi. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu: 612-615. 8-11 Haziran 1999, Konya.
Olgun, M., F. Partigöç ve T. Yıldırım. 1999 b. Erzurum şartlarında buğday ıslahında tartılı derecelendirme yönteminin kullanılması. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu: 70-76. 8-11 Haziran 1999, Konya.
Öztürk, A. 1999. Kuraklığın kışlık buğdayın gelişmesi ve verimine etkisi. Tr. J. of Agric. and Forestry 23: 531-540.
Öztürk, A. ve A. Akkaya. 1994. Kışlık ekmeklik buğday çeĢit ve hatlarında vejetatif periyot tane dolum süresi ve tane dolum oranı ile verim ve verim unsurları arasındaki ilişkiler. I. Tarla Bitkileri Kongresi: 48-52. 25-29 Nisan 1994, Ġzmir.
Öztürk, A. ve ġ. Akten. 1999. KıĢlık buğdayda bazı morfofizyolojik karakterler ve tane verimine etkileri. Tr. J. of Agriculture and Forestry 23 (Ek sayı 2): 409-422.
Partigöç, F. ve M. Olgun. 1999. Bazı buğday çeşitlerinde verim stabilitesi üzerine bir araştırma. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu : 597-601. 8-11 Haziran 1999, Konya.
Puri, Y.P., C.O. Qualset and W.A. Williams. 1982. Evaluation of yield components as selection criteria in barley breeding. Crop Sci. 22: 927-931.
Sade, B., A. Topal ve S. Soylu. 1999. Konya sulu koşullarında yetiştirilebilecek makarnalık buğday çeşitlerinin belirlenmesi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi : 91-96. 15-20 Kasım, Adana.
Sönmez, F, M. Ülker, N. Yılmaz, H. Ege, B. Bürün ve R. Apak. 1999. Tir buğdayında tane verimi ile bazı verim öğeleri arasındaki iliskiler. Tr. J. of Agric. and Forestry 23:45-52.
Şener, O., M. Kılınç, T. Yağbasanlar, H. Gözübenli ve U. Karadavut. 1997. Hatay koşullarında bazı ekmeklik ve makarnalık çeşit ve hatlarının saptanması. Türkiye 2. Tarla Bitkileri Kongresi:1-5. 22-25 Eylül 1997, Samsun.
Tawari, S.N. 1975. Path coefficient analysis for grain yield and its components in a colletion of barley Germplasm. Third International Barley Genetics Symposium Garching: 686-700. Verlag Karl Thiemig, Munich, 7-12 July 1975.
Tosun, O. ve N. Yurtman. 1973. Ekmeklik buğdaylarda (Triticum aestivum L.) verime etkili morfolojik ve fizyolojik karakterler arasındaki ilişkiler. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yıllığı 30 (3-4): 485-502.
Van Sanford, D.A. 1985. Variation in kernel growth characters among soft red winter wheats. Crop Sci. 25: 626–630.
Voltas, J., F.A. van Euwijk, J.L. Araus and I. Romagosa. 1999. Integrating statistical and ecophysiological analyses of genotype by environment interaction for grain filling of barley II. Grain growth. Field Crops Research 62 : 75-84.
Walker, K.C. ve S. Matthews. 1991. Effect of autumn nitrogen and sowing date on the growth and yield of winter barley in the North of Sccotland. Journal of Agricultural Sci. 117 (3):279.285.
Walton, P.D. 1971. Factor analysis of yield in spring wheat. Crop Science. 12: 731-733.
Yağbasanlar, T., A. C. Ülger ve Ġ. Genç. 1988. Çukurova koşullarında bazı yabancı tritikale çeiitlerinin verim ve verim öğeleri üzerinde bir araştırma. Doğa Bilim Dergisi 3 (3): 1353-1362.
Yağmur, M. ve D. Kaydan. 2007. Van ekolojik koşullarında bazı buğday, arpa ve tritikale çeĢitlerinin verim ve verim öğeleri üzerine bir araştırma. Türkiye 7. Tarla Bitkileri Kongresi :162-165. 25-27 Haziran 2007, Erzurum.
Yıldırım, A., M.A. Sakin ve S. Gökmen. 2005. Tokat Kazova koşullarında bazı ekmeklik buğday çeşit ve hatlarının verim ve verim unsurları yönünden değerlendirilmesi. Gaziosmanpaşa Üniv. Dergisi 22(1): 63.72.