Bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin tuza toleranslarının belirlenmesi

Çalışma Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü deneme serasında 2006 yılında yürütülmüştür. Araştırmanın amacı, bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin tuza toleranslarının incelenmesidir. Denemede beş nohut çeşidi kullanılmıştır. Tuzlu koşullar oluşturmak amacıyla, 2 kg toprak alan saksılara 0 (kontrol) ve 60 mM NaCl uygulanmıştır. Temel gübreleme amacıyla her saksıya 100 mg kg-1 N (NH4NO3), 50 mg kg-1 P ve 63 mg kg-1 K (KH2PO4) verilmiştir. Elde edilen araştırma sonuçlarına göre bitki boyu, kök uzunluğu, toprak üstü yaş ve kuru ağırlık, kök yaş ve kuru ağırlığı bakımından kontrol grubu bitkilerinde daha yüksek değerler belirlenmiştir. Na içeriği bakımından bitkinin toprak üstü aksamı ve kökte tuz uygulamasında daha yüksek sonuçlar alınmıştır. Bitkide K, kontrol grubunda, kökte ise tuz uygulamasında daha yüksek çıkmıştır. Cl bakımından ise, Na’da olduğu gibi bitkinin her iki kısmında da tuz uygulamasında daha yüksek veriler elde edilmiştir. Uygulamalar sonunda; kontrol grubu bitkilerde boy 29.66-37.92 cm, kök uzunluğu 12.18-16.68 cm; toprak üstü yaş ağırlık 26.50-33.00 g, kuru ağırlık 5.47-6.43 g; kök yaş ağırlık 1.61-2.24g, kuru ağırlık 0.79-1.41 g; kuru ağırlık olarak toprak üstü / kök oranı 4.81-7.39 arasında değişmiştir. Tuz uygulama grubunda ise bitkilerde boy 23.89-34.08 cm; kök uzunluğu 11.45-15.29 cm; toprak üstü yaş ağırlık 23.00-33.00g; kuru ağırlık 3.83-5.52 g; kök yaş ağırlığı 0.84-2.01 g; kök kuru ağırlığı 0.62-1.27 g; kuru ağırlık olarak toprak üstü / kök oranı 4.43-8.42 arasında değişmiştir. Araştırmada kullanılan nohut çeşitlerinden Canıtez 87, İzmir 92 ve Sarı 98 çeşitleri sırasıyla tuza daha toleranslı olurken, Menemen 97 çeşidi en duyarlı çeşit olmuştur.

Determination of salinity tolerance of some chickpea (Cicer arietinum L.) varieties

This research was carried out in experimental glasshouse of the Department of Soil Science, Faculty of Agriculture, Ankara University in 2006. The aim of the research was to investigate salinity tolerance of some chickpea (Cicer arietinum L.) varieties. Five chickpea cultivars were used in the experiment. Control (0 mM) and 60 mM NaCl treatments were applied to 2 kg soil for each pot. For basal fertilization 100 mg kg-1 N (NH4NO3), 50 mg kg-1 and 63 mg kg-1 K (KH2PO4) were applied to each pot. According to obtained results, plant heigth, root lenght, fresh and dry weight of plant and root were higher in control than salinity treatment. Na content of plant part above soil and root were higher in salinity treatment. K content of plant was higher in control and K content of root in salinity treatment. In terms of Cl content was higher in both of plant and root in salinity treatment. Plant height was 29.66-37.92 cm, root length was 12.18-16.68 cm; fresh weigth of plant part above soil was 26.50-33.00 g, dry weigth was 5.47-6.43 g; fresh weigth of root was 1.61-2.24g, dry weight was 0.79-1.41 g and dry weigth plant part and root ratio was 4.81-7.39 in the control treatment. In salinity treatment, plant height was 23.89-34.08 cm; root length was 11.45-15.59 cm; fresh weigth of plant part above soil was 23.00-33.00 g; dry weigth was 3.83-5.52 g; fresh weigth of root was 1.61-2.24g; dry weight was 0.84-2.01 g and dry weigth plant part and root ratio was 4.43-8.42. At the end of the research, Canıtez 87, İzmir 92 and Sarı 98 varieties were more tolerant to salinity than others. And Menemen 97 showed most sensitive cultivar among the cultivars.

PDF

___

Anonymous, 2008. http://www.fao.org, (erişim tarihi Şubat 2008)
Abbas, M. A. and W. M. Shulery. 1991. Plant growth, metabolism and adaptation in relation to stress conditions, XIV. effect to salinity on the internal solute concentrations in Phaseolus vulgaris L. Plant Physio. 138: 722-727.
Agata, R., M. Russo, L. Mazzucco, C. Platani, G. Nicastro and N. D. Fonzo. 2001. Enhanced osmotolerance of a wheat mutant selected for potassium accumulation. Plant Science 160: 441-448.
Cachorro, P. and A. Cerda. 1994. Implications of calcium nutrition to the response of Phaseolus vulgaris L. to salinity. Plant and Soil 159: 205-212.
Düzgüneş, O., T. Kesici, O. Kavuncu ve F. Gürbüz. 1987. Araştırma ve deneme metodları (istatistik metodları II) Ankara Üniversitesi Zir. Fak. Yayınları, Ders Kitabı: 1021.
Elkoca, E. 1997. Fasulye (Phaseolus vulgaris L)’de tuza dayanıklılık üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Ens. Yüksek Lisans Tezi, s: 76 (Yayınlanmamış).
Goertz, S. H. and J. M. Coons.1991. Tolerance of tepary and navy beans to NaCl during germination and emergence. Hort. Science 26 (3):246-249.
İnal, A. 2002. Growth, proline accumulation and lonic relations of tomato (Lycopercicon esculentum L.) as influenced by NaCl and Na2SO4 salinity. Turkish J. Bot. 26: 285-290.
Joaquin, S.R., N.C., Dantur, M.R. Casanova and V.N. Bustos, 1982. Performance of soybean cv. Bragg under conditions of soil salinity in the field. Revista Industral Agricola de Tucumen. 31 ( 2):147-149.
Kacar, B. 1972. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri, II. Bitki Analizleri Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayınları No:453, Uygulama Klavuzu: 155.
Kaplan, M. ve S. Sönmez. 1997. Toprak tuzluluğun bitki gelişimi üzerine etkileri, Akdeniz Üniversitesi Zir. Fak. Dergisi 10: 323-325.
Karanlık, S., F. Özkutlu, L. Öztürk, G. Bozbay, İ. Özus ve İ. Çakmak. 1999. Farklı ekmeklik ve buğday çeşitlerinin NaCl tuzuna duyarlılığının araştırılması. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu, 8-11 Haziran Konya, s. 365-374.
Kawasaki, T. and M. Moritsugu 1983. Effects of high concentrations of sodium chloride and polyethylene gylcol on the growth and ion absortion in plants. Irrigation and Drainage Division p: 115-134.
Khalid, M. N., H.F. Iqbal, A. Tahir and A. Ahmad. 2001. Germination potential of chickpeas (Cicer arietinum L.) under saline conditins. Pakistan Journal of Biological Sci. 4 (4): 395-396.
Özcan, H., M. A. Turan ve S. Taban. 1999. Tuz stresinde bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin gelişimi ve prolin, sodyum, klor, fosfor ve potasyum konsantrasyonlarındaki değişmeler. Turkish J. Agric. and For. 24: 649-654.
Özdemir, S. ve M. Engin. 1994. Nohut (Cicer arietinum L.) bitkisinin çimlenme ve fide büyümesi üzerine NaCl konsantrasyonlarının etkisi Turkish Journal of Agricultural and For. 18: 323-328.
Rabie, G. H. and A. M. Almadini. 2005. Role of bioinoculants in development of salt tolerance of Vicia faba plants under salinity stres. African Journal of Biotechnology 4 (3): 210-222.
Schwachtje, J., A. Vorwieger, A. Jain, A. Singh, M. S. Punia, , R. K. Behl H. and Bergmann. 2002. Effect of sodium chloride on seed germination and other growth factors in soybean (Glycine Max. L.). National Journal of Plant Improvement 4 (2): 9-12.
Jokoi, S. and R. A. Bresson. 2002. Salt stres tolerance of plant. Jircas Working Report. p.25-33
Yurtsever, N. 1984. Deneysel İstatistik Metodları, Tarım ve Orman Köyişleri Bakanlığı, Köy Hizmetleri Genel Mdl. Yayınları, 121.