ÜLKÜ MECMUASINA GÖRE KÖY EĞİTİMİ

Ülke nüfusunun büyük bir bölümünün köylerde yaşadığı Cumhuriyet'in ilk yıllarında, köy eğitiminin eksikliklerinin giderilmesi ve gelişiminin sağlanması adına hummalı bir çalışma başlatılmıştır. Ancak köylerin küçük ve dağınık bulunduğu bir coğrafyada okul ve öğretmen sayısının yetersizliği nedeniyle verilen mücadeleden kısa zamanda olumlu yanıt alınamamıştır. Öğretmen eksikliğini gidermek için Denizli ve Zencidere'de açılan iki köy öğretmen okulu kısa bir zaman sonra kapatılmak durumunda kalınmışsa da 1937 yılında "Köy Eğitmenleri Kanunu" ardından 1940 yılında "Köy Enstitüleri Kanunu" yürürlüğe konulmuştur. Köy halkının eğitiminde 1932 yılında kurulan halkevlerinden de yararlanılma yoluna gidilmiş, halkevlerinin dokuz şubesinden birisi köycülük şubesi olarak belirlenmiştir. Söz konusu bu şubeler aracılığı ile köylüye rehberlik etmek vazifesi üstlenilmiştir. Bu dönemde köye ve köylüye ilgisi arttığı görülen yazarlar, köylünün sorunlarını yazılarında daha sık işler hale gelmişlerdir. Ankara Halkevi'nin çıkarmış olduğu Ülkü mecmuası başta olmak üzere diğer halkevlerinin çıkarmış olduğu dergilerde, bu durum açıklıkla görülebilmektedir. Bu çalışmada 1933-1950 yılları arasında Ülkü mecmuasında yer alan yazılar doğrultusunda köy eğitimi çeşitli yönleriyle ele alınarak kaydedilen gelişmeler değerlendirilmeye çalışılmıştır

The Village Education According To The Ulke Journal (1933-1950)

A frenetic work had started on behalf of the resolving the lacks of the educations of the villages making development in the first years of the Republic in that era big part of the country had been living in the villages. But in a geography in which the villages established smallish and scattered it not easy to take positive answer from the struggle in short time because of the lacks of teacher and school. Even though two teacherschool was shut down after a short era which had opened to eliminate the lacks of teacher in Denizli and Zencidere, the “Village Instructor Law” announced in 1937 and “Village Institutes Law” in 1940. For the education of the village people the publichouses (halkevi) was also used those were established in 1932, one of the nine branches of the publichouses was determined as peasantisim. Via the mentioned branches, the guidance of the villager was undertaken. The writers whose interest was decreasing for the village and villagers in this era had more dealt with the problems of the problems of the villagers. This situation can come into view clearly in the journals of the publichouses especially in the Ülkü journal published by the Ankara Publichouse. In this study the village education handled in various aspects and the developments were investigated with the help of these writings published in Ülkü journal in 1933- 1950.

PDF

___

. 01, Yer No: 25.122.2.
490. 01, Yer No: 17.89.14.
İskender Fahreddin, “15 Yılda Çıkan Halk Evleri Mecmuaları”, Yeni Türk, C.6, S.71, İkinciteşrin 1938, s. 465-470.
Abdülkadir, “Köy ve Köylüler”, Ülkü, C.6, S. 35, İkincikânun (Ocak) 1936, s. 375-385.
Ağaoğlu, Samet, “Köy ve Köylü Meselesi”, Ülkü Milli Kültür, C.2, S.22, 16 Ağustos 1942, s. 4-6.
Akverdi, Hamdi, “Yirmi Yılın Fikir Hayatı”, Ülkü Milli Kültür, C.5, S.51, 1 İkinciteşrin (Kasım) 1943, s. 9-14.
“Anadolu Köylerinde Kalkınma Hareketleri: Okullar”, Ülkü, C.8, S. 44, İlkteşrin (Ekim)1936, 125-132.
“Ankara Halkevinin Bir Ayda Yaptıkları”, Ülkü, C.6, S.31, Eylül 1935, s. 318-320.
Arıkan, Zeki, “Halkevlerinin Kuruluşu ve Tarihsel İşlevi”, Atatürk Yolu Dergisi, C.6, S.23, 1999, s. 261-281.
Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara 2006.
Ayas, Namık, Zıvarık Köyü II, Ülkü, C.5, S.28, Haziran 1935, s. 311- 317.
Banguoğlu, Tahsin, “İlköğretim Köylülerimiz ve Akıllılarımız”, Ülkü Milli Kültür, C.8, S.96, 16 Eylül 1945, s. 1-2.
Bayraktar, Nuray, Halkevlerinin Ülke Kültürüne İnsanın Gelişimi ve Dönüşümü Açısından Katkıları, Halkevleri Yayınları, Ankara 1999.
Baymur, Fuat, “Halk Eğitimi Davamız”, Ülkü Milli Kültür, C.5, S.51, 1 İkinciteşrin (Kasım) 1943, s. 18-20.
Bilgiç, Emin, “Halkevleri ve Halkodaları”, Ülkü Milli Kültür, C.7, S.75, 1 II. Teşrin 1944, s. 12-15.
Bülbül, Sudi, “Eğitim Planlaması ve Harcamaları”, Cumhuriyet Döneminde Eğitim, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1983, s. 625-633.
Cevdet Nasuhi, “Halkevinin Çatısı Altında”, Ülkü, C.1, S.3, Nisan 1933, s. 194-197.
Cumhuriyet Ansiklopedisi, (Yay. Kur: Hasan Ersel ve diğerleri), C.I, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2003.
Cumhuriyetin 50. Yılında Milli Eğitimimiz, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1973.
Çetin, Türkan, “Cumhuriyet Döneminde Köycülük Politikaları: Köye Doğru Hareketi”, 75 Yılda Köylerden Şehirlere, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul 1999, s. 213-230.
Demirkan, Selahattin “Hasanoğlan Köy Enstitüsünde”, Köye Doğru, C.3, S.51, 1 Ağustos 1942, s.8-9,15.
Duman, Selçuk, Sivas Halkevi (1933-1951), Berikan Yayınevi, Ankara 2008.
Edis, A. Bedri, İlk Öğretim Düsturu”, İstanbul 1950.
Erdem, Çiğdem, “Cumhuriyet Yönetiminin 1930’lu Yıllarda Köyde ve Köylülükte “Dönüşüm”ü Gerçekleştirme İsteğinin Bir Aracı Olarak “Köy Eğitmen Kursları”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10/3, 2008, s. 187-200.
Ergün, Mustafa, Atatürk Devri Eğitimi, Ankara 1982.
Erginöz, O. Necati, Köy Eğitiminde Yaşanmış Realiteler, Bursa 1943.
Erkut, H. Sezai, “Halkevleri ve Halkodalarının Köycülük Çalışması”, Ülkü, III. Seri, C.4, S.39, Mart 1950, s. 6-11.
Evren, Nazif, Osmanlı Eğitim Sisteminden Cumhuriyete, Ankara. “Halkevi Köycüleri Toprak ve Ağaç Bayramını Kutlamaya Hazırlanıyorlar”, Ulus, 26 Mart 1944.
“Halkevlerinde Okuma Odaları-Halkevleri Çalışmaları- Halkevi Neşriyatı”, Ülkü, C.13, S.76, Haziran 1939, s. 365-369.
Halkevleri Çalışma Talimatnamesi, Zerbamat Matbaası, Ankara 1940.
“Halkevleri ve Halkodaları Çalışmaları”, Ülkü, C.17, S. 97, Mart 1941, s. 65-76.
Hamit Zübeyr, “Halk Terbiyesi Vasıtaları”, Ülkü, C.1, S.2, Mart 1933, s. 152-159.
Hatipoğlu, Şevket Raşit, “Köy Enstitüleri”, Dönüm, Yıl.5, S.8, Haziran 1940, s. 333-335.
Hekimgil, Emin, “Halkevleri İşe Yaramıyor mu?”, Ülkü, III. Seri, C.3, S.28, Nisan 1949, s. 8-9.
Hilmi A. Malik, “Köyde Mektep”, Ülkü, .1, S.6, Temmuz 1933, s. 481- 484.
Hilmi, “Halk Neşriyatının Ehemmiyeti”, Ülkü, C.2, S.7, Ağustos 1933, s. 70-79.
“İlköğretim Davamız”, Köye Doğru, C.5, S.97, 25 Ağustos 1944, s. 2-4.
“İlköğretim Davamız Başarı Yolunda”, Ülkü Milli Kültür, C.8, S. 87, Mayıs 1945, s. 19.
İnan, Rauf, “Gözler Köyde Eğitime Nasıl Çevrildi”, Köy ve Eğitim, S.8, Ekim 1954, s. 6-8.
İnan, Rauf, “İlköğretim ve Köy Enstitülerimiz”, Köy ve Eğitim, S.107, Şubat 1964, s. 3-8.
İşgör, A. Süreyya, “Giresun’un Çayır Köyü”, Ülkü, C.6, S.32, Birinciteşrin (Ekim) 1935, s. 146-152.
Kahraman, Âlim, “Ülkü”, İslâm Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı, C.42, 2012, s. 293-294.
Kandemir, Selahattin, “Halkevlerine Köycülük Şubeleri”, Ülkü, C.17, S.102, Ağustos 1941, s. 543-547.
Kandemir, Selahattin, “Köycülüğümüz”, Ülkü, C.6, S. 31, Eylül 1935, s. 32-36.
Kemal, “Bayramı Köye Götürenler”, Ülkü, C.2, S.10, İkinciteşrin (Kasım) 1933, s. 319-320.
Kırımlıoğlu Rıfat; “Köyde Yetiştirme ve İmar”, Ülkü, C.2, S.10, İkinciteşrin (Kasım)1933, s. 344-350.
Koçer, Hasan Ali, “İlkokul Öğretmeninin Yetiştirilmesi 1923-1980”, Cumhuriyet Döneminde Eğitim, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1983, s. 571- 589.
Koçer, Hasan Ali, “Türkiye’de Köy Eğitim ve Öğretimi”, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C.7, S.1, 1974, s. 101.
Koçer, Hasan Ali, Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Problemi (1848- 1967), Yargıçoğlu Matbaası, Ankara.
Köni, Yunus Kazım, “Köy Eğitimi Konferansı ve Üçüncü Eğitim Şûrası”, Ülkü Milli Kültür, C.11, S.126, 16 Aralık 1946, s. 2,1.
“Köy Öğretmeni ve Eğitmeni Yetiştirme İşi”, Ülkü, C.8, S.46, Birincikanun (Aralık) 1936, s. 259-267.
“Köycüler Bölümü”, Ülkü, C.2, S.7, Ağustos 1933, s. 63. Köymen, Nusret Kemal, “Köycülük Çalışmaları”, Ülkü, C.6, S.35, İkincikânun (Ocak) 1936, s. 386-388.
Köymen, Nusret Kemal, “Köycülük Programına Giriş”, Ülkü, C.5, S.26, Nisan 1935, s. 132-141.
Kunter, Halim Baki, “Halkevleri ve Halkodaları”, Ülkü, III. Seri, C.2, S.15, Mart 1948, s. 3-5.
Maarifle İlgili Kanunlar, Maarif Matbaası, İstanbul 1940. Mehmet Saffet, “Köycülük Nedir?”, Ülkü, C.1, S.6, Temmuz 1933, s. 422-431.
Milli Eğitim Hareketleri 1927-1966, Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara 1967.
“Millet Mektebi Teşkilatı Talimatnamesi”, Maarif Vekâleti Mecmuası, S.17, Devlet Matbaası, 1929, s. 76-85.
Ertan, Muhtar, “Köye Örnek Olmak”, Ülkü Milli Kültür, C.8, S.91, 1 Temmuz 1945, s. 2.
Nebil, “Milli Şuur ve Halkevleri”, Ülkü, C.2, S.9, Birinciteşrin (Ekim) 1933, s. 216-225.
Nusret Kemal , “Köy Seferberliğine Doğru”, Ülkü, C.1, S.5, Haziran 1933, s.355-361.
Nusret Kemal ve Remzi Oğuz, “Halkçılık ve Köycülük”, “Köycülük Rehberi”, “Köycülük Esasları”, Dönüm, S.29, İkinciteşrin (Kasım) 1934, s. 231-236.
“Okuma Odaları-Halkevleri Çalışmaları-Halkevi Neşriyatı”, Ülkü, C.13, S.76, Haziran 1939, s. 365-370.
Olcay, Hamdi, “Köy Enstitülerinin Dördüncü Yıldönümü”, Ülkü Milli Kültür, C.6, S.63, 1 Mayıs 1944, s. 7-10.
Osman Nuri, “Haymana’nın Ahırlıkuyu Köyü”, Ülkü, C.3, S.17, Temmuz 1934, s.394-399..
Öymen, Hıfzırrahman Raşit, “Köy Muhiti ve Çocuk Terbiyesi”, Ülkü, C.4, S.20, Birinciteşrin (Ekim) 1934, s. 154-157.
Öymen, Hıfzırrahman Raşit, “Tek Dershaneli Okullar”, Ülkü, C.7, S. 41, Temmuz 1936, s. 345-353.
Öymen, Hızzırrahman Raşit, “Köy Mektebi ve Köy Muallimi”, Ülkü, C.4, S.24, Şubat 1935, s. 414-417.
Özalp, Reşat ve Aydoğan Ataünal; “Milli Eğitimde Kongreler ve Şuralar”, Cumhuriyet Döneminde Eğitim, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1983, s. 105-129.
Sakaoğlu, Necdet Cumhuriyet Dönemi Eğitim Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul 1992.
Tonguç, İsmail Hakkı, “Köy Enstitüleri”, Ülkü Milli Kültür, C.1, S.5, 1 Birincikanun (Aralık) 1941, s. 2-3.
Trakyalı Ali Galip, “Köylü”, Ülkü, C.2, S. 10, İkinciteşrin (Kasım) 1933, s. 326-332.
Tuğrul, Mehmet, “ Köy Öğretmenliği”, Ülkü Milli Kültür, C.10, S.118, 16 Ağustos 1946, s. 5.
Tuğrul, Mehmet, “Köy Kalkınması ve Köy Enstitüleri”, Ülkü Milli Kültür, C.2, S.19, 1 Temmuz 1942, s. 4-5.
Tuğrul, Mehmet, “Köy Kitaplıkları”, Ülkü, III. Seri, C.1, S.7, Temmuz 1947, s. 28-29.
Türkiye’de Tahsilin Bugünkü Durumu ve Ana Meseleleri Hakkında Rapor, Maarif Matbaası, İstanbul 1939.
Türkiye’de Toplumsal ve Ekonomik Gelişmenin 50 Yılı, Ankara 1973 Tütengil, Cavit Orhan, “Köycülük Üzerine”, 75 Yılda Köylerden Şehirlere, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul 1999, s. 199-212.
Tütengil. Cavit Orhan, Türkiye’de Köy Sorunu, Kitaş Yayınları, İstanbul 1969.
“Yedinci Büyük Kurultay’da Halkevleri ve Halkodaları”, Ülkü, III. Seri, C.1, S.12, Aralık 1947, s. 17-20.
“Yurt Kalkınmasında Köy Çocukları”, Ülkü Milli Kültür, C.1, S.11, 1 Mart 1942, s. 32.