MİDİLLİ VE KIBLESİ MEKKE’YE BAKAN BİR KİLİSE HAKKINDA BAZI TARİHİ TESPİTLER

Anadolu sahillerine birkaç kilometre uzaklıkta olan Midilli Adası 1462'den 1912 yılına kadar Türk egemenliğinde kalmıştır. Adayı 450 yıl boyunca yöneten Osmanlılar vatanlarının bir parçası saydıkları bu toprakları imar ederek birçok eserlerle donatmışlardır. Adanın merkez şehri olan Midilli'deki Vigla (Yalı) Cami de bu eserlerden biridir. Fatih Sultan Mehmet'in 1462'deki fethi anısına yapıldığı söylenen cami 1929 yılına kadar Müslümanların en gözde ibadet yerlerinden biri olmuştur. Nüfus mübadelesi üzerine Midilli'deki Müslümanların boşalttığı mahalleye Rumlar yerleştirilmiştir. Vigla (Yalı) Camisi'ni Rumlar kiliseye çevirmiş fakat kıblesine dokunmamışlardır. Böylece kıblesi Mekke'ye bakan tek kilise ortaya çıkmıştır. Bu makalede Midilli tarihinin genel hatları eşliğinde Vigla (Yalı) camisinin tarihi öyküsü sunulacaktır

Historical Findings about Lesbos and a Church with Kıbleh Facing Meccah

The island of Lesbos which is a few kilometers away from Anatolian coasts remained under Turkish rule from 1462 to 1912. Ottomans who governed the island where they considered as a part of their homeland for 450 years, equipped these lands with many architectural works through construction activities. The Vigla (Yalı) Mosque, which locates in the Mytilene, the central city of the island, is one of these works. It is said that the mosque was built to commemorate the conquest of the Sultan Mehmed the Conqueror in 1462 and had been one of the most popular worship places for Muslims. Greeks were located to the districts which were left by the Muslims of Mytilene due to exchange of populations. Greeks turned Vigla (Yalı) Mosque into a church but they did not convert the kiblah. Thus, the only church which is facing to Mecca emerged. In his article the story of the Vigla (Yalı) Mosque will be presented with an overview of the history of the island of Lesbos

___

  • Acheilara, Lilian (1999) The Kastro of Mytilene, çev. David Hardy, Athens: Ministry of Culture.
  • Anagnostopoulou, Maria (2006) Apano Skala i Mytilinia-i Yeitonia tou oneirou (İskele Üzerinde Midilli-Rüyanın Komşusu) Entelehela.
  • Babinger, Franz (2008) Fatih Sultan Mehmet ve Zamanı, İstanbul: Oğlak yayıncılık.
  • Dellis,Yiannis (1997) Oi Gateloizoi en Lesvo 1355-1462, (The Gattilusios in Lesvos) (Midilli Adası'nda Gateluzoslar) Mytilini.
  • Iakavou, (1971) O ieros naos tous Agion Nikolaou Mytilinis, (Midilli Ayios Nikolaos Kutsal Kilisesi) Poimin.
  • Kiel, Machiel, (2005) “Midilli”, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (TDVİA), c.30, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayını.
  • Kontos, Kostas (1962) İ Kataktisi tis Mytilinis apo tous Tourkous, (Midilli'nin Türkler Tarafından Fethi Eylül 1462) Midilli Basımından tekrar baskı, cilt 4, Atina: Midilli Araştırmaları Şirketi Bülteni.
  • Konuk, Neval, (2008) Midilli, Rodos, Sakız ve İstanköy'de Osmanlı Mimarisi, Ankara: Stratejik Araştırma Merkezi.
  • Kritovulos, Mihail, (2012) Kritovulos Tarihi 1451-1467, Hazırlayan ve Çeviren Ari Çokona, İstanbul: Heyamola Yayınları, Kurat, Akdes Nimet, (1966) Çaka Bey: İzmir ve Civarındaki Adaların İlk Türk Beyi (M.S. 1081 – 1096), Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
  • Oğuz, İbrahim (2014) "Midilli'de Osmanlı Vakıfları", Yayımlanmamış Doktora Tezi, Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Mersin.
  • Samaras, Panos (1979) Mousulmanika Temeni kai Evktria tis Mitilinis sta hronia tis Tourkokratias (Türk Hakimiyeti Yıllarında Midilli’de Müslümanlara ait Cami ve diğer İbadet Yerleri), haz. N. P. Damdoumi, Atina.
  • Tursun Bey, (1977), Tarih-i Ebü’l-Feth, Der. Mertol Tulum, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları,
  • Tzimis, S., Giannakas, V., Paraskevaidis, P., Kourvaniou, V., and Digidikis, G. (2006) Istoria tis Lesvou (History of Lesvos) Mytiline: Syndesmos Filologon N. Lesvou.