Hilmi TÜRKYILMAZ, Tuncay CANBULAT, Halit ARAPOĞLU, Yaşar ÇIRAKLI

TOPLUMSAL DEĞERLERİN AKTARILMASINDA FARKLI BİR YÖNTEM: İZCİLİK

Değerler, toplumsal birlik ve beraberliği sağlayan ve bu birlik ve beraberliğin uyumlu ve devamlı hale gelmesini temin eden en önemli unsurlardan biridir. İnsanın hayatına yön veren ve onun hayatını inşa eden değerler, aynı zamanda insanın anlam arayışınakatkı sunan faktörlerdir. Bu bakımdan değerler kültürel anlamda hem bireyin hem de toplumun temel yapıtaşlarını meydana getirirler. Bilim, teknoloji, kitle iletişim araçları vb. faktörlerin de etkisiyle, son yıllarda toplumsal alanda hızlı değişimler meydana gelmiştir. Bu değişimler arasında “toplumsal bozulma” olarak nitelendirilebilecek farklılaşmaların da olması, okullarda değerler eğitimi konusunu gündeme getirmiştir. Bu amaçla son yılarda değerlerin bireylere nasıl aktarılacağı hususunda araştırmalar yapılmış ve buna uygun eğitim programları geliştirilmeye başlanmıştır. Değerlerin aktarılmasında, aile, okul, çevre gibi çok farklı boyutlar sürece dâhilolduğundan, değerler eğitiminde farklı yöntem ve uygulamaların geliştirilmesi gerekmektedir. Zira yapılan araştırmalarda, telkin yönteminin değer öğretiminde fazla etkili olmadığı görülmektedir. Buradan hareketle bu araştırmada izcilik faaliyetlerine ikiyıl boyunca katılan imam hatip ortaokulu öğrencilerinin insani değerleri ve doğa sevgisi değerine yönelik tutumlarının izcilik faaliyetlerine katılmayanlara göre değişip değişmediği ortaya konulmuştur. Araştırma son-test kontrol gruplu deneysel desene göre 35 deney grubu ve 30 kontrol grubu öğrencisiyle yürütülmüştür. Araştırmada veriler Dilmaç (2007) tarafından geliştirilen “İnsani Değerler Ölçeği” ve Tahiroğlu (2011) tarafından geliştirilen “Doğa Sevgisi Tutum Ölçeği” ile toplanmıştır. Toplanan veriler SPSS 23.00 ile analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre izcilik faaliyetlerine katılan imam hatip ortaokulu öğrencilerinin insani değerleri ve doğa sevgisi değerine yönelik tutumları izcilik faaliyetlerine katılmayan imam hatip ortaokulu öğrencilerine göre anlamlı düzeyde izci grubu lehine farklı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu araştırmanın değer kazanımında izcilik faaliyetlerinin etkisinin belirlenmesine ve toplumsal değerlerin aktarılmasında farklı yöntemlerin gündeme gelmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

PDF

___

Alpar, R. (2003). Uygulamalı Çok Değişkenliİstatistiksel Yöntemlere Giriş.Nobel yayınları.

Aydın, M. (2010). Gençliğin Dini ve Sosyal Değerleri. Çizgi kitabevi yayınları.

Bıyık İ. (2001). Ortaöğretim Kurumlarındaki İzcilik Faaliyetlerinin Sosyolojik Açıdan İncelenmesi “Kütahya İli Örneği”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Bilgin, N. (1995). Sosyal Psikolojide Yöntem ve Pratik Çalışmalar. Sistem yayıncılık.

Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı.PegemA.

Coşkuner,Z. (2011). Türkiye İzcilik Federasyonu’nun Faaliyetlerine Katılanların Beklenti ve Memnuniyet Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.

Çelebi, N. (2010). Ahlâk, etik ve toplum. Bilge Dergisi, 10,3-11.

Çiftçi, S. &Cihangir, Ü. (2012). İlköğretim, 4. ve 5. sınıf izci öğrencilerin çevreye karşı tutumları. Değerler Eğitimi Dergisi, 10(23), 49-64.

Çiftçi, S.,Olaç, F. T., Aksakal, N. B. &Yaman, Ö. (2015). Değerler eğitiminde izciliğin yerine ilişkin izci lideri öğretmenlerin görüşleri.Değerler Eğitimi Dergisi, 13(29), 415-437.

Ekşi, H.& Katılmış, A. (2011). Değerler eğitimi yaklaşımları.DİB Diyanet Aylık Dergisi, 245, 11-15.

Fichter, J. (1990). Sosyoloji Nedir.Nilgün Çelebi(Çev.).Selçuk Üniversitesi yayınları.

Güngör, E. (1993). Değerler Psikolojisi Üzerine Araştırmalar. Ötüken yayınları.

Güven, İ. (2003). Osmanlı’dan günümüze izciliğin gelişimi ve Türk eğitim tarihindeki yeri. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 65-72.

Habermas, J. (2003). İnsan Doğasını Geleceği(Çev. K.H. Ökten).Everest yayınları.

İzcilik Federasyonu Başkanlığı (1996). İzcinin El Kitabı. İzcilik Federasyonu Başkanlığıyayınları.

Kenan, S. (2019). Modern eğitimde kaybolan nokta: değerler eğitimi.Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(1), 259-295.

Kilby, R. W. (1993). The Study of Human Values. University Press of America.

Kirschenbaum, H. (1992). A comprehensive model for value education and moral education.Phi Delta Kappa, 73(10), 771-776.

Kirschenbaum, H. (2000).From values clarification to character education: A personel journey.Journal of Humanistic Counselling, Education and Devolepment, 39(1), 4-20.

Kutlu, E. B. (2001). İzcilik Etkinliklerine Katılan ve Katılmayan Öğrencilerin Özgüven Düzeylerinin Karşılaştırılması.Yayımlanmamış yüksek lisans tezi,Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Lickona, T. (1993).The return of character education. Educational Leadership, 51(3), 6-11.

Malkoç, N. (2010). İlköğretim Okullarında İzcilik Faaliyetlerinin Amaca Uygunluğunun Değerlendirilmesi.Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2005). Sosyal Bilgiler Öğretim Programı. MEB, TTKB yayınları.

Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018).Öğretim Programları. www.mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx,Erişim tarihi:15.10.2019

Özensel, E. (2003). Sosyolojik bir olgu olarak değer.Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3),217-239.

Resmi Gazete, 16 Mayıs 1992, Sayı:21230, s. 2-15.

Ryan, K. (1993). Mining the values in the curriculum.Educational Leadership,51(3), 16-18.

Türk Dil Kurumu [TDK]. (2020). Genel Türkçe sözlük. www.sozluk.gov.tr,Erişim tarihi: 21.01.2020

Theodorson G. &Theodorson, A. (1979). A Modern Dictionary of Sociology.Barnes and Noble Books.

Yeşil,R. &Aydın,D.(2007).Demokratik değerlerin eğitiminde yöntem ve zamanlama. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 65-84.