MODERN DÖNEM HRİSTİYAN ARAP ŞAİRLERİN ŞİİRİNDE HZ. MUHAMMED ÖVGÜSÜ

Klasik dönemden modern döneme uzanan süreç içinde Arap şiirinin en önemli konularından biri Hz. Peygamber’in methi konusudur. İslam öncesi dönemden başlayarak, modern döneme varıncaya kadar Hz. Muhammed birçok şair tarafından övülmüştür. Hz. Muhammed’in övüldüğü şiirlerin içinde en dikkat çekici olanları arasında, özellikle mehcer edebiyatının önde gelen Hristiyan Arap şairlerinin farklı sebeplerle yazdıkları şiirler yer alır. Bu şairlerden bir kısmı, Hz. Muhammed’i, Arapları cehalet ve karanlıktan aydınlığa ve medeniyete kavuşturan bir lider; İslam’ı Arap ülkelerinin içinde bulunduğu buhranlardan kurtaracak bir din olarak görmüş, bir kısmı ise milliyetçilik, kadim Arap kültürüne duyulan özlem, toplumsal değerlere sahip çıkma isteği gibi sebep ve saikalarla Hz. Peygamber’i öven şiirler yazmışlardır.Bu makalede, gerek mehcer edebiyatı şairlerinden, gerekse farklı Arap ülkelerindeki şairlerden Hz. Muhammed’e methiyeler yazan Hristiyan Arap şairlerin şiirlerine ve bu şiirleri yazma sebeplerine değinilecektir.

PDF

___

Abdulganî Îravânî, Ali Said Âvî, Cemâl Tâlibî Karakışlâkî, Melâmihu’l-Kadiyyeti’l-Filistîniyye fî Edebi’l-Mehceriyyîn, Mecelletu’l-Luğati’l-‘Arabiyyeti ve Âdâbihâ, İsfahan, 9 (2), 1434, 3-24.

Abdulkerim el-Eşter, EvrâkMehceriyye, Dâru’l-Fikri’l-Muʻâsır, Beyrut, tsz.Abdullah Yorkie Hallâk, Dîvân Huyûti’l-Ğamâm, Matbaʻatu Kâmil es-Sebʻ, Kahire, 1942.

Abdulmesîh el-Antâkî, Malhametu’l-İmâm ʻAlî, Muessesetu’l-Aʻlem’î li’l-Matbûʻât, (2.bas.), Beyrut, 1991.

Abdurrâdî Muhammed Abdulmuhsin, er-Resûlu’l-A‘zam fî Mirâti’l-Ğarb, Râbitatu’l-‘âlemi’l-İslâmî, Riyad, 2011.

Abdurrahman b. Ahmed b. Muhammed eş-Şukeyr, el-Eseru’l-İslâmî fî Şi‘ri’l-Mehceri’l-Cenûbî, Doktora tezi, Câmi‘atu’l-İmâm Muhammed b. Su‘ûd el-İslâmiyye Kulliyyetu’l-Luğati’l-‘Arabiyye, Riyad, 2005.

Ahmed Hamîd Mahlef, “Te’essur Şu‘arâ Nasârâ el-‘Arab bi Mebâdi’i’l-İslâmi ve Efkârih”, Afkâr12, 2011, 101-102.

Armstrong, Karen, Hz. Muhammed-İslam Peygamberinin Biyografisi, çev. Selim Yeniçeri, Koridor Yayınları, İstanbul, 2005.

el-Aʻşâ’l-Kebîr, Meymûn b. Kays, Dîvân, tahk. Muhammed Hüseyn, Mektebetu’l-Âdâb, Kahire, tsz.

Bayraktar, İbrahim, Müsteşrikler ve Hz.Peygamber’e Bakışları, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 21, 2004, 7-61.

Bedevî Servet, en-Nuzumu’s-Siyâsiyye ve’n-nazariyyetu’l-ʻÂmmetu li’s-Siyâse, Dâru’n-Nahdati’l-ʻArabiyye, Kahire, 1967.

Borges, Jorge Luis, Şifre, çev. Yıldız Ersoy Canpolat, İletişim Yayınları, (2. bas.), İstanbul, 2017.

Beşâre el-Hûrî, Şiʻru’l-Ahtali’s-Sağîr, Dâru’l-Kitâbi’l-ʻArabî, Beyrut, 1972.el-Bûtî, Muhammed Saîd Ramazan, Muhtârât min Ecmeli’ş-Şiʻri fî Medhi’r-Resûl, Dâru’l-Maʻrife, Dimaşk, 1988.

Carlyle, Thomas, On Heroes, Hero-Worship and the Heroic in History, (Edited by: David r. Sorensen and Brent E. Kinser), Yale University Press, 2013.

Corc Saydah, Edebunâ ve Udebâunâ fi’l-Mehâciri’l-Amrikiyye, Dâru’l-‘İlm li’l-Melâyîn, Beyrut, 1957.

Ebu’l-Fadl el-Velîd, Dîvân, Yayınevi yok, Beyrut, 1972.

Ernst, Carl W., Hz. Muhammed’in Yolunda, Okyanus Yayınları, çev. Cangüzel Güner Zülfikar, (2. bas.), İstanbul, 2012.

el-Ferezdak, Ebû Firâs Hemmâm b. Gâlib b. Saʻsaʻa et-Temîmî,Dîvân, tahk. Ali Fâʻûr, Dâru’l-Kutubi’l-ʻİlmiyye, Beyrut, 1987.

George Saydah, Hikâyetu Muğterib, Dâr Mecelletu Şi‘r, Beyrut, 1960.

Goethe, Johann Wolfgang von, Doğu-Batı Divanı, çev. Senail Özkan, Ötüken Neşriyat, (5. bas.), İstanbul, 2017.

Hacılı, Asif, Rus Edebiyatında Kur’an-ı Kerim, Doğu Yayınevi, İstanbul, 2012.el-Halebî, Ali b. Burhanuddîn, Sîretu’l-Halebiyye, el-Mektebetu’l-İslâmiyye, Beyrut, tsz.

Hârun Hâşim Reşîd, Hattâ Ya‘ûde Şa‘bunâ, Yayın evi yok, Beyrut, 1966.

Hassân b. Sâbit, Dîvân, tahk. ʻAbd Muhennâ, Dâru’l-Kutubi’l-ʻİlmiyye, (2.bas.), Beyrut, 1994.

İlyâs Ferhât, Dîvân, Matbaʻatu Mecelleti’ş-Şark, Sao Paulo, 1932.

İsa en-Nâ‘ûrî,Edebu’l-Mehcer, Dâru’l-Ma‘ârif, Kahire, tsz.

El-Karavî, Reşîd Selîm el-Hûrî, Dîvânu’l-Aʻâsîr, Matbaʻatu Mecelleti’ş-Şark, by., tsz.

Kaʻb b. Züheyr, Dîvân, tahk. Ali Fâʻûr, Dâru’l-Kutubi’l-ʻİlmiyye, Beyrut, 1997.

Korkut, Şenol, “Batı Düşüncesinde İslam ve Hz. Muhammed İmajı”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 34 (1), 2008, 5-54.

el-Kûsî, Muhammed Abduşşâfî, Muhammed fî Şi‘ri’n-Nasârâ’l-‘Arab, Manşûrâtu’l-Munazzamati’l-İslâmiyye li’t-Terbiyeti ve’lʻUlûm ve’s-Sekâfe, Ribât, 2011.

............, MuhammedAbduşşâfî, Muhammed Muşteha’l-Umem, Manşûrâtu’l-Munazzamati’l-İslâmiyye li’t-Terbiyeti ve’lʻUlûm ve’s-Sekâfe, Ribât, 2017.

Mahbûb el-Hûrî eş-Şartûnî, Dîvân, Matba‘atu Cerîdeti’s-Semîr, New York, 1937.Mâhir Hasan Fehmî, “er-Resûl fi’l-Edebi’l-‘Arabi’l-Hadîs”, Havliyyatu Kulliyyati’l-İnsâniyyâti ve’l-‘Ulûmi’l-İctimâ‘iyye, 5, 1986, Katar, 37-68.

Mîşel Mağribî, Dîvân Emvâc ve Suhûr, Matba‘atu’s-Safedî, Sao Paulo, 1977.Muhammed ‘Abbâse, “Neş’etu’ş-Şi‘ri’d-Dînî ‘inde’l-‘Arab ve Eseruhû fi’l-Âdâbi’l-Avrubiyye”, Meceletu Havliyyâti’t-Turâs, 1, 2004, Câmi‘atu’l-Mustağânam,Cezayir, 7-21.

Muhammed Abdulmunʻim Hafâcî, Kıssatu’l-Edebi’l-Mehcerî, Dâru’l-Kitâbi’l-Lubnânî, Beyrut, 1973.

en-Nedvî, Muhammed er-Râbiʻ, Târîhu’l-Edebi’l-ʻArabî el-ʻAsru’l-İslâmî, Beyrut, 2002.

Nikola Fayad, Refîfu’l-Ukhavân, Muessesetu Hindâvî, Windsor, 2017.

Öz, Şaban, “Oryantalist Düşüncede Hz. Peygamber’i Tanımlama Paradoksu veya OryantalistTarafsızlar”, Dinbilimleri Akademik AraştırmaDergisi, 7 (2), 2007, 171-184.

Reşîd Eyyûb, el-Eyyûbiyyât, Yayınevi yok, New York, 1916.

Rıdvân es-Seyyid, Mefâhîmu’l-Cemâʻâti fi’l-İslâm, Dâru’t-Tenvîr, Beyrut, 1984.

Riyâd el-Maʻlûf, Ğamâimu’l-Harîf, Matba‘at Mâr Afrâm, by., 1974.

Sâbır Abduddâim, Edebu’l-Mehcer “Dirâsetun Ta’sîliyyetun Tahlîliyye li Ebʻâdi’t-tecribeti’t-Te’emmuliyye fi’l-Edebi’l-Mehcerî, Dâru’l-Maʻârif, Kahire, 1993.

Said, Edward W., Medyada İslam, Gazeteciler ev Uzmanlar Dünyaya Bakışımızı Nasıl Belirliyor?, çev. Aysun Babacan, MetisYayınları, (2. Bas.), İstanbul, 2017.

............, Şarkiyatçılık, Batının Şark Anlayışları, çev. Berna Yıldırım, Metis Yayınları, (10. bas.), İstanbul, 2017.

Sâmî el-Kiyâlî, el-Edebu’l-‘Arabî’l-Mu‘âsır fî Sûriye, Dâru’l-Ma‘ârif, Kahire, 1968.

Samir Abdoh, Devru’l-Mesîhiyyîn fi’l-Hadârati’l-ʻArabiyyeti’l-İslâmiyye, Manşûrât Dâr Hasan Malas, Dimaşk, 2005.

Sarıçam, İbrahim, Özdemir, Mehmet, Erşahin, Seyfettin, İngiliz ve Alman Oryantalistlerin Hz. Muhammed Tasavvuru, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2011.

Shehada, WalidF.T., Jusoh, Tengku Ghani, Ahmad, Maheram, Eseru’l-Kur’âni’l-Kerîm fî Edebi’n-Nasârâ min Udebâi’l-Mehcer, International Journal of Islamic Thought, 2, 2012, Malaysia, 102-109.

Şiblî el-Mallât, Dîvân, Dâru’t-Tibâʻati ve’n-Neşr el-Lubnâniyye, Beyrut, 1952.Taşçı, Özcan, Batının Hz. Muhammed Hakkındaki Düşünceleri –Lessing Örneği-, İslâmî Araştırmalar Dergisi, 27 (1), 2016, 12-21.

Tolstoy, Lev Nikolayeviç, Hazreti Muhammed, çev. Arif Arslan, Çalıkuşu Kitap, (2. bas.), İstanbul, 2017.

Türkmen, Fikret, “Doğulu Konuların Rus Edebiyatında İşlenmesi Meselesi”, Turkish Studies, 2 (2), 2007, 681-689.

Yalar, Mehmet, “İslâmî Arap Şiiri ve Hz. Peygamber”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18 (1), 2009, 61-88.

Yazıcı, Hüseyin, “Bir Arap Milliyetçisi Reşîd Selîm el-Hûrî, Hayatı ve Şiiri”, Şarkiyat Mecmuası, VIII, İstanbul, 1998, 167-180.

............, Göç Edebiyatı Batıyı Doğuya Taşıyanlar, Kaknüs Yayınları, 2002, İstanbul.

Zeki Kunsul, el-A‘mâlu’ş-Şi‘riyyetu’l-Kâmile, tahk. Abdulmaksud Muhammed Said Hoca, Yayınevi yok, Cidde, 1995.

Zeki Mübarek, el-Medâihu’n-Nebeviyye fi’l-Edebi’l-‘Arabî, Manşûrâtu’l-Mektebeti’l-‘Asriyye, Beyrut, 1935.

............, et-Tasavvufu’l-İslâmî fi’l-Edebi ve’l-Ahlâk, Dâru’l-Cîl, Beyrut, tsz.

http://www.aldiwanalarabi.com/poemPage.do?pageId=850898, 25.07.2018 tarihinde erişildi.

https://islamsyria.com/site/show_cvs/419,12.11.2018 tarihinde erişildi.

https://www.maghress.com/aladabia/6531, 28.11.2018 tarihinde erişildi.

http://www.masralarabia.com, 28.11.2018 tarihinde erişildi.