İSLAMCI GAZETE VE DERGİLERİN 27 MAYIS HÜKÜMET DARBESİ’NE YÖNELİK TUTUMLARI

15 Temmuz 2016 darbe girişimi hariç, Cumhuriyet’in ilanından günümüze kadargeçen süreçte yapılan darbeler ve verilen muhtıralar açık bir biçimde “Atatürkçülüktenve laiklikten uzaklaşıldığı” gerekçesine dayandırılmış, darbe sonralarında ise bu temeldeyasal ve kurumsal düzenlemelere gidilmiştir. Dolayısıyla bu darbe ve muhtıralar genelanlamda toplumun bütün kesimlerini etkilemekle birlikte, öncelikle toplumunmuhafazakâr-İslamcı kesimleri tarafından tedirginlikle karşılanmıştır. Bu bağlamdaCumhuriyet döneminin ilk askeri darbesi olan 27 Mayıs 1960 Darbesi de, darbeyigerçekleştirenlerin ileri sürdükleri gerekçeler nedeniyle, toplumun İslami kesimleritarafından tedirginlik ve korkuyla karşılanmıştır. Özellikle devrimlerden ve laikliktenuzaklaşıldığı yönündeki gerekçe, henüz milliyetçi/sağcı çizgiden net bir biçimdeayrışmamakla birlikte İslamcı olarak nitelendirilebilecek çeşitli yayın organlarında daendişe ve korkulara yol açmıştır.Bu dönemdeki basın-yayın organlarının, darbe ile birlikte gelişen baskıcı ortamında etkisiyle darbeyi onaylama veya sessiz kalma politikası izledikleri görülmektedir.İslamcı yayın organlarının da bu konuda farklı bir tavır geliştiremedikleri açıktır.

Attitudes Of Islamist Newspaper And Magazines Towards 1960 Coup D’etat

Except for coup attempt of July 15, 2016 military coup d'états and memorandums during which the process when has gone through from proclamation of the Republic of Turkey to present day have been clearly based on justification of “detracting from Ataturkism and laicism” and in the aftermath of military coup d'états, these legislative regulations and institutional arrangements on this basis. Thus these coup d'etats and memorandums have affected all segments of society in general terms however those were accepted with nervousness primarily by conservative-Islamist sections of the society. In this regard, 1960 coup d'etat, which is the first military coup attempt of Turkish Republic cycle, were accepted with perturbation and fear by Islamic segments of society on the occasion of reasons which alleged by those who carried out the coup. Especially justification about estranging from revolutions and laicism have led to worries and fears in several media organs which can be characterised as İslamist but not differentiated from nationalists/right wing. It has been seen that media organs in this period pursued a policy of confirming 1960 coup d'etat or remaining silent with effect of domineering setting which expanded by coup d'etat. It has been clear that also Islamist media organs couldn’t adopt different manner.

PDF

___

Akis
Büyük Doğu
Dünya ve İslam
Fetih
Havadis
Hür Adam
İslam
NTV Tarih
Sabah
Sebilürreşad
Ulus
Vatan
Ahmad, Feroz, Demokrasi Sürecinde Türkiye (1945-1980), (Çev.: Ahmet Fethi), Hil Yayınları, İstanbul 1994.
Ahmad, Feroz, Modern Türkiye’nin Oluşumu, (Çev.: Yavuz Alogan), Sarmal Yayınevi, İstanbul 1995.
Aydın, Suavi; Taşkın, Yüksel, 1960’tan Günümüze Türkiye Tarihi, 4. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul 2014.
Bayur, Hilmi Kamil, Sadrazam Kamil Paşa, Siyasi Hayatı, Sanat Basımevi, Ankara 1954.
Çavdar, Tevfik, Türkiye’nin Demokrasi Tarihi (1950-1995), 2. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara 2000.
Eldem, Ethem, “Resimli Basında 1876 Darbesi”, Osmanlı’dan Günümüze Darbeler (Hazırlayan: Mehmet Ö. Alkan), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2016, ss.32-40.
Ertürk, Ahmet, “Türkiye’de İslami Hareketin Gelişim Süreci: 60 ve 70’li Yıllar”, Dünya ve İslam, Sayı:4, Güz 1990.
Eşref Edip, “Celal Bayar Gladistandan mı ilham aldı?”, Sebilürreşad, Cilt:2, Sayı:39, Nisan 1949.
Eşref Edip, “Din her şeyden üstündür”, Sebilürreşad, Cilt:2, Sayı:46, Mayıs 1949.
Fenik, Mümtaz Faik, “Bize Düşen Vazife” Havadis, 30 Mayıs 1960.
Gürsoy, İdris, Dokuz Subay Olayı ve Samet Kuşçu (27 Mayıs Darbesinin Ayak Sesleri), Kaynak Kitaplığı, İzmir 2008.
Hale, William, Türkiye’de Ordu ve Siyaset, (Çev.: Ahmet Fethi), Hil Yayın, İstanbul 1996.
Kara, İsmail, “27 Mayıs Darbesinin Dini Var Mı?”, Derin Tarih, Sayı:2, 2012.
Kurtuluş Kayalı, Ordu ve Siyaset 27 Mayıs-12 Mart, İletişim Yayınları, İstanbul 1994.
Kırçak, Çağlar, Türkiye’de Gericilik (1950-1990), İmge Kitabevi, Ankara 1993.
Nur, Ziya, “Vatan Cephesi Kurulabilir Mi”, Hür Adam, 7 Kasım 1958.
Ogan, M. Raif, “Şeriatı yaşatmamak Celal Bayar’ın ne haddine?”, Sebilürreşad, Cilt:2, Sayı:39, Nisan 1949.
Onaran, Burak, “Gerici, İlerici, Darbeci… Kuleli Vakası’nı Nasıl Bilirsiniz?”, Osmanlı’dan Günümüze Darbeler (Hazırlayan: Mehmet Ö. Alkan), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2016, ss. 16-31.
Orhon, Orhan Seyfi, “Bazı prensip ve mefhumlar”, Havadis, 21 Haziran 1960.
Özdağ, Muzaffer, Menderes Döneminde Ordu-Siyaset İlişkileri ve 27 Mayıs İhtilali, Boyut Kitapları, 2. Baskı, İstanbul, 2004.
Sezer, Selim, “Meclis-i Mebusan’ı Kapattıran Muhtıra: Halaskar Zabitan Bildirisi”, Osmanlı’dan Günümüze Darbeler (Hazırlayan: Mehmet Ö. Alkan), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2016, ss.41-52.
Shaw, Stanford, Shaw, Ezel Kural, Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, (Çev.: Mehmet Harmancı), Cilt:2, E Yayınları, 1982.
Tarhanlı, İştar B., Müslüman Toplum “laik” Devlet: Türkiye’de Diyanet İşleri Başkanlığı, Afa Yayınları, İstanbul 1993.
Tirali, Naim, “Yardakçılara, Şakşakçılara Dikkat”, Vatan, 14 Haziran 1960.
Yavuz, Erdem, “1960 Darbesi Sonrası Basında Algı Yönetimi ve Propaganda (Cumhuriyet-Hürriyet-Milliyet Gazeteleri Örneği)”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl:5, Sayı:63, Aralık 2017, ss. 95-119.
Zürcher, Erik Jan, Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İletişim Yayınları İstanbul 1995.
Yetim, Fahri Ulus ve Zafer Gazetelerinin Karşılaştırmalı İncelemesi (1957-1960), Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih (Türkiye Cumhuriyeti Tarihi) Anabilim Dalı, Ankara 2006.
Murat Bardakçı, “Türkiye’nin ilk darbe girişimi”, www.haberturk.com/polemik/haber/778901-turkiyenin-ilk-darbe-girisimi. Son erişim tarihi: 26 Ocak 2018.
“Darbe dönemlerinde İslamcı dergiler ve temkin siyaseti”, www.dunyabulteni.net/haber/.../darbe-donemlerinde-islamci-dergiler-vetemkin- siyaseti. Son erişim tarihi: 2 Şubat 2018.
“Dokuz Subay Olayı izle - TRT Arşiv”, www.trtarsiv.com/izle/108566/dokuz-subay-olayi, Son erişim tarihi: 7 Şubat 2018.