İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI YILLARI TÜRKİYE’SİNDEN BİR KESİT: MUSTAFA FAİK ÖZTRAK’IN DÂHİLİYE VEKİLLİK YILLARI (1939-1942)

Bu çalışma öncelikle, İkinci Dünya Savaşı sürecinde Dâhiliye Vekilli olan Faik Öztrak’ın bakanlığı süresinde yaşadıklarını, meclisteki konuşmalarının analizini, savaş koşullarının gündelik hayata olan yansımalarını incelemeyi amaçlamıştır. Bu doğrultuda Von Papen’in Türkiye’ye gelişi, büyük Erzincan depremi, doğuda devam eden isyanlar, olası savaş halinde pasif korunma kanunun uygulamaları, Von Papen’e suikast girişimi, Struma gemisinin batırılması, basın özgürlüğünün kısıtlanması gibi Özak’ın Dâhiliye Vekilliği görevi dönemine denk gelen konular makalede ele alınmıştır. Makalede sadece Öztrak’ın biyografisi değil, aynı zamanda bir dönemin akışı, Türkiye’nin İkinci Dünya Savaşı’nın ilk çeyreğinde çektiği sıkıntılar, Öztrak’ın savaş koşulu nedeniyle aldığı önlemler ele alınmaya çalışılmıştır. Zira dış politika iç politikadan bağımsız değerlendirilemeyeceği için çalışma önem arz etmektedir. Araştırmada kullanılan İngiliz, Başbakanlık Cumhuriyet ve Cumhurbaşkanlığı Arşivi belgeleri, dönemin basınına yansıyan yazı ve anılarla desteklenerek bu çalışmayla literatürdeki noksanlığın giderilmesi amaçlanmıştır.

A Sectıon Of The Second World War Years Of Turkey: The Tımes Of Mustafa Faik Öztrak As The Mınıster Of Interıor ( 1939-1942 )

This study primarily aims to discuss the experiences of Faik Öztrak , the Minister of Interior during the Second World War, during his ministerial duty, the analysis of his speeches in parliament and the reflections of war conditions on daily life. In this regard, issues like Von Papen’s arrival in Turkey, Erzincan Earthquake, rebellions in the East, the application air-raid precautions in case of a possible war, assassination attempt on Von Papen, the sinking of Struma, restrictions on press freedom during Öztrak's ministerial duty are discussed. In this study, not only Öztrak’s biography but also the course of a period, the troubles faced during the first quarter of Second World War, precautions taken by Öztrak due to the war are discussed. This study has an importance since foreign policy cannot be considered independently from domestic policy. This study aims to contribute to the related literature by using British Foreign Office ,State Archives of the Prime Ministry of the Republic of Turkey and Presidency documents, memoirs and articles reflected in the press during that period.

PDF

___

BCA, 30.18.1.2, Yer no: 89.128.4.
BCA, 30.10.0, Yer no: 75-498-7.
BCA, 030.10.0.0, Yer no: 13.76.15.
BCA, 30.10.0.0, Yer no: 119.844.11.
BCA, 30.10.0.0, Yer no: 231.560.12
BCA, 30.10.0.0, Yer no: 131.939.11.
BCA, 30.10.0.0, Yer no: 231.560.6.
BCA, 30.10.0.0, Yer No: 171.185.21.
BCA, 30.10.0.0, Yer No: 171.185.21.2
BCA, 30.10.0.0, Yer No: 171.185.21.3
BCA, 30.10.0.0, Yer No: 171.185.21.4
BCA, 30.10.0.0, Yer No: 171.185.21.5
BCA, 30.10.0.0, Yer No: 171.185.21.6
BCA, 30.10.0.0, Yer no: 111.751.32.
BCA, 30.10.0.0, Yer no: 111.751.33
BCA, 30.10.0.0, Yer no: 87.51.6
BCA, 30.18.1.2, Yer no: 88.93.18.
BCA, 30.10.0.0, Yer no: 40.238.6.
BCA, 30.18.1.2, Yer no: 87.58.7.
BCA, 30.18.1.2, Yer no: 95.44.7.
BCA, 30.18.1.2, Yer no: 96.90.13.
BCA, 30.18.1.2, Yer no: 92.97.18.
BCA, 30.10.0.0, Yer no: 53.352.9.
BCA, 30.18.1.2, Yer no: 93.130.13.
BCA, 30.18.1.2; Yer no:92.52.17.
BCA, 30.10.0.0, Yer no: 132.949.7
BCA, 30.18.1.2, Yer no: 90.13.1.
BCA, 30.18.1.2, Yer no: 94.21.14.
BCA, 30.18.1.2, Yer No: 88.81.14.
BCA, 30.10.0.0, Yer no: 51.332.8.
Cumhurbaşkanlığı Arşivi, A-VII-2-E, D-92-F1-32.
Cumhurbaşkanlığı Arşivi, A-III-7, D-18, F-70.
Cumhurbaşkanlığı Arşivi, A-VII-2-6, D-91, F-1.
Cumhurbaşkanlığı Arşivi, A-VII-2-C, D-92-F-1-367.
Cumhurbaşkanlığı İsmet İnönü Arşivi, Yer no: 2/12-12, Fihrist No: 6274.
Cumhurbaşkanlığı İsmet İnönü Arşivi, Yer no: 2/5-23 Fihrist No: 31871.
Cumhurbaşkanlığı İsmet İnönü Arşivi, Yer No: 2/10-14, Fihirst No: 4633.
Cumhurbaşkanlığı İsmet İnönü Arşivi, 2/10-31, Fihrst: 4847.
Cumhurbaşkanlığı İsmet İnönü Arşivi, Yer No: 2-10-14, Fihrist No:4608-7.
Cumhurbaşkanlığı İsmet İnönü Arşivi, Yer no: 2-12-17, Fihrist No: 6415-21.
FO, N 103/30/38.
FO, R 473/7/44.
FO, R 241/17/44.
FO, R 12194/2327/44.
FO, R 189/17/44.
FO, R1/1/44.
FO, R 8435/8435/44.
FO, R 2549/123/44.
FO, R 7673/4435/44.
FO, R 597/17/44.
FO, R 1224/17/44.
FO, R 3531/810/44.
TBMM Arşivi
Feridun Fazıl Tülbentçi Kişisel Arşivi
Parlamento Tarihi, D.1, C.3 (1919-1920).
Parlamento Tarihi, D.3, C.3 (1927-1931).
Parlamento Tarihi, D.4. C.2 (1931-1935).
Parlamento Tarihi, D.5, C.2 (1935-1939)
TBMM Albümü, C.1, I. Yasama Dönemi (1919-2010).
TBMM Azasının Tercümeihal Kağıt Örneği, Sicil no: 89.
TBMM Tutanaklar, D.5, C.6, Sayı:307, 23.V.1938.
T.C Resmi Gazete, no: 4417, 0cak 1940.
TC Resmi Gazetesi, “Umum Müfettişlik Teşkiline Dair Kanun”, Kanun no: 1164, Sayı 634.
TBMM Zabıt Ceridesi, D.5, C.29, 25 Ocak 1939
TBMM Zabıt Ceridesi, D.1,C.10, 21 Nisan 1920.
TBMM Zabıt Ceridesi, D., C.1, 3 Nisan 1939.
TBMM Zabıt Ceridesi, D.6, C.2, 17 Mayıs 1939.
TBMM Zabıt Ceridesi, D.6, C.3, 14 Haziran 1939.
TBMM Zabıt Ceridesi, D.6, C.4, 7 Temmuz 1939.
TBMM Zabıt Ceridesi, D.6, C.8, 10 Ocak 1940.
TBMM Zabıt Ceridesi, D.6, C.10, 24 Nisan 1940.
TBMM Zabıt Ceridesi, C8, D VI, 1940.
TBMM Zabıt Ceridesi, D.6, C.13, 24 Temmuz1940.
TBMM Zabıt Ceridesi, D.6, C.13, 21 Nisan 1941.
TBMM Zabıt Ceridesi, D.6, C.20, 2 Temmuz 1941.
TBMM Zabıt Ceridesi, D.6, C.20, 8 Ağustos 1941.
TBMM Zabıt Ceridesi, D.6, C.25, 4 Mayıs 1942.
TBMM Zabıt Ceridesi, D.6, C.25, 8 Mayıs 1942.
Akşam
Cumhuriyet
Hürriyet
Karagöz
Kurun
Milliyet
Vatan
Yeni Sabah
Atatürk Araştırma Merkezi
Atatürk Yolu
Belleten
Bilgi
Tarih Okulu
Türk İdare Dergisi
Toplumsal Tarih
Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları
Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları
Tarih Araştırmaları
Cumhuriyet Ansiklopedisi C.I (1923-1940), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2002.
Cumhuriyet Ansiklopedisi C.2 (1941-1960), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2002.
Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.41, İstanbul, 2012.
Akın, Rıdvan, TBMM Devleti (1920-1923), İletişim Yayınları, İstanbul, 2001.
Akşin, Sina vd., Türkiye Tarihi, C4, Cem Yayınları, 2008.
Akşin, Sina, İstanbul Hükümetleri Ve Milli Mücadele, CII, İş Bankası Yayınları, 1998.
Apak, Rahmi, Garp Cephesi Nasıl Kuruldu, TTK, Ankara, 1990.
Armaoğlu, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Alkım Yayınevi, İstanbul, 2004.
Arsan, Nimet (derleyen), Atatürk’ün, Tamim, Telgraf ve Beyannameleri IV, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2006.
Atatürk, Nutuk, (Sadeleştiren: Zeynep Korkmaz) Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara,2009.
Aydemir, Şevket Süreyya, İkinci Adam, C.II, Remzi Kitapevi, İstanbul,1967.
Aydemir, Şevket Süreyya, Suyu Arayan Adam, Remzi Kitap evi, İstanbul.
Aydınel, Sıtkı, Güneybatı Anadolu’da Kuva-yı Milliye Harekâtı, Vadi Yayınları, İstanbul, 2008.
Bareau Jean Claude, Guillaume Bigot, Bütün Dünya Tarihi, Dharma Yayınları, İstanbul, 2006.
Bayar, Celal, Bende Yazdım C.6, Sabah Kitapları, İstanbul, 1997.
Boratav, Korkut, Türkiye İktisat Tarihi (1908-2007), İmge Yayınevi, Ankara, 2008.
Çavdar, Tevfik, Türkiye’nin Demokrasi Tarihi (1839-1950), İmge Yayınevi, 1995.
Çekiç, Orhan, Mondros’tan İstanbul’a, Kaynak Yayınları, İstanbul, 2014.
Çetin, Sabit, İkinci Dünya Savaşı’nda İstanbul ve Trakya’da Alınan Tedbirler: Pasif Korunma ve Tahliye, Ankara Üniversitesi, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisan Tezi, 2008.
Çetin Yetkin, Türkiye’de Tek Parti Yönetimi (1930-1945), Altın Kitaplar Yayınevi, 1983.
Demirel, Ahmet, İlk Meclisin Vekilleri, İletişim Yayınları, İstanbul, 2017.
Demirel, Ahmet, Türkiye’de Seçimler ve Siyaset (1923-1946), İletişim Yayınları, İstanbul, 2013.
Deringil, Selim, Denge Oyunu, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2003.
Genya, Veysel, TBMM Albümü, TBMM Basımevi, Ankara, 1945.
Goloğlu, Mahmut, Milli Şef Dönemi 1939-1945, İş Bankası Yayınları, İstanbul, 2017.
Güneş, İhsan, “Atatürk Döneminde Türkiye’de Seçimler (1919-1938)”, Cumhuriyetin 80. Yılına Armağan, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 2004.
Güneş, İhsan, Birinci Meclisin Düşünce Yapısı (1920-1923), Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul, 2009.
Hale, William, Türk Dış Politikası (1774-2000), Mozaik Yayınları, İstanbul, 2003. Hatipoğlu, Süleyman, Filistin Cephesi’nden Adana’ya Mustafa Kemal Paşa, Yeditepe Yayınları, İstanbul, 2009.
İnan, Arı, Tarihe Tanıklık Edenler, İş Bankası Yayınları, İstanbul, 2011.
Karabekir, Kazım, Ankara’da Savaş Rüzgârları, II. Dünya Savaşı, CHP Grup Tartışmaları, Emre Yayınları, İstanbul, 1994.
Karabekir, Kazım, İstiklal Harbimiz, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2004.
Karabekir, Kazım, İttihat ve Terakki Cemiyeti, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2011.
Kılıç, Hamza, Birinci Büyük Millet Meclisi’nde Cebelibereket (Osmaniye) Mebusları ve Siyasi Faaliyetleri, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya, 2010.
Kılıç, Recep, Mili Mücadelede Denizli ve Denizli Olayı, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon, 2007.
Kinros, Lord, Atatürk, Altın Kitaplar, İstanbul, Kasım 2007.
Koçak, Cemil, Türk- Alman İlişkileri (1923-1939), Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1991.
Koçak, Cemil, Türkiye’de Milli Şef Dönemi C.2, İletişim Yayınları, İstanbul, 2003.
Koçak, Cemil, Umumi Müfettişlikler (1927-1952), İletişim Yayınları, İstanbul, 2003. Köstüklü, Nuri, Milli Mücadelede Denizli, Isparta ve Burdur Sancakları, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 1990.
Oran, Baskın, Türk Dış Politikası, C.I, İletişim Yayınları, İstanbul, 2001.
Özer, Doğan, II. Dünya Savaşı’nda Türk Hava Kuvvetleri ve Muhtemel Hava Saldırılarına Karşı Alınan Aktif-Pasif Korunma Tedbirleri, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi,2018.
Öymen, Altan, Bir Dönem Bir Çocuk, Doğan Kitapevi, İstanbul, 2004.
Pamuk, Şevket, Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi, İş Bankası Yayınları, İstanbul, 2014.
Pancar, Emine, Aydın ve Muğla Kuva-yı Milliyesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora tezi, İzmir, 2010.
Sander, Oral, Siyasi Tarih, C.I, İmge Kitapevi, Ankara, 2003.
Selek, Sabahattin, Milli Mücadele, C.I, Örgün Yayınevi, İstanbul, 2002.
Sertel, Sabiha, Roman Gibi, Belge Yayınları, İstanbul, 1987.
Şevket Ovalı, “İkinci Dünya Savaşı ve Nedenleri”, Türk Dış Politikası: 1919-2012, 2. Baskı, (Ed. Haydar Çakmak), Barış Platin Yayınları, Ankara, 2012.
Tekeli İlhan – İlkin Selim, İkinci Dünya Savaşı Türkiye, C.I, İletişim Yayınları, İstanbul, 2013.
Tokgöz, Erdinç, Türkiye’nin İktisadi Gelişme Tarihi (1914-2007), İmaj Yayınevi, Ankara, 2007.
Turan, Şerafettin, İsmet İnönü, Bilgi Yayınevi, İstanbul, 2003.
Turan, Şerafettin, Türk Devrim Tarihi, 4. Kitap, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1999.
Uran, Hilmi, Meşrutiyet Tek Parti, Çok Parti Hatıralarım, İş Bankası Yayınları, İstanbul,2017.
Us, Asım, Hatıra Notları, Vakit Matbaası, İstanbul, 1966.
Utkugün, Ceren, İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Türkiye’de Ekonomik Sıkıntıların Sosyal Hayata Etkileri (1939-1945), Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, 2016.
Velidedeoğlu, Hıfzı Veldet, İlk Meclis, Cumhuriyet Yayınları, 1999.
Yalman, Ahmet Emin, Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim, C.2 (1922-1971) İstanbul, 1977.
Yetkin, Çetin, Struma, Gürer Yayınları, İstanbul,2008.
Açıkalın, Cevat, “Cevat Açıkalın’ının Anıları: 2. Dünya Savaşının İlk Yılları (1939-1941)” Belleten, C.LVI, Sayı 217, Aralık 1992, s.1003-1004.
Akandere, Osman, Akcan, Erol, “Milli Mücadele Döneminde Demirci Mehmet Efe ile Denizli Mutasarrıfı Faik Bey Arasındaki İlişkiler”, Uluslararası Denizli ve Çevresi Tarih ve Kültür Sempozyumu, (ed Ayfer Özçelik), Pamukkale Üniversitesi Yayınları, Eylül 2006.
Aldan, Mehmet, “Faik Öztrak”, Türk İdare Dergisi, S.399, YIL 65, Haziran 1993. Atlı, Cengiz, “Türkiye’de II Dünya Savaşı Sırasında İngiliz ve Alman Büyükelçiliklerine Suikast Girişimi”, JASSS, Autumm II 2014, s.57-65.
Baykara, Tuncer, “Ahmet Zeki Velidi Togan”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.41, 2012.
Bayraktar, Bayram, “Milli Mücadele’de Denizli Olayı” Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.VIII, S.XXII, (Kasım 1991).
Bulut, Engin Çağdaş, “Devletin Taşradaki Eli: Umumi Müfettişlikler”, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, Yıl 11, Sayı 21 (Bahar 2005).
Danacıoğlu, Esra, “Unutulmuş Bir Trajedi: Karadeniz’de Batırılan Mefkure-I”, Toplumsal Tarih, S.44, Ağustos 1977.
El, Banu, Perinçek, Mehmet, “Von Papen Suikastını Kim Düzenledi”, Toplumsal Tarih, Nisan 2010.
Gürmez, Nurettin, Demirci, Ersin, “Von Papen’in Büyükelçiliği”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Güz, XIII/27,2013.
Haçin, İlhan, “1939 Erzincan Büyük Depremi,” Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C XXX, S.88, Mart 2014.
Hekimoğlu, Müşerref, “Kocaman Bir Ağaç ve Fidan”, Cumhuriyet, 5 Ocak 1996.
Koçak, Cemil, “Türkiye’de Karneli Yıllar”, Tarih ve Toplum, S.25. Ocak 1986.
Kodal, Tahir, “Milli Mücadele’de Mustafa Kemal Paşa Ve Denizli İlişkileri,” Bilgi, Sayı, 3, Kış 2012
Kodal, Tarih, "Millî Mücadele'de Denizli ve Önemi", Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, XIV, 42, Ankara 1998.
Köni, Hasan, “II. Dünya Savaşı Döneminde Türk Dış Politikası”, Atatürk Yolu, Yıl: 1, Sayı: 1, Mayıs 1998.
Nadir Nadi, “Türk-Alman Münasebetleri”, Cumhuriyet, 27 Nisan 1939.
Namal, Yücel, “Trıanon Barış Antlaşması Sonrasında Macar Ekalliyetler Sorunu”, 100. Yılında Birinci Dünya Savaşı Uluslararası Sempozyumu, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2015.
Payaslı, Volkan, “I. Dönem TBMM’de Cebel-i Bereket Milletvekilleri ve Siyasi Faaliyetleri Üzerine Bir Değerlendirme”, Tarih Okulu Dergisi, Yıl 11, Sayı XXXIV, Haziran 2018
Sarıkoyuncu, Ali, “Milli Mücadelede Din Adamları ve Atatürk”, C.15, Türkler, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002.
Sırakaya, Sevtap, “Von Papen Suikastinde Sovyet İzleri ve Sovyet Basının Tutumu”, Tarih Araştırmaları Dergisi, C.XXXIII, S. 55, 2014.
Yunus Nadi, “ Dâhiliye Vekilimizin Yerinde Bir Tamimi”, Cumhuriyet, 12 Şubat 1939.
Yunus Nadi, “Başvekilimizin Dünkü Nutku”, Cumhuriyet, 19 Ocak 1940.
Yunus Nadi, “Mebus Seçimi Dün Yapıldı”, Cumhuriyet, 27 Mart 1939.
Yunus Nadi, “Zorluklarla Mücadele”, Cumhuriyet, 3 Ocak 1940.
“Şiddetli Zelzele Neticesinde Erzincan Tamamen Enkaz Yığını Haline Geldi.” Cumhuriyet, 28 Aralık 1939.
“ Almanya-Sovyet Paktı”, Cumhuriyet, 23 Ağustos 1939.
“ Dahiliye Vekili Faik Öztrak Dün Mühim İzahatta Bulundu”, Cumhuriyet, 22 Eylül 1939.
“ Milli Şef İnönü Dün Sabah Trakya’dan Geldi”, Cumhuriyet, 12 Haziran 1940.
“ Struma Vapuru”, Cumhuriyet, 25 Şubat 1942.
“Almanya ve Japonya’ya Harp İlan Ettik”, Akşam, 24 Şubat 1945.
“Basın Birliği Kongresi”, Cumhuriyet, 11 Temmuz 1939.
“Birleşmiş Milletler Beyannamesine katıldık, San Francisco Dünya Nizamı Konferansına Gideceğiz”, Cumhuriyet, 24 Şubat 1945.
“Dâhiliye Vekilinin İzahatı”, Cumhuriyet, 8 Ağustos 1940.
“Dâhiliye Vekilinin Meclisteki İzahatı”, Yeni Sabah, 25 Mayıs 1939.
“Dâhiliye Vekilinin Mühim Beyanatı”, Yeni Sabah, 26 Haziran 1940.
“Dün, Hatay’ın idari ve adli kanunları ile Tunceli, İstimlak ve Sümerbank’a Verilecek Munzam Sermaye Hakkındaki Lahiyalar Kabul Edildi.” Cumhuriyet, 8 Temmuz 1939.
“Hava Hücumu Bütün Pasif Müdafaa Tedbirleri İkmal Edildi”, Cumhuriyet, 17 Ağustos 1939.
“İngilizlerle Birleştik”, Yeni Sabah, 13 Mayıs 1939.
“İnönü’nün Basın Kongresi Azalarına Selam ve Muhabbetleri”, Cumhuriyet, 12 Temmuz 1939.
“İzmir’de Heyelan”, Cumhuriyet, 11 Ocak 1940.
“Karacabey Seylabı”, Cumhuriyet, 10 Ocak 1940.
“Karneler Dün Dağıtıldı”, Cumhuriyet, 12 Ocak 1942.
“Matbuat Kanununa Ek Maddeler Kabul Edildi”, Cumhuriyet, 25 Nisan 1940.
“Milli Felaketin Bilançosu”, Cumhuriyet, 11 Ocak 1940.
“Milli Şef Trakya’da Ordu ve Halkla Temas Etmektedir.” Cumhuriyet, 8 Haziran 1940.
“Parti Meclis Grubunun Dün Yaptığı İçtima” Cumhuriyet, 20 Eylül 1939.
“Parti, Hükümet Teşkilatından Ayrılıyor”, Cumhuriyet, 26 Ocak 1939.
“Pasif Koruma İçin Yapılan Hazırlıklar”, Cumhuriyet, 13 Ağustos 1939.
“Seylab Felaketinin Bilançosu”, Akşam, 11 Ocak 1940.
“Struma Faciası”, Milliyet, 29 Mayıs 1990.
“Türk Alman Dostluk Antlaşması Hariciye Vekaletinde İmza Edildi”, Vatan, 19 Haziran 1941.
“Türk, İngiliz, Fransız İttifakı”, Cumhuriyet, 20 Ekim 1939.
“Von Papen dedi ki”, Yeni Sabah, 19 Haziran 1941.
“Von Papen Dün Şehrimize Geldi”, Cumhuriyet, 27 Nisan 1939.
Yeni Alman Büyükelçisi Akşam Üstü Ankara’ya Hareket Etti”, Yeni Sabah, 27 Nisan 1939.
“Yeni Alman Sefiri Von Papen Geldi”, Akşam, 26 Nisan 1939.
Ali Dikici, “Milli Şef Dönemi İç Güvenlik Anlayışı ve Türk Polisi” Bkz: http://atam.gov.tr/wpcontent/ uploads/06-ali-dikici.pdf (23.09.2018).