BİR BATILI SEYYAHIN HATIRALARINDA ORYANTALİZM’İN İZLERİNİ SÜRMEK: EDWARD WİLLİAM LANE’İN GÖZÜNDEN 19.YÜZYIL MISIR TOPLUMU VE KÜLTÜRÜ

Bir döneme ait herhangi bir somut olayı ya da olguyu anlama ve analiz etme noktasında tarihçilerin elinde bulunan en önemli kaynaklardan birisi hatıralardır. Bir tarihçinin tarih yazımında kullandığı hatıra kaynakları arasında seyahatnameler, gezginlerin seyahat ettikleri yabancı topraklarda edindikleri kişisel izlenim ve değerlendirmelere doğrudan ulaşılabilmesi açısından ayrı bir önem taşımaktadır. 19. yy.’da kaleme alınan seyahatnamelerde aslan payını Ortadoğu coğrafyası almıştır. Bu noktada Ortadoğu’ya gerçekleştirilen seyahatler sonucu ortaya koyulan seyahatnamelerde yer alan kişisel gözlemlerin yanı sıra “Avrupa’nın Doğu fikri” olan oryantalist izleri de sıklıkla görmek mümkündür. Bu çalışmada Lane’in Modern Mısırlıların Gelenek ve Görenekleri (1836) adlı eserinden hareketle yazarın Mısır’da geçirdiği yıllar boyunca edindiği bilgi birikiminin ve kişisel gözlem ve değerlendirmeleri ortaya konacaktır. Bununla birlikte bir Batılının gözünden Doğu’nun yorumlanması ve bir öteki olarak yeniden üretilmesi bağlamında yazarın ve eserinin Oryantalist düşünceye nasıl ve ne yönde katkı sağladığı değerlendirilecektir.

Tracing Orientalism in A Memoir of A Western Traveller: 19. Century Egyptian Culture and Society in the Eyes of Edward William Lane

One of the most important sources of historians at the point of understanding and analyzing any concrete event or a phenomenon is the memoir books. The travel books, among the other sources used by historians, have a special significance in terms of a direct access to the personal impressions and evaluations of travelers on foreign regions and cultures. Middle East takes lion’s share of the memoir books written in 19. century. So, it’s possible to trace orientalism which is “Europe’s East Idea” in the memoir books resulted of travels to the East. In this work, the personal observations and evaluations of Lane on Egyptian culture and society will be revealed by using The Manners and Customs of the Modern Egyptians (1836). In addition to that the contribution of Lane and his work will be evaluated in context of the “Western view of the East” and the “re-production of the Other”.

___

  • Ahmet Ulvi Türkbağ, “Şark’a Dair: Miladın 24. Yılında Şarkiyatçılık”, Doğu Batı, 2002, s. 207-218.
  • Albert Hourani, Avrupa ve Ortadoğu, Yöneliş Yayınları, İstanbul, 2001.
  • Albert Hourani, Batı Düşüncesinde İslam, Çev. Celal Kanat, Doruk Yayınları, İstanbul, 2010.
  • Arzu Etensel İldem, Fransız Gezginlerin Gözüyle Türkler ve Yunanlılar, Boyut Kitapları, İstanbul, 2000.
  • Bernard Lewis, “The Question of Orientalism”, The New York Review of Books, 1982, s. 1-20.
  • Bernard Lewis, İslam ve Batı, Akılçelen Kitaplar, Ankara, 2017.
  • Bernard Lewis, Ortadoğu, Çev. Selin Y. Kölay (3. Baskı), Arkadaş Yayınevi, Ankara, 2006.
  • Bryan Turner, Oryantalizm, Postmodernizm ve Globalizm, Çev. İbrahim Kapaklıkaya (2. Baskı), Anka Yayınları İstanbul, 2003.
  • Edward Said, Şarkiyatçılık, Çev. Berna Yıldırım (9. Baskı), Metis Yayınları, İstanbul, 2016.
  • Edward William Lane, The Manners and Customs of the Modern Egyptians, J.M. Dent & Sons Ltd, London, 1908.
  • Elmalılı Hamdi Yazır, “İslamiyetle Medeniyet-i Cedide Birleşebilir mi?”, Meşrutiyetten Cumhuriyete Makaleler: 83-97, (Haz.) Cüneyd Köksal ve Murat Kaya, Klasik Yayınları, İstanbul, 2013.
  • Ernst Renan, Islam and Science, A lecture presented at La sorbonne 29 March 1883, Çev. Sally Ragep, 2011, https://www.mcgill.ca/islamicstudies/files/islamicstudies/renan_ islamism_cversion. pdf, (Erişim Tarihi: 25.07.2018).
  • Fred Halliday, “Orientalism and Its Critics”, British Journal of Middle Eastern Studies, vol. 20, no. 2, 1993, ss. 145-163.
  • Geoffrey Roper, “Texts from Nineteenth-Century Egypt: The Role of E.W. Lane”, Paul Starkey ve Janet Starkey (Eds.), Travellers in Egypt, I.B. Tauris, London, 1998, ss. 244-254.
  • Gerald McLean, Doğu’ya Bakış: 1800 Öncesi Dönem İngiliz Yazmaları ve Osmanlı İmparatorluğu, ODTÜ Yayıncılık, Ankara, 2009.
  • Gerald McLean, Doğu’ya Yolculuğun Yükselişi: Osmanlı İmparatorluğu’nun İngiliz Konukları (1580-1720), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2017.
  • İbrahim Kalın, Ben Öteki ve Ötesi, 3. Baskı, İnsan Yayınları, İstanbul, 2016.
  • İbrahim Kalın, İslam ve Batı, İSAM Yayınları, İstanbul, 2018.
  • Jacques Derrida, Writing and Difference, Çev. Alan Bass, Routledge, London, 2002.
  • Jason Thompson, “Edward William Lane in Egypt”, Journal of the American Research Center in Egypt, 1997, ss. 243-261.
  • Jason Thompson, “Edward William Lane’s ‘Description of Egypt’”, International Journal of Middle East Studies, vol. 28, 1996, ss. 565-583.
  • John Rodenbeck, “Edward Said and Edward William Lane”, Paul Starkey ve Janet Starkey (Eds.), Travellers in Egypt, I.B. Tauris, London, 1998, ss. 233-243.
  • Judith E. Tucker, Women in Nineteent-Century Egypt, Cambridge University Press, Cambridge, 1985.
  • Mary Montagu, Şarktan Mektuplar, Çev. Selçuk Ünlü, Palet Yayınları, Konya,
  • Megan C. Thomas, “Orientalism and Comparative Political Theory”, The Review of Politics, vol. 72, no. 4, 2010, ss. 653-677.
  • Mervat Hatem, “19. Yüzyıl Mısır’ında Sağlık Mesleği ve Kadın Bedeninin Denetlenmesi”, Madeleine Zilfi (Ed.), Modernleşmenin Eşiğinde Osmanlı Kadınları, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2009, ss. 64-78.
  • Michael Curtis, Orientalism and Islam: European Thinkers on Oriental Despotism in the Middle East and India, Cambridge University Press, Cambridge, 2009.
  • Michel Foucault, Bilginin Arkeolojisi, Çev. Veli Urhan (3. Baskı), Birey Yayıncılık, İstanbul, 1999.
  • Mustapha Chérif, Islam and the West: A Conversation with Jacques Derrida, The University of Chicago Press, Chicago, 2008.
  • Nilgün Tutal, “Edward Said’in Oryantalizmi Nasıl Okunuyor?”, Doğu Batı, 2002, ss. 117-137.
  • Özlem Kumrular (Ed.), Dünya’da Türk İmgesi, Kitap Yayınevi, İstanbul, 2005.
  • Özlem Kumrular, Türk Düşmanlığı: Avrupa’da Türk Düşmanlığının Kökeni, Doğan Kitap, İstanbul, 2008.
  • Rana Kabbani, Avrupa’nın Doğu İmajı, Çev. Serpil Tuncer, Bağlam Yayıncılık, İstanbul, 1993.
  • Riaz Hassan, Müslüman Zihinler, Çev. Ergin Çenebaşı, Doğan Kitap, İstanbul, 2008.
  • Samir Amin, Avrupamerkezcilik: Bir İdeolojinin Eleştirisi, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 1993.
  • Selçuk Ünlü, Alman Edebiyatında Türkler, Çizgi Kitabevi, Konya, 2005.
  • Shehla Burney, “Orientalism: The Making of the Other”, Counterpoints, vol: 417, Pedagogy of the Other: Edward Said, Postcolonial Theory, and Strategies for Critique, 2012, ss. 23-39.
  • Stanley Lane Poole, Life of Edward William Lane, Gilbert And Rivington Printers, London, 1877.
  • Stefanos Yerasimos (Ed.), Thevenot Seyahatnamesi, Çev. Ali Berkay (2. Baskı), Kitap Yayınevi, İstanbul, 2014.
  • Şenol Korkut, “Batı Düşüncesinde İslam ve Hz. Muhammed İmajı”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 34, Sayı 1, 2008, ss. 5-54.
  • Şerif Mardin, “Oryantalizmin Hasıraltı Ettiği”, Doğu Batı, 2002, ss. 115-120.
  • Thierry Henry, Hayali Doğu: Batı’nın Akdenizli Doğu’ya Politik Bakışı, Metis Yayınları, İstanbul, 1996.
  • Türkiye Diyanet Vakfı, İslam Ansiklopedisi, Cilt 27, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Genel Müdürlüğü, İstanbul, 1988.
Tarih Okulu Dergisi-Cover
  • ISSN: 1308-5298
  • Başlangıç: 2008
  • Yayıncı: Ahmet KARA
Sayıdaki Diğer Makaleler

EĞİTİMDE BAHÇE ÇALIŞMALARININ TARİHSEL GELİŞİMİ VE TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN ERKEN DÖNEMLERİNDE OKUL UYGULAMA BAHÇELERİ

Hülya GÖLGESİZ GEDİKLER

MEGALİ İDEA MI MARE NOSTRUM MU? MONDROS MÜTAREKESİ’NDEN İZMİR’İN İŞGALİNE İTALYAN-YUNAN İLİŞKİLERİ VE PROPAGANDA SAVAŞI, 1918-1919

GÜRHAN YELLİCE

ORTAOKUL DERS VE ÇALIŞMA KİTAPLARINDA SANAYİ İNKILABIYLA İLGİLİ SORULARIN AHLAKİ BOYUTUNUN İNCELENMESİ

MUHAMMET AVAROĞULLARI, Ayşe ALTINIŞIK, Medine ÖZSARI

XVIII. YÜZYIL OSMANLI-DOĞU AVRUPA DİPLOMASİSİ VE BU DİPLOMASİ KAVŞAĞINDA YENİ BİR UNSUR: SIĞINMACI UKRAYNA KAZAKLARI

VEDAT KANAT, Şeyda ÖZÇELİK

ÇATIŞMA EYLEM STİLİNİN DEMOGRAFİK NİTELİKLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: SPOR BİLİMLERİ ALANINDA ÖĞRENİM GÖREN ÖĞRENCİLER ÜZERİNE BİR UYGULAMA

ÇAĞDAŞ CAZ

BİR BATILI SEYYAHIN HATIRALARINDA ORYANTALİZM’İN İZLERİNİ SÜRMEK: EDWARD WİLLİAM LANE’İN GÖZÜNDEN 19.YÜZYIL MISIR TOPLUMU VE KÜLTÜRÜ

ALİ BİLGENOĞLU, Selahattin ERTÜRK ÇİFTÇİ

KADIN BASKETBOLCULARDA ALGILANAN STRES NEDENLERİ VE STRESLE BAŞA ÇIKMA YAKLAŞIMLARI

FATİH MEHMET UĞURLU

KEMAL TAHİR'DE OSMANLILIK VE ANADOLU TÜRKLÜĞÜ İLİŞKİSİ

YÜKSEL YILDIRIM

SEÇMEN DAVRANIŞI ÜZERİNE BİR İNCELEME: ELAZIĞ/PALU ÖRNEĞİ

Murat AYGEN

AHKÂM DEFTERLERİNE GÖRE 18. YÜZYIL ORTALARINDA URFA/RUHA'DA YÜKSELEN YEREL GÜÇLER VE BUNLARIN DEVLET VE ÇEVRELERİYLE İLİŞKİLERİ

ERCAN GÜMÜŞ